هیفا المنصور، نخستین کارگردان زن سعودی، از روزهایی می‌گوید که مجبور بود پشت فرمان یک ون پنهان شود تا بتواند فیلم بسازد. امروز، او از خیابان‌های عربستان به عنوان لوکیشن‌هایی در اختیارش یاد می‌کند و از شکوفایی هنری در سرزمینی می‌گوید که حالا به یکی از قطب‌های نوظهور فیلم‌سازی بدل شده است.

چارسو پرس: وقتی در سال ۲۰۱۱ هیفا المنصور نخستین فیلم خود، «وجده»، را در عربستان سعودی ساخت، هنوز سینمای این کشور وجود خارجی نداشت. هیچ زیرساخت حرفه‌ای، نیروی کار آموزش‌دیده یا حتی امکان ساده‌ای مثل ایستادن پشت دوربین در فضای عمومی برای او فراهم نبود. با این حال، بیش از یک دهه بعد، او حالا در مرکز تحولی عظیم ایستاده است: کشوری که میلیاردها دلار در فرهنگ و هنر سرمایه‌گذاری می‌کند و فیلم‌سازانی چون او را از حاشیه به قلب صنعت آورده است.


هیفا المنصور در پنلی در جشنواره کن، در کنار مدیران و تهیه‌کنندگان بین‌المللی، درباره تجربه‌های شخصی‌اش از همکاری با Film AlUla سخن گفت — سازمانی که در سال ۲۰۲۰ برای توسعه فیلم‌سازی در منطقه العلا تأسیس شد و حالا به عنوان مرکزی پویا در خاورمیانه شناخته می‌شود.


او گفت:

«وقتی فیلم اولم را می‌ساختم، هیچ‌چیز وجود نداشت. باید صحنه‌های فضای باز را از داخل یک ون هدایت می‌کردم. هیچ ساختار یا سیستمی نبود. ولی حالا حس می‌کنم خیابان‌ها مال من‌اند.»


اخبار، نقد و مطالب جشنواره فیلم کن (کلیک کنید)


تجربه‌ی او از ساخت فیلم‌های بعدی‌اش، از جمله «کاندیدای ایده‌آل» (2019) و تازه‌ترین پروژه‌اش «Unidentified»، نمایانگر یک تغییر شگرف است. در فیلم جدید، که در پاییز اکران خواهد شد، او برای نخستین‌بار با یک مدیر بازیگری سعودی همکاری کرده — زنی با اعتمادبه‌نفس و کارآمد که برخلاف گذشته، بازیگران فرعی و اصلی را به‌سرعت تأمین می‌کند.


«قبلاً باید در لابی‌های تیره‌ی هتل منتظر می‌ماندی تا کسی که کسی را می‌شناسد، پیدایش شود! حالا این یک انقلاب واقعی است.»


المنصور همچنین از تجربه‌ی فیلم‌برداری در منطقه العلا، که میزبان پروژه‌هایی چون «Kandahar» با بازی جرارد باتلر نیز بوده، با اشتیاق یاد می‌کند. او گفت که Film AlUla نه تنها لوکیشن‌های بی‌نظیری ارائه می‌دهد، بلکه به‌عنوان یک شریک تمام‌عیار در کنار فیلم‌ساز ایستاده است.


«وقتی طرف مقابل می‌خواهد شما موفق شوید، بخش بزرگی از فشار از دوشتان برداشته می‌شود.»


بیشتر بخوانید: مطالب و اخبار سینمای ایران


استوارت ساترلند، مدیر عامل Celtic Films که فیلم «Kandahar» را در العلا ساخته، گفت این پروژه به‌نوعی «نقشه راه» فیلم‌سازی در عربستان را ترسیم کرد. حالا در سال ۲۰۲۴، بیش از ۸۵ پروژه مختلف، از فیلم بلند گرفته تا برنامه‌های بدون فیلمنامه و موزیک‌ویدیو، در این منطقه تولید شده‌اند.


از دیدگاه المنصور، آنچه امروز در عربستان می‌گذرد، تنها توسعه‌ فیزیکی و سرمایه‌گذاری نیست، بلکه تحولی فرهنگی و انسانی است — رشد تجربه، تخصص و درک حرفه‌ای از صنعت سینما میان نیروی کار بومی.


«خیلی لذت‌بخش است که حالا آدم‌هایی را می‌بینی که واقعاً می‌دانند فیلم چیست، بازیگر کیست، و چگونه یک تولید را هدایت کنند.»


تحول سینمای عربستان نه صرفاً به دلیل تزریق بودجه، بلکه با حضور فیلم‌سازانی مانند هیفا المنصور معنا پیدا می‌کند — هنرمندانی که نخستین جرقه‌ها را با سخت‌ترین ابزار ممکن روشن کردند. امروز، عربستان در حال ساختن آینده‌ای متفاوت برای سینمای خود است؛ آینده‌ای که شاید روزی به مرکز جدیدی برای سینمای خاورمیانه و فراتر از آن تبدیل شود. و در قلب این حرکت، هیفا المنصور ایستاده است: یک پیشگام، یک قصه‌گو، و حالا یک ناظر سربلند بر خیابان‌هایی که زمانی تنها از درون ون می‌دید.


منبع: variety
نویسنده: نسرین پورمند