نمایش‌نامه‌ی باغ آلبالو به نویسندگی آنتون چخوف در تاریخ تئاتر بسیار مهم است. جورجو استره‌لر، پیتر اشتاین و پیتر بروک، سه اجرای مشهور از این نمایشنامه را به‌صحنه برده‌اند. ماریا شِتسُوا و کریستوفر اینِس در کتاب «مقدمه‌ی کیمبریج بر کارگردانی تئاتر» به این موضوع پرداخته‌اند. ترجمه‌ی این مطلب را در ادامه می‌خوانید.
صدای زنگدار بانمکش، بداهه پردازی های حیرت آورش، شگردهای خلاقانه، بازی در بازی های گیج کننده، مهارت های آوازی، حرکات موزون، بیان بدنی هارمونیک، نرم و البته چرخشها و پیچشهای شگفت انگیزش او را به یک استثنای بلامنازع و به تکرار نشدنی ترین هنرمند تئآتر ایران تبدیل کرد.
آدم باید خیلی خوش شانس باشد که وقتی در کوچه‌پس‌کوچه‌های محله‌ای از جنوب شهر - که سال تا سال به ندرت گذر جماعت انتِلکت و هنری به آنجا می‌افتد - مشغول «بازی» است، یکی از آنسوی دنیا میان تماشاگرانش باشد، هنرش را ببیند و بعد سبب‌ساز اتفاق‌هایی شود که بعد از ۵۰ سال هنوز تکرار نشده‌اند.
هنريك ايبسن بدون شك مهم‌ترين درام‌نويس جهان مدرن است و خيلي‌ها هم او را «پدر درام مدرن» مي‌دانند اما خودش مي‌گويد كه «تراژدي مدرن» مي‌نويسد. وي آثارش را با توجه به شخصيت‌پردازي چندلايه و زندگي روزمره و با محوريت اعتراض پيش مي‌برد.
یک کارگردان و مدرس تئاتر همزمان با اجرای نمایش «کریولانوس» نوشته شکسپیر و کار مصطفا کوشکی که این روزها در تئاتر مستقل روی صحنه است، با نگارش یاددشتی به بررسی این اثر و تئاتر سیاسی پرداخته و توضیح داده است که شکسپیر، نویسنده مشهور این نمایشنامه، چگونه در دوره خود از سانسور گذر میکرد، به طوری که به سلطان فرار از سانسور در آن دوره ملقب شده بود.
علی صلاحی هنرمند و مدرس تئاتر و سینما با نگارش یادداشتی بیان می‌کند که تئاتر در دوران کرونا نمرده است بلکه آینده‌نگری‌ها و زاویه دید ما نسبت به این هنر مرده‌اند.
درام ایرانی میل شدیدی به غامض بودن دارد. دلش می‌خواهد گنگ و سربسته باشد. از روایت سرراست فرار می‌کند و دلش می‌خواهد در لفافه داستانش را نقل کند.
همیشه از نوشتن فرار میکرد. نوشتن برایش سخت بود. می‌ترساندش و برای همین بود که سعی میکرد در محاصره حس نوشتن قرار نگیرد، چون می‌دانست ناگهان می‌تازد و بدجوری می‌زند ناکارش می‌کند.
خبر بازگشایی تماشاخانه‌ها در ابتدا اشتیاق تازه‌ای برای اهالی تئاتر ایجاد کرد اما عدم استقبال تماشاگران از نمایش‌های داوطلب برای اجرا به سرعت تب تند تئاتر پس از بازگشایی را با شکستی بزرگ روبرو کرد. در این بین تمامی تماشاخانه های خصوصی و دولتی با نبود اجرا مواجه شدند.
با وجود اينكه شكسپير نسبت به پيشينه كمدي در قيد قوانين و چارچوب‌هاي سنت كمدي‌نويسي نيست اما در مجموعه آثارش مي‌توانيم به كارگيري ماهرانه شيوه‌ها و تكنيك‌هاي مختلف كمدي را ببينيم.
مسأله اصلی آن است که تئاتر فجر چگونه باید برگزار شود؟ باید منتظر فراخوان ماند؛ اما تنها یک مسیر محتمل است و آن هم اجرا به‌صورت آنلاین است.
این روزها کارگردانان و سلبریتی‌های تئاتری با بهانه کردن وضعیت سلامت جامعه از تئاتر خداحافظی کرده‌اند و اگر نه بدون شک با داشتن گیشه خوب حاضر بودند در هر شرایطی اجرای خود را ادامه دهند.
صحنه سالن‌هايي مثل «مولوي» و «سنگلج» سال‌ها پيش از سفر ابدي محمدعلي كشاورز دلتنگ حضورش بود.
ای کاش دوستان محترم در هیئت دولت و ستاد ملی مبارزه با کرونا قبل از صدور این ابلاغیه با هنرمندان مشورت می‌کردند، شاید در این صورت ایرادات این ابلاغیه کمتر می‌شد.
حسین کیانی، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر که همواره دغدغه رویدادهای اجتماعی را دارد، در پی قتل تلخ رومینا با نگارش یادداشتی، نکاتی را درباره وضعیت تئاتر اجتماعی بیان کرده است.
تئاتر آنلاین اگر تنها یک اجرا تلقی شود به‌عنوان یک هنر نوظهور و تجربه‌گرا قابل احترام است اما آنچه این روزها به پخش فیلم تئاتر یا تئاتر مجازی یا تئاتر آنلاین شناخته شده هیچ ارتباطی به تئاتر ندارد.
پيوند تئاتر و بيماري را مي‌توان در عمق تاريخ تئاتر و ادبيات نمايشي غرب جست‌وجو كرد. صحنه آغازين اديپ شهريار سرزميني طاعون‌زده را به نمايش مي‌گذارد: «لكه‌اي سياه در تمام سرزمين پراكنده شده و زمين را مسموم ساخته. خانه‌ها و مردمان آلوده‌اند.
یک فعال حوزه تئاتر معتقد است برای حمایت از تئاتر و بهبود شرایطی که در آن گرفتار شده، دولت تا پایان بحران «کرونا» به گروه‌های تئاتری سوبسید مناسب‌تری بدهد و از آنها حمایت کند.
حسین کیانی همزمان با آغاز به کار مجلس جدید شواری اسلامی با نگارش نوشتاری خطاب به مسئولان هشدار داده است که در برخورد با دیو نادیدنی کرونا که کسی را یارای هماوردی با آن نیست، بهترین مشاوران و همدلانِ آنها همان هنرمندانی هستند که همچنان تئاتر را راهی مطمئن برای تلطیف شرایط سخت و تغییر شرایط دشوار می‌دانند.
اگر مخاطبي نباشد، صحنه و بازيگر، از معناي حقيقي اجراگري خود تهي خواهند شد چه برسد به آنكه اساسا آنچه دارد عرضه مي‌شود با حضور دوربين و فيلمبرداري و ارتباط غيرمستقيم، وجوهاتش را از مديومي ديگر به جز تئاتر به دست مي‌آورد.
«تئاتر همیشه جزو مشاغل پرخطر بوده و این تنها محدود به دوران کرونا نیست. درهای به ظاهر باز تئاتر، قبل از پلمپ هم بسته‌تر از حالا بوده و به همین خاطر هم، جزو اولین مشاغل جمع شده و جزو آخرین مشاغل باز شده خواهد بود. امان از این، از خدا خواسته‌های تعطیلی فرهنگ!»
