برای من سوال است که چرا کارگردان‌های شناخته شده ما درخواستی برای فیلم ساختن ندارند؟ من فکر می‌کنم خودمان کم آورده‌ایم، حداقل باید کمی صبورتر و آرام‌تر گام‌برداریم تا جا بیفتیم، این جامعه اصلا جامعه دو سال گذشته نیست، از هر نظر تغییر کرده است.
چارسو پرس: سینمای ایران تا به اینجا و در فصل بهار وضعیت گیشه مناسبی داشته، ‌اگرچه بعضی فیلم‌ها همچنان در جذب مخاطب ضعیف هستند اما سالن‌های سینما به لطف اکران فیلم‌های کمدی آن‌هم به صورت زنجیروار رونق خوبی دارند، البته که در این میان فیلم تاریخی «مست عشق» ساختارشکنی کرده و توانسته مخاطبان خوبی را به سینماها دعوت کند، اما طبق صحبت‌هایی که سال گذشته می‌شد قرار بر این بود فیلم‌های کمدی با کنترل بیشتری در سینماها اکران شود تا فضا برای فیلم‌های مختلف باز باشد. اگرچه سینمای ایران در بخش فیلم‌های اجتماعی تولیدات قوی خاصی ندارد اما قرار نیست سالن‌های سینما به تسخیر فیلم‌های کمدی نازل و سخیف درآیند. ما این موضوع را با همایون اسعدیان، نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده سینما و دبیر شورای صنفی نمایش در میان گذاشتیم و از او پرسیدیم این روزها سهم سینمای متفکر اجتماعی در میان فیلم‌های روی پرده کجاست؟ پاسخی که این فیلمساز برای سوال ما داشت دربرگیرنده موضوع مهمی بود، اینکه کارگردان‌های مشهور اصلا پروانه ساخت ارائه نمی‌دهند.

 

جناب اسعدیان، در ابتدای سال جدید، سینماها اکران خوبی را آغاز کردند و فیلم‌ها فروش خوبی داشتند. این فروش خوب البته ادامه دارد، ‌اما نکته‌ای که این وسط وجود دارد این است که در چند وقت اخیر شاهد شلوغی اکران هستیم. ارزیابی شما درباره شرایط اکران چیست؟

امسال ما بر خلاف سال گذشته آزادی اکران فیلم‌ها را برداشتیم و فیلم‌ها با محدودیت‌های آیین‌نامه اکران می‌شوند، سال گذشته برای اینکه فضای سینما دوباره بازسازی شود مجبور بودیم زمان اکران فیلم‌ها را طولانی کنیم برای همین فسیل یک سال اکران شد، اما امسال دیگر نمی‌توانیم به فیلمی فرصت اکران یک ساله بدهیم. پیش‌بینی ما این است که از ابتدای سال تا آخر خرداد نزدیک به 15 فیلم اکران کنیم و با توجه به استقبال خوبی که مخاطبان از فیلم‌ها می‌کنند پیش‌بینی می‌کنیم گیشه فیلم‌ها مجموعا تا آخر خرداد به 400 میلیارد تومان برسد که این فروش نسبت به پارسال با رشد بیشتری همراه است. امسال فیلم‌های بی‌بدن، مست عشق شروع اکران توفانی داشتند، از آن سو فیلم‌های تمساح خونی، سال گربه هم فروش خوبی دارند. نظر من این است که اکران شلوغی نداریم و حتی به نسبت تولید، فیلم‌های زیادی را حتی اکران نکردیم. یعنی هر فصلی ما تصمیم داریم 15 فیلم اکران کنیم، که سرجمع می‌شود 60 فیلم . پارسال 55 فیلم اکران شد، امسال 60 فیلم اکران می‌شود. به نظرم میزان تولیدات سینمایی ما از اکران بسیار بیشتر است.یعنی تولید بیش از میزانی است که ظرفیت اکران داریم .

سوال را از این جهت پرسیدم که صاحبان بعضی فیلم‌ها از وضعیت اکران فیلم‌شان ناراضی بودند.

اساسا این فیلم‌هایی که می‌گویید امکان اکران نداشتند و فیلم‌شان تولید دو یا سه سال گذشته است، و می‌دانم از اینکه فیلم‌شان حتی توانسته در چرخه اکران قرار بگیرد خوشحال هم هستند، یعنی می‌دانم سینمادارها به اکران این دو فیلم علاقه‌ای نداشتند، ضمن اینکه این فیلم‌ها در آنلاین هم می‌توانند فروش داشته باشند.

به نظر شما در حال حاضر در چینش فیلم‌های اکران، تعداد کمدی‌ها زیاد نیست ؟ قرار بود نمایش فیلم کمدی در سینماها با کنترل بیشتری صورت بگیرد .

با صحبت شما موافق نیستم، برای اینکه ما از ابتدای سال، فیلم‌های مختلفی در چرخه اکران داشتیم، از فیلم بی‌بدن که موضوع اجتماعی دارد، آپارتچی که فیلم شیرینی با موضوع سینماست، مست عشق که فیلم تاریخی است، آسمان غرب که فیلم جنگی است . یک بحثی هم وجود دارد و آن اینکه وقتی فیلم کمدی تولید شده که ما نمی‌توانیم جلوی اکران آن را بگیریم.

بله تولید کمدی در سال گذشته زیاد بود به‌طوری‌که مسوولان سینما صریح اعلام کردند ظرفیت دراین بخش کامل است و تا اطلاع ثانوی فعلا نیازی به ساخته شدن فیلم کمدی نیست.

ما حتی جلوی یک فیلم کمدی را که قرار بود برای عید فطر اکران شود گرفتیم، تگزاس را کمی با تاخیر اکران کردیم، در آیین‌نامه جدید اکران که به زودی ابلاغ می‌شود صراحتا اعلام شده که در هر بازه اکرانی، بیش از دو فیلم کمدی نباید اکران شود. من واقعا آرزو می‌کنم تعداد سینماهای ایران آنقدر افزایش پیداکند که فیلم‌ها در اکران عرض، گسترش پیدا کنند.

با این حال موافق هستید فیلم جدی قوی برای اکران عمومی امسال نداشته باشیم؟

بله، موافقم و می‌دانم با مشکل اکران فیلم جدی اجتماعی مواجه می‌شویم.

جنا‌ب اسعدیان به نظر شما چرا از فیلم تاریخی مست عشق استقبال شد؟

من در مورد کیفیت فیلم هیچ نظری نمی‌دهم، چون این موضوع بر عهده منتقدان است، اما به نظرم فیلم مست عشق فضای جدیدی به مخاطب ارائه می‌دهد، تبلیغات خوبی برای فیلم می‌شود، ضمن اینکه بازیگران این فیلم هم در جذب مخاطب بی‌تاثیر نیستند.این چند عامل در کنار هم باعث می‌شود مست عشق در اکران عمومی موفق باشد. همان‌طور که می‌دانید اکثر فیلم‌های سینمای ایران فضای یکدست و کسالت‌باری دارند، به دلیل هزینه‌های بالای تولید، معمولا اولین گزینه‌ای که به ذهن ما سینماگران برای لوکیشن و نوع فیلمسازی می‌رسد فیلم‌های آپارتمانی است چون ساخت چنین فیلم‌هایی برای فیلمسازان هزینه کمتری دارد، همین می‌شود که دایره جغرافیای کاری محدود و تکراری می‌شود، شما را به فضای فیلم اژدها وارد می‌شود ساخته مانی حقیقی ارجاع می‌‌دهم که متفاوت و جدید بود، من فکر می‌کنم بخش مهمی از موفقیت فیلم‌ها در اکران عمومی به فضای بصری نو و جدیدی است که به مخاطب ارائه می‌دهد، از این روست که فیلمی مثل مست عشق در اکران عمومی موفق می‌شود.

ماجرای بلیت 300 هزار تومانی مست عشق

در هتل اسپیناس چه بود؟

هتل اسپیناس سالنی به معنای اینکه فیلم در آن اکران شود ندارد، سالن نمایش فیلم نیست، از سالن اسپیناس بیشتر برای اجرای کنسرت استفاده می‌شود، پس نمایش فیلم مست عشق در اسپیناس خارج از وظیفه شورای صنفی نمایش است و در این مورد به خصوص، مسوولان ارشاد وظیفه چگونگی نمایش فیلم را بر عهده داشتند، تا جایی که می‌دانم قیمت بلیت برای فیلم مست عشق در همان روز، از 100 هزار تومان شروع می‌شد تا 300 هزار تومان بود.اینکه چقدر فروختند و ماجرا چه شد من در جریانش نیستم. پاسخگو طبیعتا اداره نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی است .

گویا قرار شد دریافتی برای فروش این فیلم در هتل اسپیناس به افراد سالخورده خانه سینما اختصاص پیدا کند.

نمی دانم، خدا کند این‌طور باشد، چون دراین صورت این مبلغ به من هم می‌رسد (می‌خندد)

جناب اسعدیان بحثی که در چند وقت اخیر در سینما مطرح بود نحوه تبلیغات فیلم‌ها در شبکه‌های ماهواره‌ای بود . این موضوع اگرچه باعث فروش بالای فیلم‌های سینمای ایران می‌شود اما به هر حال خروج سرمایه‌های زیادی را از کشور در پی دارد . شما در این باره چه نظری دارید؟

اجازه بدهید کمی کلان‌تر به این ماجرا نگاه کنیم، ما یک کالایی داریم به نام فیلم که برای عرضه و معرفی آن به مخاطب، ‌نیاز به تبلیغ داریم. یعنی کالایی که برای آن هزینه داده شده باید به مخاطب معرفی شود تا به دستش برسد، خب صداوسیما که کوچک‌ترین همکاری نمی‌کند، تازه اگر همکاری کند ممیزی‌هایش را نمی‌توان تحمل کرد و اصلا پذیرفتنی نیست. از سوی دیگر بیلبوردهای شهر هم که یا قیمت‌های بالایی دارند یا کارایی آنچنانی ندارند خب به نظر شما تهیه‌کنندگان برای عرضه محصول‌شان چه باید کنند؟ من با اطمینان به شما می‌گویم که اگر فیلم مست عشق در ماهواره تبلیغ نمی‌شد 5 میلیارد هم نمی‌فروخت. وقتی صداوسیمای ما نه همکاری می‌کند و نه بیننده‌ای دارد، خب تولید‌کننده مجبور است برای معرفی محصول خود به شبکه‌ای پناه ببرد که بیننده زیاد دارد . به شما قول می‌دهم امروز اگر جلوی تبلیغ فیلم‌ها را بگیریم فروش فیلم‌ها به یک سوم حال حاضر می‌رسد . الان دیگر فقط بحث سینما نیست، محصولات دیگر هم برای معرفی کالای‌شان به جم و دیگر شبکه‌های ماهواره‌ای پناه آورده‌اند. من می‌دانم دراین شرایط وزارت ارشاد تحت فشار است که جلوی تبلیغات فیلم‌ها درماهواره گرفته شود، اما خوشبختانه آنها با سینماگران همراهی می‌کنند تا جلوی این قضیه گرفته نشود.

چقدر موافق این گزینه هستید که« مسوولان فروش فیلم‌ها را به دولت خود مربوط می‌دانند؟»

بله من فکر می‌کنم آنها در فروش فیلم‌ها سهیم هستند برای اینکه می‌توانند جلوی تبلیغ فیلم‌ها در ماهواره را بگیرند اما این موضوع را ندید می‌گیرند، زورشان به بالادستی می‌رسد و نمی‌خواهند جلوی فروش فیلم‌ها گرفته شود، این همراهی آنها به نظر من اهمیت زیادی دارد، چرا که امشب جلوی تبلیغات فیلم‌ها در ماهواره گرفته شود فروش فیلم‌ها افت می‌کند. شما فکر می‌کنید اگر فسیل در ماهواره تبلیغ نمی‌کرد این میزان فروش داشت؟ من نظرم این است که اگر فسیل در ماهواره تبلیغ نداشت یک سوم این فروش را هم کسب نمی‌کرد.

با این صحبت‌های شما، پس سهم سینمای متفکر چه می‌شود؟ سینما فقط محدود شود به تبلیغ فیلم‌های کمدی؟

آن بحثش جداست که باید مفصل در این باره صحبت کنیم، اینکه سهم سینمای متفکر اجتماعی از سینمای ایران کم شده نکات مهم دیگری هم دخیل است از سانسور گرفته تا افزایش هزینه‌های تولید و... نکته مهم دیگر این است که ما فیلمسازان، خودمان هم مقصریم .

از چه نظر؟

از جامعه امروز عقب هستیم، سرعت تحولات در یکی دو سال اخیر آنقدر زیاد بوده که انگار ما جامعه امروز را نمی‌شناسیم و از خواسته‌های آنها بی‌اطلاعیم، مانده‌ایم چه بسازیم.

بخشی به این مربوط می‌شود که اجازه ساخت بعضی موضوعات به شما داده نمی‌شود.

ببینید کارگردان‌های مشهور اصلا پروانه ساخت ارائه نمی‌دهند؛ برای من سوال است که چرا کارگردان‌های شناخته شده ما درخواستی برای فیلم ساختن ندارند؟ من فکر می‌کنم خودمان کم آورده‌ایم، حداقل باید کمی صبورتر و آرام‌تر گام‌برداریم تا جا بیفتیم، این جامعه اصلا جامعه دو سال گذشته نیست، از هر نظر تغییر کرده است . این را من نمی‌گویم ؛جامعه‌شناسان ،تحلیلگران در این باره نظر دارند، ‌حداقل درباره خودم می‌گویم که هنوز نتوانستم خودم را با جامعه امروز وفق بدهم و بدانم جوانان امروز ما به چه خوراکی نیاز دارند که عقب نباشم، سنجش اینکه مردم جامعه ما با این سرعت تحولات و تغییرات چه می‌خواهند بسیار اهمیت دارد.

به هر روی اگر ما می‌گوییم که تبلیغ فیلم‌ها در ماهواره به ضرر منافع ایران است این در دراز مدت بیشتر خودش را نشان می‌دهد.

من تبلیغ فیلم‌ها در ماهواره را تایید نمی‌کنم، اما می‌گویم کمی به این موضوع فکر کنیم . وقتی میزان ببینده صداوسیما هر روز از روز قبل کمتر می‌شود واز آن طرف شبکه ‌های ماهواره مخاطبانش افزایش پیدا می‌کند، معلوم است که تولید‌کننده به منافعش باید فکر کند و محصول خود را در جایی که مخاطب بیشتری دارد تبلیغ کند. اصلا نکته مهم‌تر در سال‌های گذشته این است که تلویزیون با رویکردی که اتخاذ کرده کاملا مشخص کرده که علاقه‌ای به ارتباط با سینما ندارد که خوشحال هم می‌شود سینما تعطیل شود. این را از روی دلیل می‌گویم . دوسال پیش بود که برگه‌ای باتایید مسوولان وزارت ارشاد برای صداوسیما گرفتم که یک فیلم می‌بایست 100 میلیارد تومان برایش در تلویزیون تبلیغ می‌شد. ناراحتی من این است که حداقل مسوولان صداوسیما به این برگه باید تمکین می‌کردند که نکردند و فقط و فقط به 6 زیر‌نویس اکتفا کردند.

چه فیلمی‌؟

اجازه بدهیم نام نبرم. اما می‌خواهم بگویم رویکرد تلویزیون در قبال سینما خصمانه است، در این شرایط سینماگر داخلی ناچار است به ماهواره پناه ببرد. چرا؟ چون باید هزینه صرف شده تولید فیلم برگردد.

جالب اینجاست که کسب و کار شبکه‌های ماهواره‌ای حسابی رونق گرفته است. از آن ‌طرف صداوسیما هر روز بی‌مخاطب‌تر می‌شود.

این موضوع واقعا دردناک و تاسف‌آور است. سینمای ترکیه سال‌ها قبل صد پله از ما عقب‌تر بود فیلم‌های ما را کپی می‌کردند و از تلویزیون‌شان پخش می‌کردند اما امروز تبدیل به مرکزی برای تولید فیلم و سریال شدند که محصولات‌شان را به جهان عرضه می‌کنند . همین سال گذشته 20میلیارد دلار سریال به شبکه‌های خارجی فروختند .حالا ما هر روز عقب و عقب‌تر می‌رویم، شرم‌آور است که حتی یک پلاتو نداریم . خدا رحمت کند علی حاتمی که اگر شهرک غزالی را نمی‌ساخت معلوم نبود که امروز این شهرک را هم داشته باشیم، حقایقی تلخ که باید به آن اذعان کرد. 


منبع: روزنامه اعتماد
نویسنده: تینا جلالی