چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر تاکنون آثار متعددی اجرا شد. با وجود مشکلات متعدد، این رویداد از چند منظر اهمیت دارد.
چارسو پرس: مرتضی رنجبران در روزنامه اعتماد نوشت:چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر تاکنون آثار متعددی اجرا شد. با وجود مشکلات متعدد، این رویداد از چند منظر اهمیت دارد؛ یکی از این اتفاقات نامگذاری روزهای جشنواره به احترام یکی از بزرگان حوزه تئاتر است.
چهار روز نخست جشنواره به ترتیب به نام آتیلا پسیانی، پرویز پورحسینی، اکبر رادی و ژاله علو نامگذاری شده و در ابتدا یا انتهای اجرای هر نمایش، گروه‌های نمایشی براساس نامگذاری انجام شده به مقام یکی از بزرگان فقید عرصه تئاتر، ادای احترام می‌کنند.
جشنواره امسال همچنین شاهد حضور جوان‌ترین‌ها در عرصه کارگردانی است. میانگین سن کارگردانان آثار نمایشی حاضر در جشنواره چهل و سوم تئاتر فجر 38 سال است. جوان‌ترین کارگردان جشنواره با 21 سال سن، ساحل صالحی کارگردان نمایش «دغاگر» از بوشهر در بخش آثار صحنه‌ای حضور دارد که این اثر برگزیده جشنواره استانی نیز بوده است. قطب‌الدین صادقی 72ساله هم که با کارگردانی نمایش «سفرنامه آبجی مظفر» در بخش صحنه‌ای حضور دارد، با‌تجربه‌ترین کارگردان جشنواره است.
در این دوره از این رویداد فرهنگی-هنری 105 اثر ایرانی حضور دارد که 111 کارگردان این آثار را روی صحنه می‌برند.
ازجمله حواشی این بخش می‌توان به اعتراض پرتجربه‌ترین کارگردان جشنواره اشاره کرد و از سوی رسانه‌ها بازتاب‌های متعددی داشت. صادقی به حضور بعضی از سلبریتی‌ها و جایگزین شدن نمایشش به یکی از نمایش‌هایی که با حضور این گروه‌ها قرار است دوباره اجرا شود اعتراض کرد. این اعتراض‌ها با برداشت‌های متفاوتی پیش رفت و هر رسانه از نگاه خود به این اعتراضات پرداخت.
در کنار این اتفاق اما امسال 754 هنرمند و دست‌اندرکار تئاتر در جشنواره حضور یافته و خواهند یافت و در 10 روز از برگزاری این رویداد، در زمان‌های مختلف در تهران اسکان خواهند یافت.
از نکات مهمی که همواره دغدغه دلسوزان تئاتر بوده این است که آثار خوب استانی حاضر در جشنواره پس از این رویداد دیگر فرصتی برای دیده شدن پیدا نمی‌کند. این مساله به خصوص درباره آثار صحنه‌ای بیشتر دیده می‌شود و این دغدغه با واکنش نادره رضایی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همراه شده است.
معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به لزوم حمایت از جوانان حاضر در چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر گفت: تلاش ما این است که آثار این دوره از جشنواره پس از پایان این رویداد هنری در استان‌های مختلف و دانشگاه‌ها اجرا شود.
او که به تماشای نمایش مرز به عنوان اولین حضور تئاتر هنرستان‌های هنرهای زیبا در جشنواره تئاتر فجر نشسته بود در این باره گفت: این اثر هنرجویان کار خوبی بود و امیدوارم در راستای همین مسیر در جشنواره امسال و برای سال آینده بتوانیم نسل نو را در کنار بزرگان داشته باشیم.
معاون امور هنری در ادامه دردی که در سال‌های اخیر گریبان تئاتر ایران را گرفته، اشاره کرد؛ تعطیلی تئاتر دانشجویی در دانشگاه‌ها و توقف فعالیت انجمن‌ها. رضایی در این باره می‌گوید: تلاش می‌کنیم با فرصت محدودی که داریم بتوانیم زمان بیشتری دراختیار چنین آثاری قرار گیرد و احتمالا در دانشگاه تهران کارهای خیابانی را داشته باشیم و بعد از جشنواره هم در استان‌ها و دانشگاه پذیرای نمایش‌ها باشیم.
رضایی افزود: فعالیت انجمن‌ها در سال‌های اخیر در استان‌ها متوقف شده بود و بودجه‌ای برای استان‌ها نداشتیم. با وجود پرتراکم بودن نمایش‌ها در ایام جشنواره امیدواریم در موعد مقرر برنامه و بودجه را داشته باشیم و معاونت توسعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش‌های زیادی می‌کنند که بودجه‌ریزی ما عملیاتی و مبتنی بر عملکرد باشد و در حال گفت‌وگو هستیم سهم استانی را افزایش دهیم و تعاملات بیشتری با هنرمندان این بخش داشته باشیم و از آنان حمایت کنیم.
در بخش آثار صحنه‌ای ویژه چهره‌های متعددی حضور دارند که این اتفاق را باید به فال نیک گرفت. از نادر برهانی مرند تا حمیدرضا نعیمی و قطب‌الدین صادقی اما در عین حال شاید می‌شد چهره‌های دیگری هم در بین این اسامی حضور داشته باشند.
بازار داغ تئاترهای خیابانی هم از دیگر اتفاقات جشنواره است؛ فارغ از آنکه همچنان اهالی تئاتر در انتظار جمع‌آوری حلبی‌های اطراف مجموعه تئاترشهر هستند اما حضور گروه‌های استانی به خصوص در بخش خیابانی خوشایند است.
در آثار خیابانی نیز از 33 اثر اکثریت مطلق آثار با 28 نمایش در دست گروه‌های استانی است و 3 اثر در بخش دیگرگونه‌ها از هنرمندان استانی حضور دارد.
بیشتر بخوانید: همه مطالب جشنواره تئاتر فجر
گروه‌های استانی با دراختیار داشتن 62درصد آثار در چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر حضور پررنگی دارند.
در این دوره 105 اثر ایرانی روی صحنه می‌رود که سهم آثار استانی با دراختیار داشتن 62درصد آثار، به شکل چشمگیری در میان اجراهای صحنه‌ای و خیابانی بسیار بالا است.
جشنواره چهل و سوم تئاتر فجر میزبان 65 اثر ارسالی از استان‌ها و 40 اثر از شهر تهران است که به صورت تفکیک شده در آثار صحنه‌ای از میان 65 اثر 34 نمایش از استان‌های گوناگون در جشنواره حضور دارد.
نمایش‌های «دوکانی خوکژین» به کارگردانی باقر سروش از بیجار، «کاتالونیا» به کارگردانی مصطفی ذوقی از کرمانشاه، «و چند داستان دیگر» به کارگردانی محمد امینی‌راد از اراک و «سارا» به کارگردانی حسن شیخ‌‌زاده از اردبیل، تمامی بلیت‌های خود را به صورت کلی تا پایان جشنواره فروخته‌اند. این در حالی است که بیشتر این نمایش‌ها از استان‌ها هستند و فروش همه ظرفیت سالن این آثار نشان می‌دهد مخاطبان از آثار استانی استقبال خوبی دارند و این آثار از کیفیت خوبی برخوردار است.
جشنواره امسال برای دانشجویان هم برنامه داشت و فضایی را به این گروه اختصاص داد. این درحالی است که در سال‌های اخیر اساسا تئاتر دانشجویی به خصوص در دانشگاه‌های سراسر کشور به ورطه تعطیلی افتاده است و این ظرفیت از دست خارج شده که جای تاسف دارد و بازسازی این مهم تنها دراختیار وزارت فرهنگ نخواهد بود.
همزمان با آغاز بلیت‌فروشی در تاریخ یک بهمن، ثبت‌نام دانشجویان نیز به صورت کاملا آنلاین آغاز شد که تقریبا 300 دانشجو برای حضور در جشنواره و دریافت کد ویژه دانشجویی ثبت‌نام کردند و پس از جمع‌آوری اطلاعات این افراد و بررسی آن، دوم بهمن ماه کد دانشجویی هر فرد به صورت اختصاصی برای هر دانشجو ارسال شد.
اما این به تنهایی کافی نیست، چراکه بخشی از این اتفاق بر‌عهده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و باید برای احیای دوباره تئاتر دانشجویی همت متعالی وجود داشته باشد. تعطیلی تئاتر دانشجویی پرسش بزرگی است که چرایی آن بر هیچ کس مشخص نیست.
بسیاری از استعدادهای کشور در دانشگاه‌ها بروز و ظهور می‌کنند و تعطیلی تئاتر دانشجویی فضای متبلور شدن استعدادها را از میان می‌برد. به نظر می‌رسد راه‌اندازی دوباره رویدادهای فرهنگی و هنری در فضای دانشگاهی امری ضروری است و این ضرورت نه تنها در نوشتار و بیان مقامات مسوول که در عملیاتی شدن ایده‌های نو می‌تواند به سرانجام برسد.
به هر حال تئاتر در کشور مهجور است و تئاتر دانشجویی مهجور‌تر و برای تصحیح این شرایط باید چاره‌ای اندیشیده شود.
https://teater.ir/news/68575
