نقد فیلم «مردی در زیرزمین من»؛ تریلر روان‌شناختی که تعلیق ایجاد نمی‌کند

چارسو پرس: فیلم «The Man in My Basement» بر اساس رمان سال ۲۰۰۴ «والتر موزلی» ساخته شده و قرار بود به یک تریلر روان‌شناختی عمیق بدل شود، اما نه روان‌شناسی پیچیده‌ای ارائه می‌دهد و نه هیجان‌انگیز از کار درمی‌آید. داستان در روستای «ساگ هاربر» واقع در لانگ آیلند روایت می‌شود؛ منطقه‌ای تاریخی با جمعیت عمدتاً آفریقایی‌-آمریکایی. شخصیت اصلی فیلم «چارلز بلیکی» (با بازی «کوری هاوکینز») است؛ جوانی سیاه‌پوست و بی‌انگیزه که خانه به ارث رسیده مادرش را در اختیار دارد. زندگی او زمانی تغییر می‌کند که مرد سفیدپوست ثروتمندی به نام «انیستون بنت» (با بازی «ویلم دفو») پیشنهادی عجیب مطرح می‌کند: اجاره زیرزمین خانه برای چند ماه با مبلغی هنگفت، بدون پرسش یا پاسخ.

بلیکی که با بدهی و تهدید مصادره خانه دست‌وپنجه نرم می‌کند، در نهایت پیشنهاد را می‌پذیرد. هنگام تخلیه زیرزمین، او با اشیای باستانی آفریقای غربی روبه‌رو می‌شود؛ ماسک‌های آیینی اسرارآمیزی که میراث خانوادگی او هستند. پیش از ورود بنت، چندین جعبه اسرارآمیز به خانه می‌رسد. ورود او همه‌چیز را عجیب‌تر می‌کند: تاجر مرموز در زیرزمین برای خود زندانی می‌سازد و ظاهراً می‌خواهد به‌عنوان نوعی «کفاره» یا «توبه» مدتی در اسارت بماند؛ وضعیتی که دینامیک قدرت را کاملاً وارونه می‌سازد.

با این حال، روایت فیلم به کندی پیش می‌رود و نزدیک به دو ساعت زمان می‌برد تا اجزای داستان شکل مشخصی به خود بگیرند. گفت‌وگوهای طولانی میان دو شخصیت اصلی بیش از آنکه گره‌های داستانی ایجاد کنند، در حد نمادگرایی مبهم باقی می‌مانند. حتی استفاده از ماسک‌های آیینی و الهامات ناشی از آن‌ها، به دلیل مرز محکم میان رویا و واقعیت، فاقد تنش لازم است.

در مصاحبه‌ای قدیمی با NPR، «والتر موزلی» گفته بود هدف کتابش نشان‌دادن «برخورد میان شر و بی‌گناهی» بوده است. اما فیلم «The Man in My Basement» به‌رغم تلاش برای نمادگرایی، بیش از حد به معنای تحت‌اللفظی پایبند است و نمی‌تواند به عمق زیبایی‌شناختی برسد. مونولوگ‌های طولانی «ویلم دفو» درباره گناه، نژاد و روان انسان به‌خوبی اجرا می‌شوند، اما فاقد تجسم تصویری هستند و صحنه‌های گفت‌وگو در زیرزمین اغلب پراکنده و نامنسجم به نظر می‌رسند.

شخصیت «بلیکی» قرار است محور اتصال همه مفاهیم باشد، اما بحران‌های او به اندازه کافی پرورش نمی‌یابند و او به یک قهرمان روان‌شناختی جذاب بدل نمی‌شود. با این وجود، «کوری هاوکینز» با انرژی صحنه‌ای و اجرای غیرقابل پیش‌بینی خود توانسته است سطحی از جذابیت ایجاد کند، گرچه فیلم از توان او عقب می‌ماند.

در مجموع، «The Man in My Basement» پر از ایده‌ها و موضوعاتی درباره آسیب‌های شخصی و تاریخ سیاه‌پوستان آمریکاست، اما در نهایت نتوانسته است میان آن‌ها پیوندی معنادار برقرار کند. فیلم به جای یک تریلر روان‌شناختی پرکشش، بیشتر به تمرینی خام و ناتمام برای گفتن حرف‌های بزرگ شبیه است.