پایگاه خبری تئاتر: موسیقی یک فیلم همواره بخش جذاب و تاثیرگذار آن به شمار می‌رود؛ در واقع واصف موقعیت و روند داستان فیلم است و در تکامل هیجانات و احساسات شخصیت‌های اثر نمایشی نقش بسزایی ایفا می‌کند. در جدیدترین ساخته علی حضرتی با نام «شهرک» این مهم به خوبی حس می‌شود. موسیقی در این فیلم با ظرافت و خلاقیت خاصی ساخته شده و ضمن بدیع بودن در خدمت مفهوم فیلم قرار می‌گیرد. شورا کریمی آهنگساز این فیلم (که در فیلم‌های دیگر علی حضرتی هم همکاری داشته) معتقد است با ذهنی سفید و خالی از فعالیت‌های گذشته، به سراغ ساخت موسیقی این فیلم رفته تا بتواند ذهنیات خود و کارگردان را در کار منعکس کند. او می‌گوید: «موسیقی در این فیلم دغدغه مهمی برای همه ما بود به خصوص برای من. برای اینکه باید درموقعیتی قرار می‌گرفتم که گفت‌وگو با فیلم شکل بگیرد.» مصاحبه ما با این آهنگساز پیش روی شماست.
وقتی تعداد همکاری برای ساخت فیلمی از سه یا چهار تجربه مشترک عبور می‌کند این یعنی اشتراک عقیده و تعامل خوبی بین طرفین وجود دارد. آقای کریمی برای شما و علی حضرتی هم انگار اوضاع بر همین منوال بوده، موافقید؟ اصلا بد نیست بحث را اینجا آغار کنیم.
بله، این چهارمین همکاری مشترک من و علی حضرتی است به عنوان فیلم سینمایی . البته ما کارهای دیگری هم در دوران طولانی مدت همکاری‌مان تولید کردیم از جمله فیلم‌های کوتاه، نمایش و همین‌طور تولید محتواهای فرهنگی و هنری اما این همکاری مشترک دیگری از ماست که من افتخار حضور در این پروژه را داشتم.درباره اشتراک عقیده و تعاملی که در کار بین ما وجود دارد و همچنان جاری است باید بگویم که این از یک طرف محصول سال‌های طولانی دوستی نزدیک و همکاری ماست.از طرف دیگر آثاری که ما به عنوان مخاطب از آن استفاده می‌کنیم نظیر فیلم‌هایی که می‌بینیم، موسیقی که می‌شنویم، کتاب‌هایی که می‌خوانیم مجموعه‌ای مشابه را تشکیل داده که بسیار بر جهان‌بینی مشترک و نزدیک ما تاثیر گذاشته و همین امر باعث می‌شود در تولید آثار، دیدگاه نزدیک به هم داشته باشیم.
شما قبل از ساخته شدن فیلم «شهرک» و هنگام نگارش فیلمنامه با کارگردان همراه بودید و با فضای فیلم آشنا شدید یا بعد از ساخته شدن فیلم؟ از این جهت پرسیدم که در دیگر کارهای علی حضرتی هم از ابتدای نگارش با او همراه بودید.
بله، من از ابتدای طرح ایده فیلمنامه با شهرک و علی بودم همان‌طور که اشاره کردید در آثار دیگرمان هم همین‌طور هست یعنی از نقطه شروع طرح یک اثر حضور پیدا می‌کنم و خب این باعث می‌شود بیشتر با اثر و کاری که قرار است به صورت مشترک انجام دهیم از نزدیک برخورد داشته باشیم . به عقیده من نزدیکی پیش از ساخت فیلم این امکان را به ما می‌دهد که بتوانیم ایده‌های مختلف را با هم به اشتراک رسانده و آنها را بررسی کرده و به پختگی برسانیم.
مواجهه اولیه شما با طرح فیلمنامه و قصه از همان ابتدا چه بود؟
چون از نزدیک و شاید خیلی نزدیک شاهد شکل‌گیری این کار بودم، معتقدم این اثر بی‌ربط با تلاش و تحقیق طولانی مدت علی حضرتی در رابطه با عرفان عملی و همین‌طور پژوهش‌هایی نیست که در فلسفه زمان داشته، اما این فیلم نه در مورد زمان، نه در مورد عرفان و نه در مورد مکانیک کوآنتوم نیست، ولی قاطعانه می‌گویم محصول تحقیقات طولانی مدت این کارگردان است.
در واقع یک‌جور نگاه فلسفی که در لایه‌های فیلم جریان دارد.
بله در واقع می‌خواهم بگویم که در «شهرک» بناست مخاطب با اثر متفاوتی مواجه شود. فیلمی که نه یک سوال است و نه یک پاسخ. اشاره است به یک طریق و آن طریق، دیدن جهان هستی است از یک زاویه جدیدتر و فکر می‌کنم علی حضرتی تا حدود زیادی موفق شده آنچه در ذهن داشته بیان کند.
جناب کریمی ایده موسیقی این فیلم از کجا به ذهن‌تان رسید؟ ریتم بسیار دلنشین است آیا می‌توانیم بگوییم این آهنگ در ادامه مسیر دیگر کارهای شما قرار می‌گیرد؟
خیر، باید بگویم به این کار مستقلا نگاه کردم البته هر اثر دیگری را هم به همین ترتیب به آن می‌پرداختم. مگر اینکه آثار موسیقایی در قالب آلبوم یا مجموعه‌ای منتشر شود در غیر این صورت به یک اثر کاملا با استقلال نگاه می‌کنم. در مورد فیلم «شهرک» همین‌طور بود. به دلیل اینکه تصمیم گرفتم در موقعیتی مشابه مولف و نویسنده فیلمنامه خودم را قرار دهم و با یک ذهن سفید سراغ ساخت موسیقی فیلم بروم که در واقع تمهید ما این بود که از من مولف حین تولید اثر دوری کنم. اینکه چقدر این کار صورت گرفته یا اینکه چقدر این اثر مشابه آثار موسیقایی دیگر فیلم‌های من هست به هر حال چیزی است که متخصصین و مخاطبین باید بگویند و تحلیل ارایه دهند، اما تاکید می‌کنم نگاه من در این فیلم کاملا مستقل بوده.
اگر اشتباه نکنم موسیقی ساخته شده در این فیلم به سبک کلاسیک نزدیک باشد ولی نظر شما و کارگردان برای ساخت این آهنگ چه بود؟
من و آقای حضرتی آثاری که مشترکا تولید کردیم تصمیم‌مان بر این بوده یا از موسیقی‌های انتخابی استفاده نکنیم یا اینکه کمترین بهره را ببریم. در فیلم‌های قبلی هم روال بر همین‌گونه بوده. به هر حال قصد ما در خلق اثر این است که بیشتر به دیدگاه خالص خودمان در تولید فیلم نزدیک شویم به همین جهت از موسیقی‌های انتخابی خیلی خیلی کم استفاده می‌کنیم یا اصلا استفاده نمی‌کنیم. در فیلم شهرک هم موسیقی انتخابی نداریم. حتی موسیقی صحنه‌ای از جمله موسیقی نوازنده دوره‌گرد که بعدا همان موسیقی تبدیل به آهنگ متن مراسم خاکسپاری پدر می‌شود یا موسیقی که در مراسم عروسی می‌شنویم اینها آهنگ‌هایی هستند که به صورت مجزا ساخته شدند.ضمن اینکه بعضی از این قطعات همان‌طور که اشاره کردید مشابهت زیادی با قطعات آثار کلاسیک دارد البته کلاسیک بیشتر به شکل عام و وام گرفته از موسیقی‌ها یا حال و هوای موسیقی‌های دوره باروک است. به دلیل اینکه بیان در دوره باروک به‌طور کلی در موسیقی کلاسیک، بیانی خالی از احساسی‌گرایی است و این بسیار ابزار کارآمدی برای یک آهنگساز است که از این فضا بهره بگیرد برای پرهیز از حضور به عنوان یک مولف و این خیلی به ما کمک کرد برای اینکه بتوانیم بیان‌مان را به چیزی که در ذهن‌مان است، نزدیک کنیم.
همان‌طور که می‌دانید موسیقی فیلم واصف موقعیت و روند داستان فیلم است و نقش بسزایی در تکامل هیجانات و احساسات شخصیت‌های اثر نمایشی دارد که این مهم در فیلم شهرک به خوبی به بار نشسته است...از نگرانی و دغدغه خودتان حین ساخت موسیقی بگویید؟
موسیقی در این فیلم دغدغه مهمی برای همه ما بود به خصوص برای من. برای اینکه باید در موقعیتی قرار می‌گرفتم که گفت‌وگو با فیلم شکل بگیرد، بنابراین سعی کردم خودم را در موقعیت مخاطب قرار بدهم در عین اینکه مولف آثار موسیقایی فیلم هم بودم ولی به عنوان مخاطب با اثر همراه شوم تا در این گفت‌وگو بتوانم پیام فیلم، سوال فیلم و صحبت فیلم را بشنوم و در پاسخ به آن جواب مناسبی ارایه کنم به همین جهت همان‌طور که گفتم سعی کردم پرهیز کنم از این موقعیت که تنها به شکل مولف عمل کنم . در واقع تلاشم این بود از بعد کسی که احساساتش برانگیخته شده موسیقی را نسازم. سعی کردم این گفت‌وگو بین من و فیلم بیشتر شکل بگیرد و موسیقی را به ابزاری تبدیل کنیم تا بتوانیم بعد جدیدتری به صحنه‌ها بدهیم.
ممکن بود با کارگردان به اختلاف‌نظر هم رسیده باشید یا همه چیز زیر سایه تعامل بود؟
به اختلاف‌نظر برنخوردیم یا اگر جایی شک و شبهه‌ای داشتیم سعی کردیم با حوصله و صبوری امتحان کنیم.
ما خب فرصت زیادی داشتیم، برای اینکه همان‌طور که اشاره کردید از ابتدای کار همراه پروژه بودم و در صحنه‌های فیلم حضور داشتم از همین‌رو فرصت داشتیم با آزمون و خطا پیش رویم، به همین میزان آثاری که در فیلم شنیده می‌شود بیش از این آثار موسیقایی برای فیلم تولید کردیم که اغلب آنها استفاده نشدند و این به دلیل امکان زمانی بود که دراختیار من بود تا بتوانیم با آقای حضرتی به تعامل برسیم اگر جایی شک و شبهه وجود داشت، بتوانیم آن را به آزمون و خطا بگذاریم و ببینیم آیا صورت‌های دیگری از چیزی که در ذهن‌مان است اجرا می‌شود که به بهترین نتایج برسیم.
معمولا ساخت موسیقی برای فیلم‌هایی که داستانش بین واقعیت و خیال می‌گذرد دشواری زیاد است خاصه اینکه نگاه فلسفی در فیلم شهرک جریان داشته، آیا در این کار ساخت موسیقی برای شما دشوار بود؟
داستان فیلم همان‌طوری که می‌دانید در موقعیتی مابین خیال و واقعیت روایت می‌شود و از جهاتی ساختن موسیقی برای چنین آثاری سخت است، اما از جهتی موسیقی به عنوان انتزاعی‌ترین هنری که می‌شناسیم خودش در موقعیتی مابین خیال و واقعیت حرکت می‌کند و این امکانی است برای ما که به عنوان ابزار در چنین فیلم‌هایی استفاده کنیم اما به شرط اینکه خود آهنگ ساخته شده دارای بیان باشد یعنی به این بیان موسیقایی رسیده باشد که ما را در موقعیتی مستقل از زمان قرار بدهد اگر که بتوانیم به چنین قطعاتی دست پیدا کنیم، موسیقی امکانی می‌شود تا بتوانیم فیلم‌مان را به آن بعد نزدیک کنیم.
آنهایی که فیلم را دیدند نظرشان بر این بود موسیقی فیلم شهرک در جشنواره مورد توجه قرار می‌گیرد، نظر شما در این باره چیست و آیا در صورت کسب سیمرغ این امر می‌تواند مسیر کاری شما را تحت تاثیر قرار بدهد؟
مثل هر آهنگساز جوان دیگری که برای فیلم موسیقی می‌سازد و در این مرز و بوم زندگی می‌کند خوشحالم در این جشنواره سالانه حضور پیدا کردم این باعث می‌شود کارمان بادقت بیشتری توسط همکاران‌مان، منتقدان و مخاطبان دیده و شنیده شود. امیدوارم موسیقی این فیلم هم مورد توجه قرار بگیرد.
اما در مورد جایزه باید بگویم سیمرغ بلورین نظیر همه جوایز دیگری که در دنیای هنر وجود دارند بیش از افتخاراتی که نصیب‌گیرنده‌اش می‌کند یک بهانه است که ما دور آتش گرم هنر جمع شویم و هنر را جشن بگیریم، بتوانیم آثار همدیگر را از نزدیک بررسی کنیم و با دیدگاه و نظرگاه همکاران‌مان بیشتر و بهتر آشنا شویم. به نظر من این تعاملات خودش مولد و سازنده است در راه ارتقای کیفی آثار همگی ما. خوشحالم امسال در چهلمین جشنواره فیلم فجر با فیلم مورد علاقه‌ام شهرک حضور دارم و امیدوارم همه همکارانم نتایج زحمات‌شان را ببینند و آثار خوب ان‌شاءالله منصفانه بررسی و دیده شوند.
///.
منبع: روزنامه اعتماد
نویسنده: تینا جلالی
