پایگاه خبری تئاتر: از وقتی طرح رده‌بندی فیلم‌های سینمایی مطرح شد نظرات موافق و مخالف متعددی انعکاس یافت اما آنچه این طرح را بیشتر از هر چیز دیگر به حاشیه کشاند خبرهایی درباره باطل شدن دستورالعمل رده بندی سنی فیلم‌ها از سوی دیوان عدالت اداری به درخواست دادستانی کل کشور بود؛ و اگرچه سازمان سینمایی توضیح مختصری هم درباره آن داد ولی ابهاماتش برطرف نشد.
دراین باره معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی که حدود سه ماه است بر این مسند منصوب شده به تشریح اتفاقات و حاشیه‌های پیش آمده پرداخت و تاکید کرد که این طرح قطعا ادامه پیدا می‌کند چون دادستانی نسبت به دستورالعملی که در سازمان دیگر وجود نداشت، دستور ابطال داده و درباره شیوه نامه جدیدی که پیش‌نویس آن تنظیم شده موضعی منفی وجود ندارد.
دستور دادستانی برای چیزی است که اصلا وجود ندارد
سید محمد مهدی طباطبایی‌نژاد درباره روند پیش رفته در این طرح که منجر به حاشیه‌های اخیر شده است، بیان کرد: در تاریخ ۲۸ اردیبهشت‌ماه مشاور دادستان نامه‌ای را به دادستان کل کشور مبنی بر به جلوگیری از دستورالعمل نظام‌نامه رده بندی سنی می‌نویسد و درخواست می‌کند به این اتفاق رسیدگی شود. دادستان محترم کل هم به بر اساس ادله‌ای که می‌آورد؛ ادله‌ای که محل گفت‌وگو است، نسبت به دستورالعمل ابلاغ شده در اردیبهشت‌ماه، درخواست ابطال از دیوان عدالت اداری می کند و دیوان هم قبل از طرح در هیات عمومی دیوان که تکلیف را روشن کند، دستور توقف اجرا می دهد.
او افزود: در واقع دستور این بود که نظام رده بندی سنی که اردیبهشت‌ماه منتشر شده بود متوقف شود در حالی که این دستورالعمل اصلاً اعمال نشده بود چون اساسا در سازمان سینمایی از آن استفاده نمی‌شد و ما خودمان آن را پیش‌تر باطل کرده و بر اساس بازخوردهایی که گرفته بودیم پیش‌نویس جدیدی را تنظیم کرده بودیم، یعنی الان دیوان عدالت اداری به درخواست دادستانی کل نسبت به چیزی به ما دستور توقف داده‌اند که نه تنها از آن استفاده نمی‌کنیم بلکه اصلا وجود ندارد. ضمن اینکه در دستور آنها توقف پخش و ساخت براساس دستورالعمل آمده در حالی که اصلاً قرار نبوده و نیست بر اساس این دستورالعمل‌ها فیلمی ساخته شود!
انتقاد از سوءبرداشت‌ها
وی ادامه داد: درباره چگونگی این اتفاق و سوءبرداشت باید بگویم بعضی مدعیان کارشناسی با اطلاعات اندک خود در رسانه‌ها حرف‌هایی می‌زنند که فکر می‌کنند درست است در حالی که آنها اطلاع ندارند و ما نظام‌نامه درجه بندی سنی اردیبهشت ماه را هیچ‌گاه اعمال نکردیم. الان یک شیوه‌نامه وجود دارد که پیش نویس آن در شهریورماه نوشته شده و ذیل ماده ۸ آیین‌نامه شورای پروانه نمایش تعریف میشود که هر چه در آن آمده هم جنبه توصیه‌ای دارد.
طباطبایی‌نژاد درباره تغییراتی که در دستورالعمل جدید رده بندی سنی نسبت به نسخه اردیبهشت‌ماه آن وجود دارد، توضیح داد: به عنوان مثال در نظام‌نامه اردیبهشت ذکر شده بود که برای فیلم‌های +۱۸، سینماداران اجازه ورود افراد کمتر از ۱۸ سال را به سالن سینما نباید بدهند اما الان در شیوه نامه جدید اساسا رده بندی بالای ۱۸ سال نداریم. حتی در نسخه فعلی تاکید شده که سینمادار اجازه جلوگیری از ورود افراد را ندارد و این وظیفه والدین و همراهان بزرگسال است که مسئله را رعایت کنند یا در نسخه قبلی که خودمان متوقف کرده ایم درجه بندی توسط شورای پروانه نمایش صورت می گرفت یا مجازات سینماهای متخلف پیش بینی شده بود که در نسخه جدید و بر اساس بازخوردها از اهالی سینما، یک شورای تخصصی ۳۵ نفره این کار را انجام می دهند و مجازات سینماهای متخلف و شرکت های پخش هم به گونه ای دیگر طراحی شده است.
معاون ارزشیابی و نظارت ادامه داد: پس نکته اول این است که دیوان محترم عدالت اداری و داستان محترم کل نسبت به چیزی دستور دادند که تحصیل حاصل است چون خود ما آن را باطل کرده بودیم و الان اصلاً وجود ندارد و نکته دوم اینکه آنچه برای رده بندی سنی اعمال میکنیم نزدیک دو دهه است که در حال اجرا شدن است اما حالا به دلیل تاکیدمان بر صیانت از کودکان و نوجوانان و ایجاد امنیت خاطر برای خانواده ها جدی‌تر اتفاق می‌افتد و آن هم یک امر توصیه‌ای و ارشادی است که دیوان عدالت اداری نسبت به آن موضع منفی نداشته است.
او یادآور شد: از ۱۹ مرداد سال ۱۳۸۲ که آیین‌نامه شورای پروانه نمایش به تصویب هیات وزیران رسید، در ماده ۸ آن به شورای پروانه نمایش اجازه داده شده که از نظر کارشناسی برای بعضی فیلم‌ها استفاده کند. تا این تاریخ یعنی تا چند ماه قبل شورای پروانه نمایش بعد از اینکه فیلم را می‌دید و با این مواجه می‌شد که فیلمی به رده‌بندی سنی نیاز دارد آن را اعلام می‌کرد اما عده ای معتقد بودند این کار تخصصی است و باید از روانشناسان و جامعه شناسان و کارشناسان بین رشته ای استفاده کرد لذا سازمان سینمایی تصمیم گرفت با همراهی همان اعضای شورا که بعضی از آنها عضو شورای رده‌بندی سنی هم هستند، جامعه این رده‌بندی سنی را بزرگتر کند پس شورایی مرکب از کارشناسان علوم تربیتی، اهالی سینما، فعالان فرهنگی و روانشناسان تشکیل شد که هر هفته فیلم‌هایی را که از شورای پروانه نمایش مجوز نمایش گرفته، برای رده‌بندی سنی بررسی می‌کنند. این نکته حائز اهمیت است که فقط فیلم‌هایی به این شورا ارجاع داده می‌شوند که اولا پروانه نمایش گرفته باشند و بعد اینکه توسط شورای پروانه نمایش تشخیص داده شوند که نیاز به کارشناسی دقیق‌تر برای تعیین رده‌بندی سنی دارند.
رده‌بندی سنی یک امر توصیه‌ای است نه ممانعتی
معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی تاکید کرد: تمام فیلم هایی که به شورای رده‌بندی سنی می‌رسند طبق قانون و با مجوز شورای پروانه نمایش که همه اعضایش با حکم وزیر و مبتنی بر مصوبه هیات وزیران فعالیت می‌کنند، اجازه دارند روی پرده سینما بدون استثنا اکران شوند. درواقع این شورای رده‌بندی سنی نقش کارشناسی را برای شورای پروانه نمایش دارد یعنی در عرض شورای پروانه نمایش نیست بلکه در طول آن است و وقتی شورای پروانه نمایش فیلمی را تایید کرد و پروانه نمایش داد آن وقت در صورت لزوم سراغ شورای رده بندی سنی می‌روند. من نمی‌دانم این ابهام را چه کسی به وجود آورده که فقط فیلم‌هایی که رده‌بندی سنی به آنها تعلق می‌گیرد می‌توانند پروانه نمایش بگیرند و قرار است شورای رده بندی سنی جایگزین نظارت شود چون این دقیقاً وارونه جلوه دادن ماجرا است و اتفاقا فقط فیلم‌هایی که پروانه نمایش می‌گیرند اگر لازم باشد به شورای رده‌بندی سنی می‌روند. تازه رده‌بندی هم یک امر توصیه‌ای است نه ممانعتی. اصلا از بعضی مخالفت‌ها تعجب می‌کنم چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حافظ امنیت روانی و فرهنگی جامعه است و چطور از ما انتظار می‌رود که به فکر فرزندان مملکت و روح و روان آنها نباشیم؟
او اضافه کرد: ممکن است یک فیلم ارزشی باشد اما بنا به شرایطی که در فیلم وجود دارد مشمول رده‌بندی سنی شود چون صحنه‌هایی از کشتار و عملیات جنگی در بعضی آثار هست که برای یک بچه مثلا هفت ساله معنای متفاوتی دارد و دیدن چنین صحنه هایی را نمی تواند هضم کند و آرامش روانی او به هم می ریزد. ندیدن خشونت یا مواردی از این دست حتی در دین ما هم اشاره شده مثل قربانی کردن که برای حاجی امری واجب است اما تماشایش برای خانواده‌ها مکروه پس چرا ما نباید این‌ها را برای خانواده‌ها و فرزندان مراعات کنیم؟
طباطبایی‌نژاد ادامه داد: در همه کشورهای صاحب سینمای جهان فقط یک کشور نسبت به رده‌بندی سنی سکوت کرده آن هم لهستان است. البته لهستان هم سکوت نکرده بلکه وزارت فرهنگش یک جمله گفته و آن هم اینکه مسئولیت تشخیص دادن تماشای یک فیلم برای کودکان به عهده پدر و مادر است و در واقع رده‌بندی سنی را از دوش خود برداشته و به عهده والدین گذاشته است. بنابراین همه کشورها چنین موضوعی را لحاظ می‌کنند حتی از سال ۲۰۱۵ در سینمای آمریکا سیگار کشیدن قهرمان فیلم، مشمول رده بندی سنی میشود یعنی انجمن روانشناسان درخواست کردند که سیگار کشیدن توسط قهرمان فیلم باید جزء مصادیق رده بندی سنی باشد و چند سال است این موضوع در آمریکا مورد بحث است. حال ما در یک کشور اسلامی که داعیه فرهنگ داریم باید بیشتر از همه نگران فرهنگ باشیم و قطعاً می‌دانیم که دیوان عدالت اداری و دادستان محترم نسبت به این موضوع و این توجه اعتراض ندارند.
وی خاطرنشان کرد: درباره اتفاق اخیر همه چیز سوء تعبیر شده چون یک سری افراد ناآگاه از دستور دیوان عدالت اداری سوءتعبیر می‌کنند. یقیناً منظور دیوان عدالت اداری و دادستانی کل کشور این نیست که اگر در فیلمی امری خشونت‌بار وجود داشت آن را نشان ندهیم اما یک گزارش غلط به آنها داده شده که در آن بدون اطلاع دقیق و با بی‌اخلاقی می‌گویند سازمان سینمایی با این رده بندی سنی اباحه‌گری را رواج می‌دهند و این وسط ما می‌مانیم و دو جبهه که یکی بعضی سینماگران هستند که می‌گویند با رده بندی سنی داریم ممیزی مجدد میکنیم و ما باید آنها را متقاعد کنیم که اینطور نیست چون فیلم پروانه نمایش گرفته و فقط می‌خواهیم به خانواده‌ها اعلام کنیم که این فیلم حاوی صحنه‌های خشونت‌آمیز یا دارای صحنه ها یا جملاتی نامناسب برای کودکان است که نمایش آن در کل مانعی ندارد اما برای آن کودک مناسب نیست.
آیا فیلم‌های دارای رده‌بندی سنی محدود اکران می‌شوند؟
او با بیان اینکه رده‌بندی سنی یک امر اخلاقی، توصیه‌ای و تربیتی است و توجه به خطوط قرمز آیین‌نامه شورای پروانه نمایش در تمام این سال‌ها هم وجود داشته، در پاسخ به اینکه آیا طرح رده‌بندی سنی اجرایی میشود و شورای رده‌بندی به کار خود ادامه می‌دهد؟ گفت: با قاطعیت این کار یعنی رده‌بندی سنی با شکل توصیه ای و هشداری به خانواده ها ادامه خواهد یافت و این چیزی است که در همه جهان و حتی تلویزیون ایران هم اجرا میشود؛ آن هم تلویزیونی که خیلی راحت برای همه در دسترس است.
طباطبایی‌نژاد در پایان صحبت‌های خود بیان کرد: تاکید می‌کنم تمام فیلم‌هایی که دارای پروانه نمایش هستند چه برچسب محدودیت سنی بگیرند و چه نگیرند مجاز به نمایش در سینماهای ایران هستند. نکته بعدی اینکه این وظیفه ارشادی و فرهنگی ماست و نسبت به این وظیفه اهمال و کوتاهی نخواهیم کرد. این وظیفه را هم به تنهایی انجام نمی‌دهیم بلکه جامعه نخبگان کشور به کمک ما آمده و یک جمع ۳۵ نفره ما را همراهی می‌کند و میانگین برآیند نظرات آنها به جمع‌بندی می‌رسد. انتظار داشتیم از سوی کسانی که نگرانی های فرهنگی و تربیتی دارند بابت این جدیت، تشویق می شدیم. همچنین این خبر را به اهالی سینما که نگران بودند می‌دهم که شما از این محدودیت‌ها آسیبی نمی‌بینید.
منبع: خبرگزاری ایسنا
