وس اندرسن ناجی فیلم «روزها و شب‌ها در جنگل» ساتیاجیت رای برای بخش کلاسیک کن شد

چارسو پرس: پس از شش سال تلاش مستمر برای احیا و مرمت، فیلم شاهکار سال ۱۹۷۰ ساتیاجیت رای، روزها و شب‌ها در جنگل (Aranyer Din Ratri)، با ابتکار و هدایت کارگردان مشهور وس اندرسن، موفق شد جایگاهی در بخش کلاسیک‌های جشنواره فیلم کن (Cannes Classics) به دست آورد.

این پروژه مرمت از سال ۲۰۱۹ آغاز شد؛ زمانی که وس اندرسن، از طریق عضویتش در هیئت‌مدیره بنیاد فیلم مارتین اسکورسیزی (The Film Foundation)، موضوع حفظ و بازسازی این فیلم را مطرح کرد. علاقه و شیفتگی عمیق اندرسن به آثار ساتیاجیت رای باعث شد تا تلاش مشترکی میان پروژه سینمای جهان این بنیاد، بنیاد میراث فیلم (Film Heritage Foundation)، شرکت Janus Films و مجموعه کرایتریون (Criterion Collection) شکل بگیرد. تأمین مالی پروژه نیز توسط بنیاد گلدن گلوب انجام شد.

«هر آنچه به نام ساتیاجیت رای امضا شده باید گرامی داشته و حفظ شود؛ اما روزها و شب‌ها در جنگل، که تقریباً فراموش شده بود، یک گوهر خاص است. فیلمی ساخته‌شده در سال ۱۹۷۰، مدرن و رمان‌گونه. رای در زمینی کار می‌کرد که شاید بیشتر برای کسی مثل کاساوتیس آشنا باشد. تضاد و گفت‌وگو میان طبقات و جنسیت‌ها، شهرنشین‌ها و روستایی‌ها. مردانی خودخواه با امیدها و بی‌رحمی‌هایشان، و زنانی که به‌خوبی آن‌ها را می‌بینند. بازی درخشان ساومیترا چاترجی و شارمیلا تاگور. از استاد، یک شاهکار دیگر.»

شیوندارا سینگ دونگارپور، مدیر بنیاد میراث فیلم، در اوج همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰، سفری پرخطر از بمبئی به کلکته انجام داد تا شرایط نگاتیوهای اصلی فیلم را که در خانه تهیه‌کننده پورنیما دوتا نگهداری می‌شدند، بررسی کند.

او گفت:

«مرمت روزها و شب‌ها در جنگل سفری خارق‌العاده از کلکته تا کن بوده که تقریباً شش سال به طول انجامیده. سفر من به کلکته در بحبوحه همه‌گیری، برای بررسی نگاتیوها، یکی از جسورانه‌ترین تصمیم‌هایی بود که در آن شرایط می‌توان گرفـت.»

نگاتیوهای اصلی دوربین و صدا به آزمایشگاه تخصصی L’Immagine Ritrovata در بولونیا، ایتالیا، ارسال و فرآیند اسکن و بازسازی آغاز شد. تمام مراحل با مشاوره نزدیک با خانواده دوتا و همچنین ساندیپ رای، پسر ساتیاجیت رای، صورت گرفت.

در این بازسازی، توجه ویژه‌ای به حفظ دانه‌بندی تصویر و کنتراست رنگ‌ها شده تا با فیلم‌برداری اصلی ساومندو روی، مدیر فیلم‌برداری فیلم، هماهنگ باشد. مشکلات فنی مختلفی مانند خراش، لک، کپک سبز، پرش تصویر و لرزش اصلاح شد. همچنین برای بخش‌هایی از صدای آسیب‌دیده در حلقه ۲، از یک نسخه مغناطیسی بایگانی‌شده در BFI استفاده شد.

بازسازی زیرنویس‌ها توسط مترجم منتخب خود رای

ساخت زیرنویس‌های انگلیسی جدید و دقیق نیز به ایندرانی مازومدار، مترجم مورد اعتماد رای، واگذار شد. او تنها کسی بود که رای در زمان حیاتش ترجمه انگلیسی آثارش را به او می‌سپرد. این ترجمه‌ها با شناخت عمیق از نیت هنری رای صورت گرفت.

«این فیلم هنوز یکی از آثار موردعلاقه من است. بازسازی آن شگفت‌انگیز است و از دقت تیم مرمت متحیرم. از وس اندرسن عزیز که از ستایش‌گران پدرم است، سپاسگزارم.»

«مرمت این شاهکار افتخار بزرگی برای من به‌عنوان تهیه‌کننده است. این فیلم حالا زندگی دوباره‌ای یافته است.»

شرکت Janus Films با همکاری بنیاد فیلم، حقوق پخش فیلم در آمریکا و بریتانیا را از طریق مذاکرات با دوتا به دست آورده تا نسخه مرمت‌شده در بهترین کیفیت در اختیار جهانیان قرار گیرد.

فیلم به زبان بنگالی، تصویری از هند پس از استعمار را از نگاه چهار جوان شهرنشین که به جنگل‌های جارکند پناه می‌برند، ترسیم می‌کند. بازیگرانی چون شارمیلا تاگور، ساومیترا چاترجی، سیمی گاروال، کَبری بوز، شو‌بندو چاترجی، رابی گوش و آپارنا سن در آن ایفای نقش کرده‌اند.

«کار با ساتیاجیت رای مثل قدم زدن در ذهن یک نابغه ساکت بود. مرمت این فیلم هدیه‌ای بی‌نظیر به ما و سینمای جهان است.»

«فیلمبرداری بسیار سخت بود، فقط صبح‌ها و عصرها امکان کار داشتیم. رای دقتی بی‌نظیر در کارگردانی داشت. این فیلم هنوز هم برای نسل‌های جدید حرفی برای گفتن دارد.»