از همان‌روز اولی که اسماعیل عالی‌زاد به‌عنوان دبیر سی‌ودومین جشنواره تئاتر فجر انتخاب شد، قابل پیش‌بینی بود که این جشنواره، پرحاشیه خواهد بود. عالی‌زاد هرچند به‌دلیل حضورش در شورای نظارت و ارزشیابی اداره کل هنرهای نمایشی با تئاتر بیگانه نبود، اما از آنجا که این استاد علوم ارتباطات اجتماعی، تجربه چندانی در برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی نداشت، سپردن سکان جشنواره سی‌ودوم تئاتر فجر به او انتخابی غریب می‌نمود.
پایگاه خبری تئاتر: بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری و در شرایطی که چندین ماه تا برگزاری جشنواره زمان مانده بود، زمزمه‌هایی درباره تغییر دبیر جشنواره تئاتر فجر شنیده می‌شد اما هر بار هم عالی‌زاد و هم مدیران بالادستی او این موضوع را منتفی دانستند. هر چند مدیر مرکز هنرهای نمایشی حمایت خود را از عالی‌زاد ادامه داد، درست دو هفته مانده به برگزاری جشنواره تئاتر فجر ناچار شد دبیر انتخابی‌شان را کنار بگذارد. تغییر دبیر جشنواره در آغاز به‌طور رسمی تایید نشد و قادر آشنا اعلام کرد به‌دلیل برخی حساسیت‌ها ترجیح می‌دهد خود به امور اجرایی جشنواره وارد شود اما به فاصله یک روز بعد، برکناری عالی‌زاد علنی شد و اینچنین بود که قادر آشنا مدیر پیشین اداره کل هنرهای نمایشی که خود عالی‌زاد را به دبیری جشنواره انتخاب کرده بود، درصدد جبران اشتباه خود برآمد و در شرایطی که دیگر مدیر این اداره نبود، پذیرفت به‌عنوان دبیر جشنواره سی‌ودوم تئاتر فجر حکم بگیرد. این شیوه تغییر دبیر جشنواره با این انتقاد همراه بود که چرا مدیر اداره کل هنرهای نمایشی که از مدتی قبل به ناکارآمدی دبیر انتخابی‌اش آگاه شده بود، اشتباهش را ادامه داد و زودتر درصدد این تغییر برنیامد. او درست زمانی عالی‌زاد را برکنار کرد که برخی از سایت‌های تندرو هجمه‌هایی را نسبت به یکی از اعضای دبیرخانه جشنواره آغاز کردند و موضوع را بسیار سیاسی جلوه دادند بنابراین این ذهنیت ایجاد شد که تغییر دبیر جشنواره به‌خاطر فشار آن سایت‌ها بوده و جناحی که در انتخابات ریاست‌جمهوری ناکام مانده است، همچنان می‌تواند فشارهای خود را به مدیران هنری تحمیل کند. البته تغییر دبیر جشنواره تئاتر فجر تنها تغییر عجیب در تئاتر نبود زیرا در آستانه برگزاری جشنواره و در شرایطی که کمتر کسی فکر می‌کرد مدیر مرکز هنرهای نمایشی عوض شود، حسین طاهری گزینه‌ای که از مدت‌ها پیش حضورش در این مرکز گمانه‌زنی می‌شد، بر صندلی ریاست تئاتر کشور تکیه زد و اینچنین بود که جشنواره، کارش را با اتفاقاتی انتحاری آغاز کرد تا جایی که برخی از تئاتری‌ها این تغییرات را بسیار احمدی‌نژادی توصیف کردند.
تغییرات پی‌درپی
هرچند عالی‌زاد در تنها نشست خبری‌اش که بعد از صدور حکم دبیری او برگزار شد، تاکید بسیاری بر برنامه‌ریزی اصولی داشت، جشنواره سی‌ودوم به یکی از بی‌برنامه‌ترین جشنواره‌های تئاتر فجر تبدیل شد. تا جایی که یک‌روز پیش از آغاز به‌کار بخش صحنه‌ای جشنواره، هنوز جدول نمایش‌های صحنه‌ای منتشر نشده بود و تازه وقتی هم که این جدول منتشر شد، چندین بار دچار تغییر شد. اعلام دیرهنگام اسامی هیات داوران بخش‌های مختلف و نیز اعلام دیرهنگام هنرمندانی که قرار است از آنها تقدیر شود، از دیگر حاشیه‌های این دوره از جشنواره بود. به فاصله اندکی بعد از اعلام هیات داوران، یکی از داوران تغییر کرد و به این ترتیب حسین مسافرآستانه جایش را به اردشیر صالح‌پور داد.
خانم‌هایی که دیده نشدند
امسال جشنواره تئاتر فجر برخلاف سال‌های گذشته مراسم افتتاحیه داشت؛ مراسمی که به پیشنهاد و با حمایت منطقه آزاد کیش در این جزیره برگزار شد. هنرمندان حاضر در این سفر کوتاه، هرچند از برگزاری برنامه‌ای به‌عنوان افتتاحیه جشنواره تئاتر فجر خوشحال بودند اما برخی از آنان مانند پری صابری و ستاره اسکندری از اینکه در برنامه افتتاحیه به خانم‌های هنرمند توجه نشده است، دلگیر بودند. صابری به نقش مهم زنان در عرصه‌های هنری اشاره کرد و گفت وقتی هنرمندان خانم را دعوت می‌کنیم خوب نیست به آنها بی‌توجه باشیم و هیچ‌یک از آنان را روی صحنه دعوت نکنیم. ستاره اسکندری هم ضمن تایید سخنان صابری، از اینکه هنرمندان نسل میانه هم مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند، ابراز تاسف کرد و گفت: حضور ما در این برنامه جنبه زینتی داشت!
دست خالی تماشاگران
بخش صحنه‌ای جشنواره تئاتر فجر با شوکی بزرگ آغاز شد. تماشاگرانی که روز 28دی برای دیدن نمایش «در شوره‌زار» کار حسین کیانی به تماشاخانه ایرانشهر مراجعه کردند، بدون دیدن این نمایش و دست خالی راهی خانه‌هایشان شدند. برای اجرایی‌نشدن این نمایش در اولین‌روز جشنواره دودلیل کاملا متفاوت اعلام شد. از سویی گفته شد مجید صالحی بازیگر نمایش، به‌دلیل ناراحتی قلب نمی‌تواند روی صحنه حاضر شود. اما نقل قول دیگری هم وجود داشت مبنی بر اینکه تماشاخانه ایرانشهر اعلام کرده تا زمانی که با مرکز هنرهای نمایشی قرارداد نبندد، میزبان جشنواره تئاتر فجر نخواهد شد. این مشکل فقط منحصر به دو سالن ایرانشهر نبود، تالار انتظامی خانه هنرمندان نیز دچار همین وضعیت بود. به‌همین دلیل وقتی گروه اجرایی نمایش «افسونگر» به کارگردانی مصطفی کوشکی برای نصب دکورشان به این تالار مراجعه کردند، مسوولان حراست خانه هنرمندان ایران تا چندین ساعت اجازه ورود به اعضای این گروه را ندادند. به‌هرحال مساله حل شد و نمایش‌هایی که در دومین روز جشنواره در تماشاخانه ایرانشهر و خانه هنرمندان ایران نوبت اجرا داشتند، توانستند اجرایشان را به صحنه ببرند.
نمایشگاهی با عمر یک روزه
جمع‌شدن نمایشگاه پوستر و عکس جشنواره نیز از دیگر رویدادهای مهم این دوره از جشنواره تئاتر فجر بود. این نمایشگاه در گذرگاه تازه‌تاسیس ولیعصر برپا شد اما درست سه‌روز بعد از برگزاری، جمع شد. البته از چند روز قبل زمزمه‌هایی به گوش می‌رسید که یک نهاد بسیجی تصمیم دارد نمایشگاه دیگری را در این مکان برگزار کند اما انتظار نمی‌رفت که این نمایشگاه که به مناسبت جشن‌های انقلاب اسلامی برگزار شده بود، اینچنین تعطیل شود. بعد از جمع‌شدن این نمایشگاه، قادر آشنا این اتفاق را غیرموجه توصیف کرد و یادآور شد که این نمایشگاه همزمان با جشن‌های پیروزی انقلاب اسلامی برگزار شده و چه چیزی مهم‌تر از این موضوع است؟! اما موضع‌گیری مدیران هنری به جایی نرسید و آنها ناچار شدند نمایشگاه نامبرده را در لابی تالار اصلی شهر برگزار کنند.
بلیت‌هایی به سبک تازه
امسال برای اولین‌بار پیش‌فروش اینترنتی بلیت‌های جشنواره به سایت ایران‌کنسرت سپرده شد. به گفته برگزارکنندگان بین 30 تا 40درصد ظرفیت سالن‌ها به‌صورت اینترنتی پیش‌فروش و بقیه برای فروش روزانه باقی گذاشته شد. با وجود اینکه بیشتر نمایش‌ها دو روز و در دو نوبت اجرا می‌شوند، باز هم تعداد زیادی از مخاطبان امکان ورود به سالن را پیدا نمی‌کنند و این در حالی است که برخی از آنها بلیت خریده‌اند. هرچند ستاد اجرایی جشنواره تلاش کرد تعداد کارت‌های VIP را به حداقل برساند اما صدور بی‌رویه بلیت‌های بدون ردیف صندلی، از جمله دلایلی است که باعث بی‌نظمی در ورود تماشاگران به سالن می‌شود و اینگونه است که در برخی از نمایش‌ها، تعداد زیادی از تماشاگران با اینکه بلیت خریده‌اند، به سالن راه پیدا نمی‌کنند. نکته جالب توجه در برگزاری این دوره از جشنواره، طولانی‌بودن آن نسبت به دوره‌های پیشین است، جشنواره امسال از 24دی آغاز شده و تا 12بهمن ادامه دارد. به این ترتیب در توصیف این دوره از جشنواره می‌توان گفت؛ بی‌برنامه‌ترین، پرحاشیه‌ترین و طولانی‌ترین.
تغییرات پی‌درپی
هرچند عالی‌زاد در تنها نشست خبری‌اش که بعد از صدور حکم دبیری او برگزار شد، تاکید بسیاری بر برنامه‌ریزی اصولی داشت، جشنواره سی‌ودوم به یکی از بی‌برنامه‌ترین جشنواره‌های تئاتر فجر تبدیل شد. تا جایی که یک‌روز پیش از آغاز به‌کار بخش صحنه‌ای جشنواره، هنوز جدول نمایش‌های صحنه‌ای منتشر نشده بود و تازه وقتی هم که این جدول منتشر شد، چندین بار دچار تغییر شد. اعلام دیرهنگام اسامی هیات داوران بخش‌های مختلف و نیز اعلام دیرهنگام هنرمندانی که قرار است از آنها تقدیر شود، از دیگر حاشیه‌های این دوره از جشنواره بود. به فاصله اندکی بعد از اعلام هیات داوران، یکی از داوران تغییر کرد و به این ترتیب حسین مسافرآستانه جایش را به اردشیر صالح‌پور داد.
خانم‌هایی که دیده نشدند
امسال جشنواره تئاتر فجر برخلاف سال‌های گذشته مراسم افتتاحیه داشت؛ مراسمی که به پیشنهاد و با حمایت منطقه آزاد کیش در این جزیره برگزار شد. هنرمندان حاضر در این سفر کوتاه، هرچند از برگزاری برنامه‌ای به‌عنوان افتتاحیه جشنواره تئاتر فجر خوشحال بودند اما برخی از آنان مانند پری صابری و ستاره اسکندری از اینکه در برنامه افتتاحیه به خانم‌های هنرمند توجه نشده است، دلگیر بودند. صابری به نقش مهم زنان در عرصه‌های هنری اشاره کرد و گفت وقتی هنرمندان خانم را دعوت می‌کنیم خوب نیست به آنها بی‌توجه باشیم و هیچ‌یک از آنان را روی صحنه دعوت نکنیم. ستاره اسکندری هم ضمن تایید سخنان صابری، از اینکه هنرمندان نسل میانه هم مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند، ابراز تاسف کرد و گفت: حضور ما در این برنامه جنبه زینتی داشت!
دست خالی تماشاگران
بخش صحنه‌ای جشنواره تئاتر فجر با شوکی بزرگ آغاز شد. تماشاگرانی که روز 28دی برای دیدن نمایش «در شوره‌زار» کار حسین کیانی به تماشاخانه ایرانشهر مراجعه کردند، بدون دیدن این نمایش و دست خالی راهی خانه‌هایشان شدند. برای اجرایی‌نشدن این نمایش در اولین‌روز جشنواره دودلیل کاملا متفاوت اعلام شد. از سویی گفته شد مجید صالحی بازیگر نمایش، به‌دلیل ناراحتی قلب نمی‌تواند روی صحنه حاضر شود. اما نقل قول دیگری هم وجود داشت مبنی بر اینکه تماشاخانه ایرانشهر اعلام کرده تا زمانی که با مرکز هنرهای نمایشی قرارداد نبندد، میزبان جشنواره تئاتر فجر نخواهد شد. این مشکل فقط منحصر به دو سالن ایرانشهر نبود، تالار انتظامی خانه هنرمندان نیز دچار همین وضعیت بود. به‌همین دلیل وقتی گروه اجرایی نمایش «افسونگر» به کارگردانی مصطفی کوشکی برای نصب دکورشان به این تالار مراجعه کردند، مسوولان حراست خانه هنرمندان ایران تا چندین ساعت اجازه ورود به اعضای این گروه را ندادند. به‌هرحال مساله حل شد و نمایش‌هایی که در دومین روز جشنواره در تماشاخانه ایرانشهر و خانه هنرمندان ایران نوبت اجرا داشتند، توانستند اجرایشان را به صحنه ببرند.
نمایشگاهی با عمر یک روزه
جمع‌شدن نمایشگاه پوستر و عکس جشنواره نیز از دیگر رویدادهای مهم این دوره از جشنواره تئاتر فجر بود. این نمایشگاه در گذرگاه تازه‌تاسیس ولیعصر برپا شد اما درست سه‌روز بعد از برگزاری، جمع شد. البته از چند روز قبل زمزمه‌هایی به گوش می‌رسید که یک نهاد بسیجی تصمیم دارد نمایشگاه دیگری را در این مکان برگزار کند اما انتظار نمی‌رفت که این نمایشگاه که به مناسبت جشن‌های انقلاب اسلامی برگزار شده بود، اینچنین تعطیل شود. بعد از جمع‌شدن این نمایشگاه، قادر آشنا این اتفاق را غیرموجه توصیف کرد و یادآور شد که این نمایشگاه همزمان با جشن‌های پیروزی انقلاب اسلامی برگزار شده و چه چیزی مهم‌تر از این موضوع است؟! اما موضع‌گیری مدیران هنری به جایی نرسید و آنها ناچار شدند نمایشگاه نامبرده را در لابی تالار اصلی شهر برگزار کنند.
بلیت‌هایی به سبک تازه
امسال برای اولین‌بار پیش‌فروش اینترنتی بلیت‌های جشنواره به سایت ایران‌کنسرت سپرده شد. به گفته برگزارکنندگان بین 30 تا 40درصد ظرفیت سالن‌ها به‌صورت اینترنتی پیش‌فروش و بقیه برای فروش روزانه باقی گذاشته شد. با وجود اینکه بیشتر نمایش‌ها دو روز و در دو نوبت اجرا می‌شوند، باز هم تعداد زیادی از مخاطبان امکان ورود به سالن را پیدا نمی‌کنند و این در حالی است که برخی از آنها بلیت خریده‌اند. هرچند ستاد اجرایی جشنواره تلاش کرد تعداد کارت‌های VIP را به حداقل برساند اما صدور بی‌رویه بلیت‌های بدون ردیف صندلی، از جمله دلایلی است که باعث بی‌نظمی در ورود تماشاگران به سالن می‌شود و اینگونه است که در برخی از نمایش‌ها، تعداد زیادی از تماشاگران با اینکه بلیت خریده‌اند، به سالن راه پیدا نمی‌کنند. نکته جالب توجه در برگزاری این دوره از جشنواره، طولانی‌بودن آن نسبت به دوره‌های پیشین است، جشنواره امسال از 24دی آغاز شده و تا 12بهمن ادامه دارد. به این ترتیب در توصیف این دوره از جشنواره می‌توان گفت؛ بی‌برنامه‌ترین، پرحاشیه‌ترین و طولانی‌ترین.
منبع: روزنامه اعتماد
https://teater.ir/news/1402
