درگذشت دیان کیتون، ستاره برنده اسکار فیلم «آنی هال» در ۷۹ سالگی

چارسو پرس: دیان کیتون، بازیگر، کارگردان و تهیه‌کننده پرآوازه آمریکایی که با اجرای نقش به‌یادماندنی خود در فیلم «آنی هال» ساخته وودی آلن در سال ۱۹۷۷، جایزه اسکار بهترین بازیگر زن را از آن خود کرد، روز شنبه در لس‌آنجلس درگذشت. خبر درگذشت او را ابتدا مجله «People» منتشر کرد. او در زمان مرگ ۷۹ سال داشت.

به گزارش «TMZ»، کیتون حوالی ساعت ۸ صبح از منزل خود به بیمارستان منتقل شد.

کیتون در طول دوران حرفه‌ای خود چهار بار نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین بازیگر زن شده بود؛ برای بازی در فیلم‌های «Reds»، «Something’s Gotta Give» و «Marvin’s Room» نیز نامزد این جایزه شد. از دیگر نقش‌های شاخص او می‌توان به حضور در فیلم‌های «پدرخوانده»، «پدر عروس» و «Baby Boom» اشاره کرد.

در سال‌های اخیر، او در فیلم‌های «Book Club» و دنباله آن، «Poms» و آخرین نقش سینمایی‌اش در فیلم سال ۲۰۲۴ به نام «Summer Camp» در کنار «کیتی بیتس» و «الفری وودارد» دیده شد.

آغاز شهرت با «پدرخوانده» و «آنی هال»

کیتون فعالیت خود را در سال ۱۹۶۹ از تئاتر برادوی آغاز کرد، جایی که در نمایش موفق «Play It Again, Sam» در کنار وودی آلن بازی کرد و رابطه عاشقانه‌ای میان آن دو شکل گرفت.

او پس از مدتی با بازی در نقش «کی آدامز»، دوست‌دختر و سپس همسر «مایکل کورلئونه» با بازی آل پاچینو در فیلم «پدرخوانده» ساخته فرانسیس فورد کوپولا (۱۹۷۲) و دنباله آن «پدرخوانده ۲» (۱۹۷۴)، توجه سینمادوستان را جلب کرد.

اما نقطه اوج شهرتش در همکاری با وودی آلن رقم خورد. کیتون بارها در کنار آلن جلوی دوربین رفت و به چهره‌ای شناخته‌شده در سینمای کمدی تبدیل شد. او در فیلم‌های «Sleeper» (۱۹۷۳) و «Love and Death» (۱۹۷۵) با آلن هم‌بازی بود، اما نقش درخشان او در فیلم «آنی هال» جایگاهش را به‌عنوان یکی از برترین بازیگران زن تثبیت کرد.

در این فیلم، او نقش «آنی هال»، دوست‌دختر بامزه و متفاوت شخصیت اصلی، «آلوی سینگر» با بازی آلن را ایفا کرد. این فیلم با ساختاری غیرمرسوم، سه جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه را از آن خود کرد.

کیتون که الهام‌بخش شخصیت اصلی فیلم بود، در همان سال‌ها به یک آیکون مد تبدیل شد. سبک لباس‌های خاص او — کت‌وشلوارهای مردانه، کلاه‌های پهن و جلیقه‌ها — به یکی از ترندهای مد دهه ۷۰ بدل شد.

زندگی شخصی و آغاز مسیر تئاتر تا سینما

دیان کیتون (متولد دیان هال) در لس‌آنجلس در ۵ ژانویه ۱۹۴۶ زاده شد. در دوران دبیرستان در سانتا آنا، کالیفرنیا، در موسیقی و تئاتر فعال بود و نقش «بلانش دوبوآ» را در نمایش «A Streetcar Named Desire» اجرا کرد. پس از ترک دانشگاه، با نام خانوادگی مادرش برای دنبال کردن بازیگری به نیویورک رفت و در سال ۱۹۶۸ در نسخه برادویِ موسیقیال «Hair» بازی کرد؛ جایی که با امتناع از شرکت در صحنهٔ عریان گروهی توجه جلب کرد.

شهرت سینمایی کیتون از اواخر دههٔ ۱۹۶۰ و اوایل دههٔ ۱۹۷۰ شکل گرفت. او از طریق بازی در نمایش برادوی «Play It Again, Sam» با وودی آلن آشنا شد و پس از آن به هالیوود راه یافت. حضور تاثیرگذار او در نقش «کی آدامز» در «پدرخوانده» (۱۹۷۲) ساختهٔ فرانسیس فورد کوپولا، و دنبالهٔ آن، «پدرخوانده قسمت دوم» (۱۹۷۴)، جایگاه او را تثبیت کرد.

از «آنی هال» تا تبدیل شدن به آیکون سبک

همکاری گستردهٔ کیتون با وودی آلن نقطهٔ عطف کارنامهٔ او بود. او در فیلم‌های «Sleeper» (۱۹۷۳) و «Love and Death» (۱۹۷۵) کنار آلن ظاهر شد، اما نقش «آنی هال» در فیلم «آنی هال» (۱۹۷۷) بود که او را به ردهٔ ستارگان درجه‌یک سینما رساند. این فیلم ساختاری غیرمتعارف داشت و علاوه بر جوایز متعدد، کیتون را به خاطر بازی دقیق و شخصیت‌پردازیِ منحصر‌به‌فردش ستودند.

سبک پوشش و تیپ ظاهری دیان کیتون در «آنی هال» — کلاه‌های پهن، پیراهن‌های مردانه، کراوات و جلیقه — به سرعت تبدیل به یک ترند خیابانی برای زنان جوان آن دوره شد و او را به‌عنوان یک آیکون مد معرفی کرد.

نقش‌های جدی‌تر، نامزدی‌های اسکار و همکاری با کارگردانان مطرح

پس از موفقیت «آنی هال»، کیتون آثاری جدی‌تر و متنوع را انتخاب کرد. او برای نقش «لوئیس برایانت» در «Reds» (۱۹۸۱) به کارگردانی وارن بیتی، نامزد اسکار شد. نقش‌های بعدی او در «Mrs. Soffel» (۱۹۸4) و «Crimes of the Heart» (۱۹۸6) نیز با استقبال منتقدان روبه‌رو شد.

همکاری‌های مداوم او با وودی آلن ادامه یافت و با فیلم‌هایی مانند «Interiors» (۱۹۷8)، «Manhattan» (۱۹۷۹) و بعدتر «Manhattan Murder Mystery» (۱۹۹3) پررنگ شد. در دهه‌های بعد، کیتون در کمدی‌های پرفروش مانند «Father of the Bride» (۱۹۹۱) و «The First Wives Club» (۱۹۹۶) نیز حضور موفقی داشت.

او دو بار دیگر هم نامزد اسکار شد: برای «Marvin’s Room» (۱۹۹6) و «Something’s Gotta Give» (۲۰۰۳)، و این نامزدی‌ها نشان‌دهندهٔ تنوع بازی‌گری او از کمدی تا درام‌های سنگین بود.

فعالیت به‌عنوان کارگردان، تهیه‌کننده و عکاس

دیان کیتون از دههٔ ۱۹۸۰ فعالیت کارگردانی را نیز آغاز کرد؛ او ویدئوی موسیقی «Heaven is a Place on Earth» با خوانندگی بلایندا کارلسل را کارگردانی کرد و بعدها مجموعه‌ای از قسمت‌های تلویزیونی شامل «China Beach» و «Twin Peaks» و فیلم‌های سینمایی «Unstrung Heroes» (۱۹۹۵) و «Hanging Up» (۲۰۰۰) را کارگردانی کرد. در فیلم «Hanging Up» همچنین همبازیِ مگ رایان و لیزا کادرو قرار گرفت.

در مقام تهیه‌کننده، کیتون سریال «Pasadena» را تولید کرد و در تولید فیلم گاس ون سنت «Elephant» (۲۰۰۳) که بر حادثهٔ کلمباین تمرکز داشت، نقش داشت. او همچنین عکاس پرکاری بود و مجموعه عکس‌هایش تحت عنوان «Reservations» منتشر شد؛ چند مجموعهٔ عکس دیگر را نیز وی ویرایش کرد.

کتاب‌ها، جوایز و تقدیرها

کیتون چندین کتاب خاطره و یادداشت منتشر کرد که از آن جمله‌اند «Then Again» (۲۰۱۱)، «Let’s Just Say It Wasn’t Pretty» (۲۰۱۵) و «Brother and Sister» (۲۰۲۰). این آثار بازتاب‌دهندهٔ دیدگاه‌ها و تجربیات شخصی او در طول دهه‌ها حضور در صنعت سرگرمی‌اند

در سال ۲۰۱۷، دیان کیتون جایزهٔ «Lifetime Achievement» مؤسسهٔ فیلم آمریکا (AFI) را دریافت کرد. وودی آلن مجریان برنامه بود و هنگام اهدا لقب و سبک جاودانهٔ او را با طعنه تمجید کرد. کیتون به‌جای سخنرانی، اجرای موسیقی «Seems Like Old Times» را — که در «آنی هال» نیز آن را خوانده بود — انتخاب کرد.

آثار آخرین سال‌ها و آخرین نقش‌ها

در یک دههٔ اخیر، کیتون در آثار کمدی و حتی دنباله‌های سبک‌تر نیز ظاهر شد؛ از جمله «Book Club» و دنبالهٔ آن، «Poms»، و آخرین حضور سینمایی او در سال ۲۰۲۴ در فیلم «Summer Camp» بود که در کنار «کیتی بیتس» و «الفری وودارد» بازی کرد.

میراث، سبک و تأثیر فرهنگی

دیان کیتون علاوه بر جایگاهش به‌عنوان بازیگر، به‌عنوان یک شخصیت تأثیرگذار در مد و فرهنگ عمومی شناخته می‌شود. بازی او در «آنی هال» نه تنها مهارت بازیگری‌اش را نشان داد، بلکه سبک ظاهری‌اش تبدیل به الگویی برای نسل‌های بعد شد. او نمونه‌ای از بازیگرانی بود که توانست در عین حفظ شخصیتی منحصر‌به‌فرد، بین ژانرهای مختلف سینما جا بگیرد.

زندگی خصوصی و بازماندگان

کیتون هرگز ازدواج نکرد؛ او دارای دو فرزند خوانده است: دختر خوانده‌اش «دکستر» و پسرش «دوک»، که از او بازماندند. روابط شخصی‌اش از جمله رابطهٔ کوتاه‌مدت با آل پاچینو و همکاری و رابطهٔ دیرپای او با وودی آلن از نکات زندگی خصوصی و هنری او بودند که در طول سال‌ها توجه رسانه‌ها را جلب کرده بودند.

جمع‌بندی و تأمل پایانی

دیان کیتون، با کارنامه‌ای که از «پدرخوانده» تا «آنی هال» و از کمدی تا درام را دربر می‌گیرد، یکی از چندوجهی‌ترین و تأثیرگذارترین بازیگران عصر مدرن سینما بود. درگذشت او در ۷۹ سالگی، پایان فصلِ حضور ماندگارِ یکی از نمادهای سینمای آمریکا را رقم زد؛ بازیگری که هم روی صحنه و هم پشت دوربین نشان داد چه‌قدر توانمند و خلاق است.