پایگاه خبری تئاتر: امسال به لحاظ کمی از چه تعداد نمایش بازبینی کرده‌اید ما از میان 51 نمایش نوجوان و 75 نمایش کودک دست به انتخاب زده‌ایم. کیفیت اجراها چگونه بود؟ به‌هرحال اجراها را خواهید دید و در جریان کیفیتش قرار خواهید گرفت. هیات بازبین با توجه به آثار ارائه‌شده سعی‌اش بر آن بوده تا کارهای شایسته را انتخاب کند. متاسفانه در هر دو بخش کودک و نوجوان آثاری که از شهرستان‌ها آمده بود کیفیت لازم را نداشتند و البته کارهایی از میان آن‌ها هم خوب بودند. این انتخاب‌ها هم به معنای آن نیست که هیچ اشکالی بر آن‌ها وارد نباشد. ما سعی کردیم از آن‌هایی که به لحاظ اصول علمی، به اصطلاح در چارچوب تئاتر کودک و نوجوان بگنجند و حرفی برای گفتن داشته باشند و از ضعف کمتر و قوت بیشتربرخوردار باشند، دعوت کنیم.
برای غلبه بر این ضعف‌ها و ورود کارهای بهتر چه پیشنهادی دارید؟
من به‌دلیل استقبال زیاد متقاضیان پیشنهاد کردم برای گسترش تئاتر کودک و نوجوان یا این آثار را مورد بازبینی قبل از این مرحله قرار دهیم یا این‌که در طول سال کارشناسی بشوند تا بدانند چه نوع کاری انجام داده‌اند و بدانند که خیلی از این کارها در حد یک جشنواره بین‌المللی نیست. البته بعضی از همین آثار ردشده را هم می‌توان در بخش جنبی به‌عنوان فعالیت هنرمندان نوجوان یا فعالیت در شرایط سخت شهرستان‌ها ارائه کرد. آثار اغلب نزدیک به هم هستند و ما با هم بحث کردیم تا آن آثاری که ویژگی‌های حضور در یک جشنواره را دارند انتخاب بشوند. البته امکان دارد تماشاگر از بعضی از همین آثار خوشش نیاید.
امسال چه وجوه مشترکی بین آثار ارائه‌شده در جشنواره دیده خواهد شد؟
من از محتوای آثار در سال‌های قبل خبر ندارم اما امسال سعی کردیم در انتخاب ضوابط با تنوع بیشتری از کارها مواجه شویم. ما در این جشنواره با متون نویسندگان ایرانی روبه‌رو می‌شویم که این نویسندگان یا در گروه بوده‌اند یا بیرون از آن. تعدادی کار شادی‌آور داریم که برای کودک و نوجوان تولید شده است. آثاری از ادبیات کهن، افسانه‌ها و شاهنامه خواهیم دید. این‌ها به لحاظ موضوعی، شیوه اجرایی و طراحی و کارگردانی تنوع دارند و هر کاری در جایگاه خودش حرف و نگاهی خواهد داشت.
امسال قرار است بخش خردسال هم به شکل تفکیک شده در جشنواره برقرار شود، نظرتان چیست؟
من از فراخوان جشنواره بی‌اطلاعم اما هیچ ایرادی نیست که خردسالان هم بخش خودشان را داشته باشند چون کودکان به گروه‌های سنین دبستان از شش تا 12 سال گفته می‌شود.
آیا کارهای غیرمرتبط هم در زمان انتخاب دیدید؟
تئاترهایی بودند که مخاطب‌شان بیشتر بزرگسالان بودند اما درباره کودکان و نوجوانان مسائلی را مطرح می‌کردند. این کارها به‌دلیل تلخی بیش از حد به نظر می‌رسد در بخش جنبی برای روانشناسان، قضات، جامعه‌شناسان، کارشناسان علوم تربیتی و غیره بهتر است اجرا شود. این‌ها با توجه به مستند بودن‌شان خیلی جدی هستند و می‌توانند به‌گونه‌ای در خدمت افراد جامعه باشند و متاسفانه امسال از آن‌ها استفاده‌ای نمی‌شود، مگر از سال بعد فکری برای آن بشود. یکی از آن‌ها نمایش ترس آبی مرگ بود که در فرهنگسرای ارسباران هم با اقبال زیادی روبه‌رو شده است.
ارزیابی‌تان درباره جشنواره کودک و نوجوان و این سابقه 20ساله‌اش چیست؟
دو نکته وجود دارد؛ اول این‌که آثار باکیفیت به‌ویژه درباره آثار امروزی و نگاه نمایش مدرن خیلی خوب است و واقعیت را می‌گویند و بازی درنمی‌آورند. الان کیفیت به لحاظ اجرا، کارگردانی، بازی و متن در این آثار به قاعده است. نکته دوم از نظر گسترش است که الان می‌بینیم 175 نمایش از سراسر کشور دارد بازبینی می‌شود، یعنی در همه جا کار تولید می‌شود. اما ضعف عمده کلیشه‌سازی است به معنای بدش.
درباره کلیشه‌سازی توضیح می‌دهید؟
کلیشه مخلوطی است از موسیقی، تئاتر و دکور که در آن متن ساده‌انگارانه دیده شده و بازی‌ها بسیار ضعیف است و بازیگرها بلندبلند حرف می‌زنند. مثلا دو نفر حیوان هستند و چون صداسازی هم کرده‌اند، زمان نقشه کشیدن باز هم با صداهای بلند حرف می‌زنند. انگار دارند روخوانی می‌کنند. درامی اتفاق نمی‌افتد. میزانسن‌ها سطحی است و در عرض صحنه روبه‌رو می‌شوند و دیالوگ می‌گویند. نگاه جدید ندارند در پرداختن به افسانه‌ها. باید کارهای خوب تهران از طریق سی‌دی در اختیار گروه‌های شهرستانی قرار بگیرد. البته در تهران نیز فرهنگسراها دچار این نوع کلیشه‌ها هستند. در کل انرژی هدر می‌رود. باید خیلی از گروه‌ها راهنمایی و هدایت شوند تا در مسیر درست و خلاقیت قرار بگیرند. وگرنه تصورشان از تئاتر کودک و نوجوان بسیار غلط است. باید در سمینارها این مسائل آسیب‌شناسی شود.
مشکل در کجاست؟
هنرمند می‌تواند از زندگی، طبیعت و داستان‌های دیگر برداشت کند اما نباید کپی کند و رونویسی. این تصور غلط است که تئاتر کودک ساده است. از موسیقی استفاده می‌کنند بی‌آن‌که آن موسیقی دراماتیک شده باشد. در حالی‌که موسیقی دراماتیک چون کاتالیزوری در فهم سریع‌تر نمایش کمک خواهد کرد.
منبع: روزنامه بهار
