نمایش مارمولک از شبکه چهار که اساسا دخلی به تغییر نگرش کلی مدیران رسانه ملی ندارد و در واقعیت امر آنچه می‌توان به دلایل و انگیزه پخش فیلم اشاره کرد، بیشتر معطوف به نگرانی از بایکوت رسانه ملی از طرف مردم و در خوش‌بینانه‌ترین حالت تغییر نگرش مدیران فعلی نسبت به پیام فیلم و به تعبیری تلاش برای بازسازی اعتبار و اعتماد عمومی از روحانیت است که در ذهنیت مردم به درست یا غلط مسبب معضلات و مشکلات و بحران‌های ریز و درشت اجتماعی و سیاسی می‌دانند.
تاریخ به ما می‌گوید، فاتحان نخل طلایی کن و صیادان شیر طلایی ونیز همواره بالاترین شانس را برای تصاحب جایزه اسکار برترین فیلم «خارجی» (غیرانگلیسی زبان) را داشته‌اند. بر این اساس، باید منتظر باشیم که یا «سارقان فروشگاه» از ژاپن (که اوایل خردادماه در کن اول شد) امسال اسکار مزبور را ازآن خود می‌کند، یا «روما» از مکزیک(که اواسط شهریورماه در ونیز پیشتازی کرد) اسکار را به دست می‌آورد. هرچند، همه ماجراهای «اسکار 2019» در این شاخه خاص(اسکار خارجی) همیشه به همین سادگی هم نیست. آکادمی علوم سینمایی و هنرهای تصویری که نهاد اهدا‌کننده اسکار است بارها این جایزه خاص را به فیلمی داده که نه در کن و ونیز نامی درکرده‌اند و نه سروصدایی در جشنواره برلین -که سومین ضلع مثلث جشنواره‌های برتر جهان است- راه انداخته اند!
«همه مي‌دانند» فيلمي است كه داستانِ يكدستي دارد كه گاه كسل‌كننده مي‌شود و احساس مي‌كنيد حركت دوربينِ روي دست آن (كه فرهادي اصرار دارد در هر وضعيت حركت‌هاي آن را با ربط يا بي‌ربط به موازات نوع فيلمسازي موبايل- سينما براي ايجاد اضطراب هدايت و اين را جزو سبكش القا كند) در بيان خط داستاني گاهي سرگردان است، اما نحوه روايت آن پراكنده نمي‌شود.
نوري بيلگه جيلان، فيلمساز پرآوازه ترك پس از چهار سال با فيلم «درخت گلابي وحشي» به دنياي سينما بازگشت. فيلم روايت مردي به نام «سينان» است كه علاقه‌اش به ادبيات راه او را به نويسندگي مي‌كشاند. او به روستاي زادگاهش بازمي‌گردد و تمام زندگي و جانش را در مسير به دست آوردن منبعي مالي براي انتشار كتابش مي‌گذارد، اما وام و بدهي‌هاي پدرش باري بر دوش او مي‌شوند. فيلم «درخت گلابي وحشي» در بخش رقابتي جشنواره فيلم كن 2018 حضور داشت و نماينده كشور تركيه براي حضور در بخش بهترين فيلم خارجي‌زبان به نودويكمين دوره آكادمي اسكار معرفي شد. نوري بيلگه جيلان از نحوه پردازش و ساخت فيلمنامه و فيلم «درخت گلابي وحشي» روايتي را در اختيار نشريه «فيلم‌كامنت» قرار داده است كه در ادامه مي‌خوانيد.
دستاورد مهمي كه «درخت گلابي وحشي» به آن رسيده اين است كه به‌راحتي مي‌تواند دوست داشته نشود. گنگي و خموشي تصورات سينان و بازي هوشمندانه فيلمساز با طريقه ارايه‌اش (نداشتن تفاوت ساختاري با واقعيت)، قدمي براي رسيدن به همين دستاورد است كه با تلفيق شدنش با شخصيت نمايشي كاراكتر اصلي، تكميل‌تر شده: جواني مدعي و ناراضي، با اعتماد به نفسي كاذب؛ لبخندهاي تمسخرآميز و حالت چشمانش تبديلش مي‌كند به آدمي كه علاقه‌اي نداريم راجع به او چيزي بدانيم؛ اصلا اين حجم از نفرت ارزش تماشا كردن دارد؟ تعقيب پدرِ سينان از جانب او، براي خود سينان رفتاري به‌غايت زشت‌تر نيست؟ سينان به دنبال چيست؟ تحقير بقيه؟ تحقير خودش؟ با آن اوهام عجيب و غريبي كه دارد...
براساس منطق هميشگي سينما كه هنر بصري‌اش بر هنر گفتاري‌اش مي‌چربد، ديالوگ‌هاي فيلمنامه «جنگ سرد» در نوع خود نسبتا كوتاهند و بيشترين كنش و واكنش‌ها، انتقال هيجان‌ها از نوع بصري را به نمايش مي‌گذارند و از همين زاويه مي‌توان فيلمنامه را سزاوار تحسين دانست.
پیمان معادی در «بمب» از آدم‌هایی می‌گوید که مرده‌اند و باید منفجر شوند تا احیاشده و از فضای بسته و تاریکی که در آن محبوس شده‌اند، رهایی یابند.
پلان و سکانس‌های متعدد دیگر در فیلم «همه می‌دانند» وجود دارد که شباهت فراوانی به «درباره الی» یا فیلم‌های دیگر او دارد و در این یادداشت به چند مورد آن اشاره شده است.
«آستيگمات» فيلم مجيدرضا مصطفوي در اين آشفته‌بازار كه فيلم‌ها يا كمدي تجاري‌اند يا ملودرام آپارتماني، يك فيلم استاندارد و بي‌ادعاست. نكته مهم اين فيلم ايده، شكل‌گيري قصه و تبديل آن به فيلمنامه است. مصطفوي كه خود به همراه همكارش فيلمنامه را نوشته، قطعا مي‌دانسته قرار است كه يك فيلم ملودرام اجتماعي بسازد به همين جهت در قالب ژانر بسترسازي مناسبي براي بازگويي شرايط بحراني يك خانواده انجام شده، از سوي ديگر فيلمساز با تمركز در به وجودآوري لحظات رئاليستي كوشش فراواني كرده و توانسته به درستي به مسائل بحراني و بغرنج يك خانواده بپردازد.
جدال لفظی میان مسعود فراستی و مجری برنامه «من و شما» که از روز گذشته نقل شبکه‌های اجتماعی شده، بیش از هر موضوع دیگری و اینکه در اصل حق با چه کسی است، این پرسش را مطرح می‌کند که چرا مخاطب تلویزیون باید شاهد صحنه‌هایی از این دست باشد؟!
برادران كوئن با «تصنيف باستر اسكراگز» اينچنين زايش تمدن غرب و حكايت‌هاي مرگ را با يكديگر عجين مي‌گردانند. ذوق و قريحه بصري كوئن‌ها در تمام لحظات زيبا و تماشايي فيلم مثال‌زدني و ستايش‌آميز است و توانايي‌شان در روايت مجموعه داستاني چندلحني با همنشيني دقيق اجزاي گوناگون و توامان نوآوري‌هاي خلاقانه به پشتوانه سنت چيزي است كه قادر است دليجانِ سينما را از مرگ رهانده و كماكان زنده نگاه دارد. شبيه به تصوير اسبِ پشت جلد كتاب كه با آنكه به پشت سر نظر دارد همچنان رو به جلو حركت مي‌كند.
همه می‌دانیم که تا به همین الان هم بدون تماشای "همه می‌دانند" یک موقعیت فرهادی وار را دوباره تجربه کردیم، هیجان انگیز است، مرسی آقای فرهادی.
همانطور که مساله ضعف فیلمنامه سینمای بلند داستانی را تحت الشعاع قرار داده است، عرصه فیلم کوتاه نیز از این آسیب به دور نیست.
هنر عیاری در کاناپه آن است که گسترش زمان را با فشردگی حس آمیخته می‌کند و انگار هر چه پیش می‌روید، گرفتارتر می‌شوید. در خانه پدری همان اول بسم‌الله حس سنگین خفگی یقه مخاطب را می‌گرفت و این جا، حرکت معکوس زمان و موقعیت در نسبت با هم، مخاطب را به حسی مشابه، ولی در روندی تدریجی نزدیک می‌کند.
«حسین انتظامی، یک مدیر استراتژیک است، صبور و خلاق و محترم، چه به سازمان سینمایی برود و چه نرود، جایگاه خوبی در میان اهالی فرهنگ دارد اما چه بهتر که با توجه به وابسته نبودنش به جریان های سینمایی حاکم بر کشور، او بر این مسند بنشیند و با مشاوره گرفتن و برنامه‌های کوتاه مدت و میان مدت، از فرصت باقی مانده دولت دوم تدبیر به نفع سینما و صنف استفاده کند.»
«عرق سرد» فيلم لايه‌اي و پيچيده‌اي نيست، قصه‌اش اسير خرده‌روايت‌هاي نامعقول نمي‌شود، درون‌گرايي مصنوعي و تعليق‌هاي بي‌منطق ندارد و همه چيز شفاف و روشن بيان مي‌شود، فيلم از لحن و روايت استانداردي برخوردار است و همچنين موقعيت‌پردازي‌هاي درست و به قاعده‌اي دارد كه فيلم را اندازه قاب سينما كرده است. مرزهاي رياكارانه يك مجري تلويزيون را به درستي نشان مي‌دهد، ميزان رابطه‌هايش مشخص است، ديالوگ‌ها مستقيم گفته مي‌شوند، هيچ حفره‌اي در شناخت شخصيت‌ها باقي نمي‌ماند، ريتم در خدمت محتواست و به هيچ‌وجه قصه تعليق‌پذير نيست، هدف محتوايي فيلم كاملا مشخص است.
«آسیاپاسیفیک» هرساله در یکی از کشورهای عضو فدراسیون بین‌المللی اتحادیه تهیه‌کنندگان فیلم (فیاپف) که از سوی انجمن کارگردانان این فدراسیون برای میزبانی تعیین می‌شود، برگزار می‌شود. جشنواره فیلم آسیا- پاسیفیک جوایز خود را به بهترین فیلم، بهترین کارگردان، بهترین بازیگر مرد، بهترین بازیگر زن، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن، بهترین فیلمنامه، بهترین فیلم‌برداری، بهترین تدوین، بهترین صدابرداری، بهترین موسیقی، بهترین کارگردان هنری، بهترین مستند، بهترین فیلم انیمیشن و انتخاب ویژه هیئت داوران اهدا می‌کند.
در زمانه‌اي كه قريب به اتفاق فيلم‌هاي روي پرده از كمترين خلاقيت بصري برخوردار هستند و اغلب داستان‌ها موضوعاتي تكراري با انبوهي از بازي‌هاي نچسب و تصنعي دارند، تماشاي «مغزهاي كوچك زنگ‌زده» هيجاني به مخاطب منتقل مي‌كند كه تا ساعت‌ها در ذهن و ضميرش باقي مي‌ماند. اما همانطور كه براي تماشاي يك تابلوي زيبا و شاهكار هنري معمولا چند قدمي از آن فاصله مي‌گيريم تا از دور ابعاد مختلف آن توجه‌مان را جلب كند، بد نيست فيلم‌ها را هم از منظري دورتر ببينيم تا به تحليل و آناليز بهتري دست يابيم.
جشنواره تورنتو ۲۰۱۸ كه 300 فيلم در آن به نمايش درآمد به روال سال‌هاي قبل تلاش كرد يك بار ديگر تعادلي ميان عناوين بزرگ استوديويي و آثار فيلمسازان مستقل و سينماي تجربي برقرار كند. يكي از بزرگ‌ترين چالش‌هاي پيش روي سينماگران مستقل و تجربي پيداكردن پلت‌فرم‌هايي براي ارتباط با پخش‌كنندگان بزرگ، ماركتينگ و برقراري ارتباط با كساني است كه در شرايطي مشابه سعي دارند در صنعت سينما فرصت ارتباط سينماگران مستقل با همديگر و با موسسات غيردولتي و غيرانتفاعي را از گوشه و كنار دنيا فراهم مي‌كند.
«مغزهای کوچک زنگ‌زده»، برخلاف سنت رایج در سینمای ایران، حاشیه تهران را در مرکز توجه قرار می‌دهد و آن را نه به منزله «دیگری» مرکز، بلکه به‌مثابه فضایی خودبسنده تعریف می‌کند. این حاشیه قوانین ویژه خود در اِعمال و بسط قدرت را دارد و بی‌اعتنا به قدرت مرکز است. حمله پلیس به آشپزخانه شکور یعنی مرکز ثقل این حاشیه شهر و نیز تخریب آنجا و خانه‌ها به معنای تسلیم حاشیه در مقابل مرکز و ادغامش در آن نیست: شهروز نوجوان، سرشار از خشم و نفرت، می‌آید تا احتمالا حاشیه‌ای جدید با نظمی جدید برای اِعمال و بسط قدرت بسازد تا مانند شکور، خود در مرکز این حاشیه قرار گیرد و در جایگاه «برادر بزرگ» جدید، نظمی تمامیت‌خواه را برقرار کند؛ نظمی که شاید دیگر نه مبتنی بر مراقبت، بلکه سراسر تنبیه باشد.
