«میدان بی حصار» در لایه‌‌های زیرین به سراغ تاریخ معاصر ایران می‌رود و برخی از مهم‌ترین تحولات تاریخی سیاسی یک سده اخیر سپهر سیاسی اجتماعی ایران را به تصویر می‌کشد؛ از این رو به سختی می‌توان حوزه خاصی را به این مستند نسبت داد. همان اندازه که اجتماعی است، همان قدر سیاسی است. همان میزان که فرهنگی- تاریخی است اقتصادی و شهری است و بالاخره هنری و سرگرم‌‌کننده.

با وجود حجم نسبتا زیاد مصاحبه‌ها، فیلمساز سعی کرده با تنوع در فیلمبرداری و تدوین آنها فضای ملال‌آور و نه چندان مخاطب‌پسند مستندهای اینچنینی را از میان ببرد و مخاطبان خود را با روایت متفاوت و شیرین‌اش همراه کند.

مستند «خالدار» روایتی ساده و روان از زندگی عباس بیرامی یکی از گنده‌لات‌های مشهور کرمان است که پس از یک دوره زندگی پر فراز و نشیب، سر به راه شده و به زندگی عادی و فارغ از خلاف روی آورده است.

«در جستجوی فریده» فیلمی زنانه است، مهری که زنان به فریده نثار می‌کنند، انعکاسی غریب دارد و به فیلم روح بخشیده. فیلم در ستایش وطن است، بی‌آنکه ادعایی در این باره داشته باشد، ضدمهاجرت نیست، اما غربت را دوست داشتنی نمی‌داند. این مستند، بیش از بسیاری فیلم‌های سینمای ایران، میهن پرستانه است و وطن را مادر می‌داند.

مستند «هیچ‌کس منتظرت نیست» را می‌توان در ذیل مستندهای اجتماعی تعریف کرد که هم به مصائب زنان آسیب‌دیده می‌پردازد و هم به نوعی می‌توان آن را مصداقی از مستند شهری دانست که چالش‌های حاشیه‌نشینی یا خیابان‌زیستی را در نسبت با سوژه اصلی خود بازنمایی و صورت‌بندی می‌کند.

پایه شناس در «چوب» نشان می‌دهد که سینما را می‌شناسد و می‌داند که در این ظرف چطور می‌توان مسائل مهم انسان امروز را عرضه کرد. «چوب» یک مستند کوتاه به یادماندنی است؛ اثری شاخص در کارنامه فیلمسازی که به نظر می‌رسد در سینمای مستند، به دنبال زبان و لحن مخصوص خود به ویژه در مورد موضوعاتی است که ماهیت‌شان چندان باب میل یا مد روز نیست.

نسخه تصویری مسترکلاس جاناتان رزنبام منتقد سرشناس آمریکایی در دسترس علاقمندان در فضای مجازی قرار گرفت.

مسائل اصلی که شخصیت فیلم «غار» با آنها درگیر است رویا، بازی و هنر است. مسائلی که در طول فیلم از زبان کاراکتر با لحن و واژگان شیرین کودکانه بیان می‌شود. مسائلی که وقتی در مخاطب درونی می‌شود بسیار تلخ و گزنده است و این سوال را به وجود می‌آورد که آیا ما کودکان را از حقوق خود محروم کرده‌ایم؟

کودک‌آزاری بنا بر تعریف سازمان جهانی بهداشت عبارت است از هر‌گونه بدرفتاری فیزیکی یا عاطفی، سوءاستفاده جنسی، غفلت یا رفتار همراه با بی‌توجهی یا استثمار تجاری یا سایر انواع استثمار، که منجر به آسیب واقعی یا احتمالی به سلامت، بقا، رشد یا کرامت کودک در زمینه روابط یا مسئولیت، اعتماد یا قدرت شود. با این نگاه شاید بهتر بتوان به این فیلم توجه کرد.

در طول این مستند مدام به چهره‌های آشنای سینمای ایران برمی‌خوریم که اغلب بار اول نامشان را از تیتراژی منتخب از یکی از آثارشان می‌خوانیم و معمولا بعد از آن، تیتراژی را می‌بینیم (و می‌شنویم) که یا، به آن علاقه دارند، یا از جنبه زیبایی‌شناسانه بررسی‌اش می‌کنند.

آرمین ایثاریان پس از کارگردانی چندین مستند و برنامه تلویزیونی برای ساختن اولین مستند بلند خود، سراغ موضوع جذابی رفته است. «اسرار دریاچه» مجموعه باستانی تخت سلیمان را که گفته می‌شود زادگاه زرتشت بوده، با قدمتی بیش از سه هزار سال و با عجایب پُررمزورازش به تصویر می‌کشد.

برنامه‌ی این هفته کانون فیلم «سینماحقیقت» مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، به نمایش و نقد فیلم مستند «به روایت کمانچه» ساخته‌‎ی «کیوان کیانی» اختصاص یافته است.