چارسو پرس: جوایز اسکار علیرغم این که خیلی وقتها قابل پیشبینی بوده اما برخی مواقع نیز بر خلاف جریان پیشبینی و انتظارها پیش رفته و انتخاب برندگان در بعضی شاخه علامتهای سوال بزرگی برای سینمادوستان و کارشناسان ایجاد کرده است.
در فاصله چند روز به برگزاری مراسم اسکار ۲۰۲۳، نگاهی خواهیم داشت به غیرقابل پیشبینیترین و در برخی موارد بحث برانگیزترین انتخابهای آکادمی اسکار در طول برگزاری این جوایز سینمایی:
موفقیت تاریخی «اَنگل»
شاید یکی از متاخرترین انتخابهای دور از انتظار، اعطای جایزه بهترین فیلم به «اَنگل» ساخته «بونگ جون هو» در سال ۲۰۲۰ بود تا این فیلم به نخستین فیلم غیرانگلیسی زبان تاریخ آکادمی تبدیل شود که برنده شاخه بهترین فیلم نیز میشود. سینمای کره جنوبی تا آن زمان حتی یک نامزدی اسکار نیز در کارنامه داشت اما ساخته تحسین شده «بونگ جون هو» به یکباره چهار جایزه بهترین فیلم، کارگردانی، فیلمنامه اقتباسی و بهترین فیلم بینالمللی (غیرانگلیسی زبان) را به خود اختصاص داد.
ادامه نگونبختی یک بازیگر
«اولیویا کُلمن» در سال ۲۰۱۹ در حالی برای بازی در نفش ملکه الیزابت در فیلم «سوگلی» برنده اسکار بهترین نقش اصلی زن شد که «گلن کلوز» برای فیلم «همسر» یکهتاز پیشبینیها برای کسب این جایزه بود. ضمن این که «گلن کلوز» پیش از این هشت بار نامزد اسکار شده بود اما موفق به کسب این جایزه نشده بود. او به همراه «پیتر اوتول» رکوردداران بازیگران با بیشترین تعداد نامزدی و بدون کسب جایزه اسکار هستند.
رویای بر بادرفته «لالالند»
در سال ۲۰۱۷ هم فیلم موزیکال «لالا لند» که در همه پیشبینیها شانس اول اسکار بهترین فیلم معرفی شده بود، در حالی رقابت را به «مهتاب» واگذار کرد که برای مدت یک دقیقه نیز برنده اسکار شناخته شد اما رویای «دیمین شزل» و عوامل این فیلم خیلی زود رنگ باخت و انها در کمال ناباوری ناگزیر شدند روی سن اسکار ۲۰۱۷ تندیس بهترین فیلم را به عوامل فیلم «مهتاب» تقدیم کنند.
«برخورد» با «کوهستان بروکبک»
بیش از یک دهه پیش، «هیث لجر» و «جک جیلنهال» در فیلمی به کارگردانی «آنگ لی» ترکیبی استثنائی را شکل دادند و درامی تکاندهنده و تراژیک با عنوان «کوهستان بروکبک» به سینما آوردند.
این فیلم در ۸ شاخه نامزد جایزه اسکار شد و سه جایزه از جمله بهترین کارگردانی را از آن خود کرد اما در انتخابی بحثبرانگیز جایزه بهترین فیلم به «برخورد» اعطاء شد، موضوعی که بدون شک بزرگترین شوک در تاریخ جوایز سینمایی اسکار است.
گرچه فیلم «تصادف» فیلمی شایسته و در حد اسکار با نامزدی در شش شاخه بود اما به هیچ عنوان برتر از «کوهستان بروکبک» نبود. مجله «فیلم کامنت» در فهرست خود از بدترین فیلمهای برنده اسکار جایگاه نخست را به «برخورد» یا همان «تصادف» اختصاص داده است.
ده سال بعد اعضای آکادمی مجددا درباره نامزدهای اسکار ۲۰۰۵ رایگیری کردند و این بار «کوهستان بروکبک» برنده شناخته شد.
شکست «سرباز رایان» از «شکسپیر عاشق»
«استیون اسپیلبرگ» و «تام هنکس» که موفقترین زوج کارگردان و بازیگر در هالیوود هستند، همواره از شانسهای اصلی در هر جایزه سینمایی محسوب میشوند. اما «نجات سرباز رایان» که شاید بهترین همکاری آنها و برترین فیلم مربوط به جنگ جهانی دوم تاریخ سینما باشد از نظر اعضای آکادمی کیفیتی پائینتر از فیلم رمانتیک «شکسپیر عاشق» داشته است.
هنگامی که «هریسون فورد» پاکت حاوی نام برنده اسکار بهترین فیلم را باز کرد تعجب و شگفتی به خوبی در صورت او نمایان شد و در نهایت نام فیلم «شکسپیر عاشق» را به عنوان برنده مهمترین جایزه اعلام کرد. فیلم «نجات سرباز رایان» موفق به کسب پنج جایزه از جمله بهترین کارگردانی از ۱۱ نامزدی شد.
«کاپولا»، «پدرخوانده» و «باب فاسی»
هیچ فیلمی را در تاریخ سینما نمیتوان چون «پدرخوانده» یافت که انقلابی چنین عظیمی در صنعت سینما و فرهنگ عامه ایجاد کرده باشد و شاید بتوان آن را برترین فیلم تاریخ سینما دانست.
«پدرخوانده» برای مدتی طولانی داغترین موضوع سینما بود اما در چهلوپنجمین دوره جوایز اسکار و در عین ناباوری فیلم «کاباره» هشت جایزه اسکار برد و تنها سه جایزه به «پدرخوانده» رسید. گرچه «پدرخوانده» جایزه بهترین فیلم را از آن خود کرد اما «فرانسیس فورد کاپولا» نیز شایسته اسکار کارگردانی بود اما جایزه به «باب فاسی» رسید. آکادمی که ظاهرا به اشتباه خود پی برده بود در جوایز اسکار دو سال بعد جایزه کارگردانی را برای «پدرخوانده ۲» به «کاپولا» اعطاء کرد.
پیروزی «فارست گامپ» بر «پالپ فیکشن»
فیلم «فارست گامپ» به کارگردانی «رابرت زمهکیس» و با بازی درخشان «تام هنکس» گرچه از سوی منتقدین تحسین شده بود اما پیروزی او بر فیلم «پالپ فیکشن» ساخته «کوئنتین تارانتینو» که به راحتی میتوانست برنده اسکار بهترین فیلم شود تعجب همگان را برانگیخت.
این انتخاب حواشی زیادی برای آکادمی اسکار به همراه داشت و بسیاری قابلیت آکادمی در تشخیص و درک یک فیلم خوب را زیر سوال بردند.
«پالپ فیکشن» که انقلابی بزرگ در روایت داستانهای غیرخطی در سینما ایجاد کرد و منبع الهام بسیاری از کارگردانان پس از خود شد، هم اکنون به عنوان یکی از برترین آثار سینمایی تاریخ سینما شناخته میشود اما در جوایز اسکار سال ۱۹۹۵ از مجموع هفت نامزدی، تنها جایزه فیلمنامه اصلی را به خود اختصاص داد.
«آرگو» برنده بهترین فیلم شد!
فیلم «آرگو» به کارگردانی «بن افلک» که کم گاف ساختاری و اشتباهای تاریخی نداشت و در واقع در حضور فیلمهای قدرتمندی چون «عشق»، «لینکلن»، «زندگی پی» و «سی دقیقه بامداد» هیچ شانسی نداشت، بزرگترین شگفتی شب برگزاری هشتادوپنجمین دوره جوایز سینمایی اسکار را رقم زد و جایزه بهترین فیلم را برد.
نکتهای که شانس این فیلم را تقریبا به صفر رسانده بود عدم نامزد شدن «بن افلک» در شاخه کارگردانی بود و آکادمی اسکار بسیار به ندرت مهمترین جایزه را به فیلمی میدهد که کارگردانش جزو نامزدها نیست. البته در انتخاب این فیلم مسائل سیاسی تاثیر زیادی داشت و برنده اسکار نیز در یک تماس ویدئویی به صورت مستقیم از کاخ سفید اعلام شد.
بی اعتنایی آکادمی به «همشهری کین»
فهرستی از برترین آثار تاریخ سینمای جهان را نمیتوان یافت که فیلم «همشهری کین» ساخته ۱۹۴۱ «اورسن ولز» در صدر آن نباشد. این فیلم علیرغم فوقالعاده بودن نتوانست اعضای آکادمی اسکار را تحت تاثیر قرار دهد و در عین ناباروی فیلم «چه سرسبز بود دره من» ساخته «جان فورد» چهره محبوب آکادمی، اسکار بهترین فیلم را ربود.
اسکار بهترین بازیگر مرد برای «آنتونی هاپکینز»
فیلم «سکوت برهها» با داستانی مسحور کننده یکی از به یادماندنیترین قاتلان سریالی را به دنیای سینما معرفی کرد. این فیلم از نادر فیلمهایی هست که پنج جایزه اصلی جوایز اسکار را به خوداختصاص داده است: بهترین فیلم، کارگردانی، بازیگر مرد، بازیگرد زن و فیلمنامه. در حالی که این فیلم در واقع شایسته دریافت همه این جایزهها بود بحثهایی پیرامون اعطای جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد به «آنتونی هاپکینز» مطرح شد. البته این بحثها نه بدلیل انتقاد از بازی «هاپکینز» بود بلکه به سبب زمان بسیار کوتاه ۱۵ دقیقهای حضور او در فیلم بود اما با این وجود ۱۵ دقیقه نقشآفرینی درخشان «هاپکینز» برای آکادمی اسکار کافی بود تا او را برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اصلی مرد معرفی کند.
«آدریان برودی» و کسب اسکار برای «پیانیست»
کسب اسکار بازیگری اتفاق مهمی است و مهمتر این است بازیگری این جایزه را دریافت کند که حتی پیش از این نامزد هم نشده بوده و تمام رقبای او حداقل یک اسکار بازیگری در کارنامه داشته باشند.
این داستان «آدریان برودی» بازیگر فیلم «پیانیست» ساخته «رومن پولانسکی» است که در سال ۲۰۰۲ میلادی ۲۹ ساله بود. وی با کسب این جایزه جوانترین برنده اسکار نقش اصلی مرد در جوایز اسکار نام گرفت و رقبای نامداری شامل «دنیل دیلوئیس»، «جک نیکلسون»، «نیکلاس کیج» و «مایکل کین» را از پیش رو برداشت.
وقتی آکادمی «راکی» را به «راننده تاکسی» ترجیح داد
فیلم «راکی» محصول سال ۱۹۷۶ معجزهای خلق کرد و «سیلوستر استالونه» بازیگر ونویسنده این فیلم را به یک پدیده جهانی تبدیل کرد. این فیلم در حالی جایزه اسکار بهترین فیلم را در میان شگفتی همگان به خانه برد که رقیبی چون «راننده تاکسی» اسکورسیزی را در مقابل میدید و دیگر نامزدها نیز شامل «همه مردان رئیس جمهور»، «در راه افتخار» و «شبکه» بودند.
«ژولیت بینوش» اسکار گرفت
«ژولیت بینوش» در سال ۱۹۹۶ بر خلاف پیش بینیها در حالی برنده اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای فیلم «بیمار انگلیسی» شد که انتظار می رفت «لورن باکال» برای فیلم «آینه دو چهره دارد» این عنوان را دریافت کند. با این حال، «بینوش» به عنوان دومین بازیگر فرانسوی این جایزه را به خانه برد و سخنرانی او پس از کسب جایزه نیز نشان داد که او چقدر شگفت زده است.
غلبه «بِیب» بر «آپولو ۱۳»
یکی دیگر از انتخابهای آکادمی که همچنان موجب تعجب همگان میشود، شکست فیلم «آپولو ۱۳» به کارگردانی «ران هاوارد» از فیلم «بِیب» در شاخه بهترین جلوههای ویژه بصری بود. ظاهرا آکادمی در مجموع به این نتیجه رسیده نشان دادن حیواناتی که در مزرعه صحبت میکنند دستاورد بزرگتری از ساخت یک فیلم ماجراجویانه و فضایی است. فیلم «بیب» حتی به جمع نامزدهای نهایی اسکار بهترین فیلم در کنار آثار چون «شجاع دل» و «عقل و احساس» نیز راه یافت.
جایزه نقش مکمل برای دختر ۹ ساله
تقریبا همه بچههای ۹ ساله ایدهای درباره این که در آینده میخواهند چه شغلی داشته باشند ندارند اما «آنا پکین» در این سن نام خود را به عنوان یک بازیگر تثبیت کرده بود. او برای اولین حضورش مقابل دوربین در فیلم رمانتیک «پیانو» نامزد جایزه اسکار بهترین نقش مکمل زن شد.
همانطور که مطمئنا برای همه بسیار شوکهکننده بود این بازیگر خردسال و تازه کار برای این فیلم با شکست دادن «اما تامپسون»، «ویونا رایدر»، «هولی هانتر» و «رُزی پرز» موفق به کسب اسکار شد.
«روبرتو بنینی» و «زندگی زیباست»
رقابت بهترین بازیگر مرد در سال ۱۹۹۹ واقعاً سخت بود و نامهایی مانند «تام هنکس»، «ایان مککلین»، «نیک نولتی»، «ادوارد نورتون» و «روبرتو بنینی» نامزد این شاخه بودند. با این حال، «بنینی» با تبدیل شدن به اولین برنده در یک نقش غیر انگلیسی زبان، تاریخ ساز شد و برای فیلم «زندگی زیباست» جایزه گرفت. او نامزد چهار اسکار در بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم خارجی شد که در بهترین بازیگر نقش اول و بهترین فیلم خارجی، اسکارگرفت. «بنینی» به همراه «لارنس الیویه»، تنها کارگردانانی هستند که اسکار بازیگری دریافت کردهاند.
جایزه اسکار برای نقش ۵ دقیقهای
همانطور که اعلام برندگان در برخی جوایز سینمایی سورپرایزهایی را برای اهالی سینمارقم میزند، در شایستگی نامزد شدن برخی چهرهها نیز تردید وجود دارد. «بیاتریس استرایت» بازیگر کمدی سیاه «شبکه» با حضور کوتاه ۵ دقیقه و ۴۰ ثانیه در این فیلم نه تنها نامزد اسکار شد بلکه آکادمی جایزه نقش مکمل زن را نیز به او اعطاء کرد تا وی رکورددار کوتاهترین نقشآفرینی برنده اسکار نام گیرد.
///.