چارسو پرس: اغلب مخاطبان همیشه توقع دارند شخصیت اصلی فیلمها انسانهای با اخلاق و خوبی باشند که نقصهای کوچکی دارند، اما برخی از فیلمها با قرار دادن یک شخصیت بد یا شرور در مقام قهرمان یا به اصطلاح پروتاگونیست خود، این هنجار را به چالش میکشند. به طور معمول مخاطبان انتظار دارند داستان حول محور شخصیتی باشد که به افراد نیازمند و ضعیف کمک میکند، در راه عدالتجویی میجنگد و علیه ظالمان مبارزه میکند، یک قهرمان واقعی با تمام اغراقهای معمولی که در چنین داستانهایی خوانده و دیدهایم.
در عوض وقتی یک داستان روی شخصیتهای فاسد تمرکز میکند، روایت آن به طرز عجیبی قانعکننده میشود. چنین پروتاگونیستهایی که ویژگیهای شخصیتهای شرور را دارند، در میان پرخاشگری، حیلهگری و بدخواهیهای خود، به ندرت انسانیت خود را نشان میدهند. با این وجود داستانهای این شخصیتها جذاب است. در آثاری که پروتاگونیست شرور دارند، ما شاهد فروپاشی اخلاقیات به خاطر منافع شخصی هستیم، امری که به طور روزمره کمابیش آن را میبینیم و به همین خاطر هم داستان فیلم به طرز عجیبی قانعکننده از آب درمیآید.
از پاتریک بیتمن، قاتل زنجیرهای پیچیده فیلم «روانی آمریکایی» گرفته تا میکی ناکس، شوهر آدمکش، این شخصیتها وقتی در مقام شخصیت اصلی داستان ظاهر میشوند، همه توجهها را به خود جلب میکنند. دیدگاههای پیچیده آنها و سقوطشان به اعماق تاریکی، مطالعه شخصیتی جذابی برای مخاطبان به ارمغان میآورد. ساختن یک قهرمان شرور در فیلمها خوب چالشبرانگیز و در عین حال بسیار درگیرکننده است.
با دنبال کردن داستان چنین شخصیتهایی، بینندگان ناخودآگاه با همراهی این پروتاگونیست شرور (برای ساعاتی) به زوال اخلاقی کشانده میشوند، تنش با براندازی امید مدام بیشتر میشود و مخاطب رفته رفته با هویت پیچیده پروتاگونیستی که رستگاری او ممکن نیست، ارتباط برقرار میکند. ممکن است این شخصیتها در ابتدا برای تماشاگران زننده باشند، اما خیلی زود مخاطبان متوجه میشوند نمیتوانند ادامه داستان را دنبال نکنند و به نوعی مجذوب آن شدهاند. در پایان، آنها حتی ممکن است با این هیولاها همدردی کنند، حتی اگر میزان این همدردی، بسیار ناچیز باشد. در ادامه ۱۰ قهرمان شرور فیلمها که تقریبا همه با آنها آشنایی دارند را معرفی میکنیم.
۱. روانی آمریکایی (American Psycho)
- سال تولید: ۲۰۰۰
- کارگردان: ماری هرون
- بازیگران: کریستین بیل، جاستین ثرو، جرد لتو، بیل سیج، جاش لوکاس، کلویی سونی، ریس ویترسپون، سامانتا ماتیس، ویلم دفو، کارا سیمور
- مدت زمان: ۱ ساعت و ۴۲ دقیقه
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
بهترین نمونهی قهرمان شرور فیلمها. در اثر سینمایی تریلر روانشناختی «روانی آمریکایی» پاتریک بیتمن (با بازی کریستین بیل) پروتاگونیست مهیج داستان است. بیتمن چهرهای موفق در میان بانکداران وال استریت و در دهه ۱۹۸۰ شهر نیویورک است که به طور مخفیانه درگیر اعمال خشونتآمیز و تکاندهنده شده. قتلهای وحشیانهای که در «روانی آمریکایی» میبینیم، در حقیقت نقدی دروننگرانه نسبت به طمع و افراط به شمار میآیند که زندگی خشک و خالی بیتمن را زیر ذرهبین میبرند. با این حال فیلم تفسیر جنایات بیتمن را به عهده مخاطب میگذارد؛ ممکن است تمام خشونتی که از بیتمن میبینیم حاصل واقعیت تحریف شدهای باشد که فقط در ذهن او جریان دارد، یا به عبارت دیگر، ممکن است بیتمن درباره همه این قتلها دچار توهم شده باشد. فیلم «روانی آمریکایی» که موسیقی متن بینظیری هم دارد، بینندگان را مجبور میکند تا بیتمن را در مسیر جنون و قتل همراهی کنند و لحظه به لحظه سقوط او را شاهد باشند.
۲. خون به پا خواهد شد (There Will Be Blood)
- سال تولید: ۲۰۰۷
- کارگردان: پل توماس اندرسن
- بازیگران: دنیل دی لوئیس، پل دینو، کوین جی اکونر، کیران هایندز، پل اف. تامپکینز
- مدت زمان: ۲ ساعت و ۳۸ دقیقه
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۲ از ۱۰
در فیلم «خون به پا خواهد شد» دنیل دی لوئیس در نقش دنیل پلینویو اجرای فراموش نشدنی و معرکهای ارائه میدهد. پلینویو یک معدنجو (کاشف) نفت شرور است که در طول دو ساعت و نیم به طرز عجیبی همه مخاطبان را با طمع و بدذاتی خود به حیرت وامیدارد. داستان این فیلم در اوایل قرن بیستم و ایالت کالیفرنیا اتفاق میافتد و رسیدن بیرحمانه پلینویو به ثروت را به نمایش میگذارد؛ صعودی که با نابود کردن بیرحمانه رقیبش ممکن میشود. دی لوئیس در سراسر فیلم تسلط خود را به رخ میکشد و حرص سیریناپذیر پلینویو و نگاه تحقیرآمیز او به انسانیت را به تصویر میکشد. همانطور که داستان پیش میرود، پلینویو در تلاش بیوقفه خود برای سلطه، خود را از تمام ارتباطات انسانی دور میکند و درنهایت به شخصیتی تنها و بیروح تبدیل میشود. از طریق این پروتاگونیست بیاخلاق و فاسد، فیلم «خون به پا خواهد شد» به عواقب جاهطلبیهای کنترلنشده میپردازد. داستان و شخصیتپردازی این فیلم به کمک دی لوئیس که به عنوان نیرویی ویرانگر و غیرقابل توقف ظاهر شده، مسحورکننده است.
۳. رنج و گنج (Pain & Gain)
- سال تولید: ۲۰۱۳
- کارگردان: مایکل بی
- بازیگران: مارک والبرگ، دواین جانسون، آنتونی مکی، تونی شالهوب، اد هریس
- مدت زمان: ۲ ساعت و ۹ دقیقه
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۴ از ۱۰
فیلم «رنچ و گنج» ساخته مایکل بی، داستان سه بدنساز به نامهای دنیل، آدریان و پائول را دنبال میکند. دنیل دو دوست خود را متقاعد میکند با هم مرتکب زنجیرهای از جنایات شوند، از جمله آدمربایی و اخاذی. آنها نیز با پذیرفتن این پیشنهاد شخصیت نادرست و خشونت تکاندهندهای که قادر به انجامش هستند را به نمایش میگذارند. با وجود اعمال هولناک این سه نفر، اقدامات آنها با عواقب مناسب و درستی همراه میشود. فیلم «رنج و گنج» تعقیب رویای آمریکایی را به سخره میگیرد و منفعتطلب بودن و طمعکار بودن را سوژه طنز میکند. با این حال، «رنج و گنج» از به تصویر کشیدن عواقب وحشتناکی که کلاهبرداری آشوبوار شخصیتهای داستان برایشان به ارمغان میآورد، ابایی ندارد. فیلم سینمایی «رنج و گنج» از طریق پروتاگونیستهای شرور و بیعرضه خود، زوال اخلاقی را که در زیر آرزوهای سطحی نهفته شده، بررسی و کاوش میکند.
۴. گرگ والاستریت (The Wolf Of Wall Street)
- سال تولید: ۲۰۱۳
- کارگردان: مارتین اسکورسیزی
- بازیگران: لئوناردو دیکاپریو، جونا هیل، مارگو رابی، متیو مککانهی، کایل چندلر، راب راینر، جان فاورو، ژان دوژاردن، جان برنثال
- مدت زمان: ۳ ساعت
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۲ از ۱۰
در کمدی سیاه مارتین اسکورسیزی، «گرگ والاستریت»، لئوناردو دیکاپریو نقش یک دلال بورس لذتطلب به نام جردن بلفورت را بازی میکند که کاریزمای شرورانهای دارد و یک نمونهی بارز از قهرمان شرور فیلمها است. این فیلم تاریخچه ظهور بلفورت از یک دلال تازهکار به یک مولتیمیلیونر فاسد را روایت میکند که سبک زندگی ولخرجانه او، که ناشی از کلاهبرداری است، را به تصویر میکشد. «گرگ والاستریت» بلفورت را به عنوان تجسم بیپروای خودخواهی و مستحق بودن معرفی میکند و ماهیت مخرب فساد مالی را برجسته میکند. علیرغم پیامهای اخلاقی فیلم، بازی دیکاپریو و کارگردانی پویای اسکورسیزی باعث شده که سقوط پرفراز و نشیب پروتاگونیست شرور، بلفورت، از ابتدا تا انتهای فیلم «گرگ والاستریت» به طرز عجیبی جذاب باشد.
۵. پرتقال کوکی (A Clockwork Orange)
- سال تولید: ۱۹۷۱
- کارگردان: استنلی کوبریک
- بازیگران: مالکوم مکداول، پاتریک مگی، میریام کارلین، آدرین کوری
- مدت زمان: ۲ ساعت و ۱۶ دقیقه
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
«پرتقال کوکی» شاهکار ویرانشهری استنلی کوبریک است. فیلم شرور وحشتناکی به نام الکس دیلارج (با بازی مالکوم مکداول) را به ما معرفی میکند. الکس با رهبری گروهی از دروگها (اراذل و اوباش) دست به جنایات خشن و فجیع میزند. الکس پس از زندانی شدن و قرار گرفتن تحت برنامهریزی مجدد دولتی (نوعی شستوشوی مغزی)، از هرگونه اراده شخصی و فردیت خالی میشود. در طول فیلم «پرتقال کوکی»، کوبریک از الکس برای کشف مضامین اخلاقی و مجازات استفاده و او را به عنوان یک روانپریش پشیمان معرفی میکند. با چشمپوشی از هر گونه رستگاری برای پروتاگونیست شرور و سرزنشکردنی خود، «پرتقال کوکی» تصویری واضح از تاریکی ذات انسان ارائه میدهد که تا به امروز، پس از گذشت چند دهه، همچنان بینندگان را مضطرب میکند
۶. طناب (Rope)
- سال تولید: ۱۹۴۸
- کارگردان: آلفرد هیچکاک
- بازیگران: جیمز استورات، جان دال، فارلی گرانگر، جوآن چندلر، کونستانس کولیر، داگلاس دیک، ادیث اوانسون، دیک هوگان، سدریک هاردویک
- مدت زمان: ۱ ساعت و ۲۰ دقیقه
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
فیلم دست کم گرفته شده و تریلر «طناب» درباره یک قتل است که به دقیقترین شکل ممکن به دست دو روشنفکر جوان برنامهریزی شده. در «طناب» جان دال و فارلی گرانگر نقش براندون و فیلیپ را ماهرانه بازی میکنند، دو دوست که همکلاسی سابق خود را خفه میکنند تا برتری خود را به نمایش بگذارند. در حالی که براندون با اعتماد به نفس و خونسردی نقشه قتل را طراحی میکند، اضطراب فیلیپ باعث میشود امنیت نقشه تهدید شود و همین امر باعث ایجاد تعلیق شدیدی میشود. هیچچکاک با محدود کردن اکشن به یک آپارتمان، بیثباتی و حیله دو پروتاگونیست شرور داستان را تشدید میکند. این فیلم پیامدهای اعمال ظالمانه آنها را آشکار میکند و باعث تأمل مخاطب میشود. فیلم «طناب» از طریق تعلیق استادانه که امضای آلفرد هیچکاک است، بیرحمی شخصیتهای اصلی داستان را محکوم میکند و بر تعادل ظریفی که بین هنجارهای اجتماعی و انگیزههای اولیه هر قتلی وجود دارد، تأکید میکند.
۷. سگهای انباری (Reservoir Dogs)
- سال تولید: ۱۹۹۲
- کارگردان: کوئنتین تارانتینو
- بازیگران: هاروی کایتل، تیم راث، کریس پن، استیو بوشمی، لارنس تیرنی، مایکل مدسن
- مدت زمان: ۱ ساعت و ۳۹ دقیقه
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
کوئنتین تارانتینو در فیلم کلاسیک خود، «سگهای انباری»، گروهی پرتنش از افراد خشن و بدکاره را گرد هم میآورد. وقتی دزدی از یک جواهرفروشی به هرج و مرج تبدیل میشود، جنایتکاران به یکدیگر حمله میکنند و اتحاد گروه سارقان جواهرفروشی فرو میپاشد. تصویری که مایکل مدسن از آقای بلوند در حال شکنجه کردن یکی از گروگانها به نمایش میگذارد، کاملاً سادیستی است. در ادامه میبینیم که در مواجهه با نیهیلیسم مرزهای اخلاقی سارقان کاملاً از بین میرود. فیلم «سگهای انباری» تصویری خام از جنایتکار بودن را نشان میدهد و در اوج خونین فیلم، فردگرایی بیرحم جای خود را به بیاعتمادی و بیگانگی میدهد.
۸. باشگاه مشتزنی (Fight Club)
- سال تولید: ۱۹۹۹
- کارگردان: دیوید فینچر
- بازیگران: برد پیت، ادوارد نورتون، هلنا بونهام کارتر، جرد لتو
- مدت زمان: ۲ ساعت و ۱۹ دقیقه
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۸ از ۱۰
فیلم کلاسیک و کالت «باشگاه مشتزنی» زندگی یک کارمند اداری بیخواب را دنبال میکند که با تایلر دوردن مرموز متحد میشود تا یک باشگاه مبارزه زیرزمینی راهاندازی کند. آنها با ۸ قانون باشگاه مبارزه که برای دیکته کردن اعمالشان کاربرد دارند، مجریان قانون را از طریق نزاعهای بیرحمانه خود به چالش میکشند. با این حال، تایلر به یک ترروریست آشوبگر تبدیل میشود. طولی نمیکشد که آشکار میشود در حقیقت تایلر یک شخصیت تاریک در ذهن دوست فروتنش است که از خواستهها و امیال ناخودآگاه او به وجود آمده و آنها در واقع یک شخص واحد هستند. تایلر تجسم خشم سرکوب شده مردانه و رهایی آنارشیک راوی داستان است. هیچ فهرستی از قهرمان شرور فیلمها بدون این راوی بینام کامل نمیشود
۹. قاتلین بالفطره (Natural Born Killers)
- سال تولید: ۱۹۹۴
- کارگردان: الیور استون
- بازیگران: وودی هارلسون، جولیت لوئیس، رابرت داونی جونیور، تام سایزمور، تامی لی جونز
- مدت زمان: ۱ ساعت و ۵۹ دقیقه
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
فیلم «قاتلین بالفطره» ماجرای کشتار وحشتناک میکی و مالوری ناکس است که به دست وودی هارلسون و جولیت لوئیس به تصویر کشیده شده است. این زوج ردی از قتل و جنایت را در سراسر ایالات متحده به جا میگذارند و چه افراد آزارگر و چه ناظران بیگناه را قربانیان جنایت خود میکنند. با این حال، فیلم از ستایش پروتاگونیستهای داستان خودداری میکند، در عوض دیوانگی رسانهها و کنجکاوی مصرفگرایانه پیرامون خشونت در دنیای واقعی را محکوم میکند. با تشدید تباهی میکی و مالوری ناکس، وضعیت سلبریتیگونه و سمی آنها همدستی جامعه را در تمجید از خشونت به هدف سرگرمی، آشکار میکند. این فیلم با نمایش پروتاگونیستهای شرور و بیرحم و همزمان نقد تمجید جامعه از آنها، تفسیری کوبنده درباره اخلاقیات ارائه میدهد که به دلیل مصرفگرایی و نمایشی کردن خشونت، از آن حساسیتزدایی شده است.
۱۰. رفقای خوب (Goodfellas)
- سال تولید: ۱۹۹۰
- کارگردان: مارتین اسکورسیزی
- بازیگران: رابرت دنیرو، ری لیوتا، جو پشی، لورین براکو، پل سوروینو، تونی دارو
- مدت زمان: ۲ ساعت و ۲۵ دقیقه
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۷ از ۱۰
وقتی به قهرمان شرور فیلمها میرسیم، این فیلم بهسرعت خودنمایی میکند. مارتین اسکورسیزی شهرت خود را برای به تصویر کشیدن شخصیتهای شرور کاریزماتیک در جنایات سازمانیافته با «رفقای خوب» به تثبیت رساند. ری لیوتا نقش قهرمان داستان هنری هیل را بازی میکند که ظهور و سقوط خود را در میان دنیای جرم و جنایت، با یک جدایی عادی رقم میزند. در حالی که همکاران او، تامی و جیمی، خشونت آشکارتری از خود نشان میدهند، اما این هنری است که قتلها، روابط نامشروع و کلاهبرداریهای متعدد را حین حفظ ظاهر، انجام میدهد. از طریق صداگذاری هنری هیل، اسکورسیزی موفق میشود تقریباً بیننده را فریب بدهد تا اعمال این پروتاگونیست شرور نادیده گرفته شود. با این حال همانطور که سوءاستفادههای هیل منجر به اعتیاد، خیانت و پارانویا میشود، طبیعت مخرب او کمتر دلسوزی بیننده را برمیانگیزد و به ناچار رقتانگیز میشود.
///.
منبع: دیجیمگ