چارسو پرس: نمایشنامه «تبرئه» برگرفته از واقعیت اتفاقات سالهای مختلف آمریکا است. دو نویسنده آن درباره محکومان بیگناه تحقیق کردهاند و متن نوشته شده شامل 6 مصاحبه است.
اصلیترین ویژگی نمایشنامه تک پردهای «تبرئه» در پی تحقیق دو نویسنده کتاب درباره وضعیت افرادی تهیه شده است که به اشتباه در دستگاه قضایی ایالات متحده آمریکا مجرم شناخته شده و مدتی در زندان به سر بردهاند و پس از اثبات بی گناهیشان، تبرئه و آزاد شدهاند .
این نمایش ساختاری مستند گونه دارد و به نوعی درباره خودشناسی هم هست و جایی یکی از شخصیتهای نمایش از گاندی جملهای به این مضمون نقل قول میکند:«وقتی توانستم خدا را بشناسم، موفق شدم با تمام ترسهایم مقابله کنم. اگر قلبتان پاک بشود، میتوانید با مشکلات و ترسها راحتتر کنار بیاید.»
منیژه محامدی از دهه پنجاه فعالیت کاریش را آغاز کرده است و در کنار نوشتن و کارگردانی به تدریس هم میپردازد. او دارای دکترای تئاتر درمانی از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا سانفرانسیسکو و تخصیص در تئاتر درمانی آمریکا. 1390، کارشناسی ارشد هنرهای نمایشی از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا سانفرانسیسکو آمریکا، 1356 و کارشناسی هنرهای نمایشی از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا سانفرانسیسکو آمریکا، 1353 است.
«چشم اندازی از پل»، «سووشون»، «روزولنتاین»، «فالگوش»، «دادگاه نونبرگ» و «دایره بسته» از جمله اجراهای موفق محامدی محسوب میشوند. نمایش «تبرئه» بهمن در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه اجرا میشود. مهوش افشار پناه، محمد اسکندری، ارژنگ امیرفضلی، مجید جعفری، فرناز رهنما، نوید جهانزاده، شیرین اسماعیلی، آیلار نوشهری، علی نجفی، حامد شفیعخواه، شهابالدین علیشاهی، رضا دشتکی، پیام میرمصطفی بازیگران نمایش هستند. دیگر عوامل نمایش تبرئه عبارتند از مشاور کارگردان: محمد اسکندری، مجری طرح: مریم غیورزاده، برنامهریز و مدیر اجرا: حبیب هوشیار، موسیقی و افکت: ارشام مؤدبیان، کیارش اعتمادسیفی، طراح صحنه و نور: علی ساسانینژاد (اسپرو دیزاین)، طراح لباس: مریم غیورزاده، طراح ویدیو: امسن جعفری، طراح پوستر و بروشور: ارشام مؤدبیان، مدیر تولید و تبلیغات: نوید جهانزاده، منشی و مدیر صحنه: احسان عطار، ویدیوگرافر: نیما لبخنده، گروه موسیقی، گیتار الکتریک: کاوه اعتمادسیفی، پیانو: آیناز خزینی، آوا: راحیل بدیعی، میکس و مستر: زروان پروداکشن، عکاس: شیرین جهانزاده، ساخت تیزر: نوید جهانزاده، همکاران ساخت تیزر: شهابالدین علیشاهی، احسان عطار، رضا دشتکی، سعید بینا. با محامدی در باره اجرای نمایش «تبرئه» گفتوگویی انجام دادهایم.
اگر یک سندیکای قوی داشتیم تئاتر به این حال و روز نمیافتاد
نمایش «تبرئه» را چند سال قبل در سالن چارسوی تئاتر شهر هم روی صحنه برده بودید. سالنی که بلک باکس است و در اجرای جدید در یک سالن قاب صحنهای آن را اجرا میکنید. چه تغییراتی در اجرای جدید به وجود آوردهاید؟
این نمایش را 11 سال قبل در تالار چهارسو مجموعه تئاتر شهر به صحنه برده بودم و از آنجا که اجرای نمایش تازهای که قصد به صحنه بردنش را داشتم، با مشکلاتی روبرو شد. تصمیم گرفتم مجدداً این اثر نمایشی را اجرا کنم. تعدادی از بازیگران از اجرای قبلی با من همراه هستند اما برخی دیگر مثل محمد نادری به دلیل مشغله و حضور در پروژههای دیگر نتوانستند در کار حضور داشته باشند. در مورد سایر شرایط هم باید تاکید کنم که به علت اینکه در سالن ایرانشهر دو اجرا انجام میشود از دکور جمع و جور و متحرکی استفاده کردیم. من علاقه داشتم چیدمان صحنه و نشست تماشاگران به شکل آل باشد که امکانش فراهم نشد.
آیا با توجه به ایستایی میزانسن های نمایش اجرای نمایش در سالن به لک باکس مناسبتر است؟ آلان هم نمایش شرایط خوبی دارد و تمرینات چند ماههای تیم اجرایی نمایش انجام دادهاند.
همچنان در قرن بیست و یکم تبعیض نژادی و استعمار البته به شکلهای نوین وجود دارد و در این نمایش هم به آن پرداختهاید؟بله، در نمایش فقط به بحث تبعیض نژادی نپرداختهام و چند شخصیت نمایش سفید پوست هستند که مورد ظلم و بی عدالتی قرار میگیرند و بی گناه به زندان میروند و در نهایت در یک پروسه سخت و دشوار بی گناهیشان اثبات و تبرئه میشوند. در زیر متنهای نمایش قضاوتهای غلط را هم به چالش کشیدهام. تبعیض نژادی یک بحث جهانی است و هر رنگ و نژادی از آدمها هم با آن درگیر هستند. در این بحث مهم این است که شان انسانی هم ارزشش را از دست داده است.
دلیل اصلی زیر سؤال رفتن شان انسانی چیست؟
اتفاقات و رخدادها و درگیرهای جهانی باعث چنین مسئلهای شده است و در اقصی نقاط دنیا به خصوص در دور و اطرافمان جنگ و خونریزی وجود دارد. جهالت، تعصب و نادانی باعث شده شرایط انسانی برای خیلی از مردم ناگوار شده است. در نمایش یکی از شخصیتهای نمایش میگوید: «زندگی در دنیا بسیار سخت و ترسناک شده است.» معتقدم در هزار سوم همان خشونتها و سنگدلیها و جنگها به شکل حادتری نسبت به قرنهای پیش وجود دارد.
آیا معتقدید تاریخ تکرار شده است؟
بله، همان مسائل و چالشها تکرار شده است و به همین دلیل است که طرح این مسائل جهان شمول است و باعث میشود متن این نمایش قابلیت اجرای در هر دوره و زمانهای را داشته باشد و میتواند اثر گذار باشد و نظرها را به خود جلب کند.
آیا ریشه قضاوتهای شتابزده به خودخواهی آدمها مرتبط است؟
معتقدم قدرت داشتن باعث میشود که شخص به خودش اجازه قضاوت شتابزده بدهد. اگر قدرت جای درستی قرار نگیرد این نوع اتفاقات نه چندان خوشایند رخ میدهد. بهر حال قدرت سرمنشأ هر بدی هم میتواند باشد. اغلب موارد هم قدرت در جای درستی قرار نمیگیرد. شما زمانی که خیلی قدرتمند هستید برای خودتان این حق را قائل هستید که هر کاری را انجام بدهید و به همین دلیل است که اغلب مردم به دنبال نگاه آرمانی داشتن دمکراسی در جامعه خودشان هستند.
آیا به دلیل مضمون نمایش از شیوه اجرایی تئاتر مستند استفاده کردید؟
بله، مضمون نمایش چنین شرایطی را نیاز داشت. همانطوری که در بالا اشاره کردم قرار بود متن دیگری را در این نوبت اجرایم در ایرانشهر روی صحنه ببرم. نمایشی بیگ پروداکشن با بازیگران زیاد و بالطبع به هزینههای زیادی برای تولید نیاز داشت و با توجه به شرایط با همفکری با اعضا گروه به جمع بندی رسیدیم که نمایش تبرئه را روی صحنه ببریم. اما متأسفانه برای اجرای این نمایش با خلف وعده روبه رو شدیم و تاریخ اجرای از اول دیماه به اواخر دیماه موکول شد که به دلیل برگزاری مسابقات فوتبال و تعطیلات فاطمیه در شرایط بدی اجرایمان در حال پیگیری است و اعتراضاتمان هم به جایی نرسیده است.