چرا باید با پول نفت تئاتر تولید کرد؟

پایگاه خبری تئاتر: این کارگردان تئاتر با بیان اینکه "در اولویت‌های تعیین شده از سوی اداره کل هنرهای نمایشی تمرکز بر اهمیت به تئاتر خصوصی و گروه‌هاست" افزود: اما آن چیزی که در بین اولویت‌های تعیین‌شده جایش خالی است، اتفاقی است که قرار است، بیفتد. چرا قرار است از سالن‌ها و گروه‌های تئاتری خصوصی حمایت شود؟ برای تولید تئاتر؟ مشکل بر سر این موضوع است که تئاتر برای سرگرمی تولید می‌شود. او ادامه داد: در حال حاضر به دلیل اینکه مدیران و سیاست‌گذاران حوزه تئاتر مبانی و فلسفه تولید تئاتر را کنار گذاشته و فراموش کرده‌اند و تئوری‌های اقتصادی و استدلال‌هایی را که در حوزه اقتصاد درست است وارد حوزه هنر کرده‌اند، مشکلاتی در تولید تئاتر به وجود آمده و به سویی حرکت کرده که برای سرگرمی تولید شود. دژکام توضیح داد: در اقتصاد ساده فعالیتی برای درآمدزایی انجام می‌شود، این اقتصاد اگر بر مبنای سرمایه‌گذاری مدرن باشد، فعالیت به هر نحوی انجام می‌شود تا به بالاترین سوددهی برسد. متأسفانه تئوری‌های اقتصاد مدرنیته با عنوان استدلال‌های درست از طرف مسئولین، مدیران و سیاست‌مداران در اکثر مواقع در حوزه هنر و تئاتر استفاده می‌شود. به گفته او، هنر فعالیتی برای نیاز انسان به زیبایی‌خواهی است. اما زمانی که استدلال‌های حوزه اقتصاد وارد حوزه تئاتر می‌شوند، تئاتر و هنر هم به سمت فعالیت اقتصادی کشیده می‌شوند. کارگردان نمایش «مکبث» با اشاره به اینکه "من تاکنون از مدیر یا مسئولی نشنیده یا نخوانده‌ام که فعالیت هنری به دلیل پاسخ به نیاز زیبایی‌خواهی انجام می‌شود و این فعالیت را یک فعالیت اقتصادی می‌دانند" گفت: اشکالی ندارد که یک فعالیت هنری منجر به درآمدزایی شود، اشکال اینجاست که تمام هدف یک فعالیت هنری، درآمدزایی شود. آن موقع است که هنر تئاتر به سرگرمی، شعبده بازی و … تبدیل می‌شود. در حال حاضر اکثر فعالیت‌های تئاتری تولید سرگرمی می‌کنند. او در ادامه تاکید کرد: تئاتر یک تجربه خیالی برای ما به وجود می‌آورد، با دیدن این تجربه خیالی یک تجربه به تجربه‌هایمان زیاد می‌شود. اگر این مسیر را در حوزه‌های مختلف دنبال کنیم، به تجربه‌های مختلف دست می‌یابیم و از طریق این تجربه‌های مختلف به فهم مشترک می‌رسیم. گوهر هنر تئاتر فهم مشترک از پدیده‌هاست. رسیدن به یک فهم مشترک در جامعه منجر به صلح و آرامش و ترقی جامعه می‌شود و با تبدیل ابزار (تئاتر) رسیدن به این صلح و پیشرفت به سرگرمی، این امکان از بین می‌رود. دژاکام تصریح کرد: در حال حاضر تئاتر دچار فراموشی و مسخ شده است. هیچ چیزی برای تئاتری‌های باقی نمانده که بتوانند از یک حمایت بهره‌مند شوند. کرایه‌های هنگفت سالن‌های نمایش به همین معناست که باید تولید سرگرمی شود. تئاتر از هویت اصلی خودش دور و دچار  یک از خود بیگانگی شده و آن را مدام فریاد می‌زند. این بازیگر با اشاره به نقش تئاتر آزاد، گفت: تئاتر آزاد بدون هیچ ادعایی گردش مالی چند میلیاردی دارد که نه چهره معروفی در آن بازی می‌کند و نه دکور سنگینی دارد. هیچ نوع پُز روشنفکری و هنرمندی هم ندارند و خیلی راحت برای مردم سرگرمی تولید می‌کنند که این سرگرمی لازم است. اما در حال حاضر پیکر اصلی تئاتر کشور با فخرفروشی و استدلالی مبنی بر اینکه کدام انسان عاقلی کاری بدون مزد انجام می‌دهد فقط به سمت درآمدزایی می‌رود. او افزود: من جواب این سوال را که می‌گویند "کدام انسان عاقل کاری بدون مزد می‌کند" می‌دهم، فردوسی 30 سال بدون دریافت مزدی و با فروختن زندگی‌اش شاهنامه را سرود و هنوز که هنوز است ما از این چشمه می‌نوشیم. بسیاری از انسان‌های عاقل کارهایی کرده‌اند که هیچ نفع اقتصادی برای آن‌ها نداشته است، این گروه از انسان‌ها هستند که تغییر را به وجود می‌آورند. این بازیگر تئاتر و سینما با تاکید بر اینکه "اولویت اصلی در حال حاضر این است که تئاتر به جایگاه خودش بازگردد" ادامه داد: امروز تئاتر تبدیل به نهادی برای تولید سرگرمی شده و مدیران و مسئولان به این موضوع افتخار می‌کنند و آن را فریاد می‌زنند. مدیران تئاتر باید به این فکر کنند که مبانی فلسفی تولید تئاتر چیست و چرا باید پول نفت برای تولید تئاتر خرج کرد؟ در صورتی‌که می‌توان با آن پول مدرسه، بیمارستان یا جاده ساخت. مدیران و مسئولان باید به پاسخ این سوال‌ها برسند تا تئاتر با هدف درستی تولید شود. او افزود: پاسخ به این سوال سخت است. باید تولید تئاتر، یک اندیشه بسازد، چراکه این اندیشه صدها مدرسه یا بیمارستان می‌سازد. شاید با بودجه تئاتر بتوان یک مدرسه ساخت اما با تربیت فکرها چند صد مدرسه ساخته شود. اگر این نهاد علمی، هنری و زیبایی‌شناسانه در جایگاه خودش قرار گیرد، تعداد پرونده‌های جنایی، اختلافات خانوادگی، سرقت‌ها و … کم می‌شود. دژکام در ادامه با بیان اینکه "حالا از مدیران سوالی دارد" سوال خود را این‌گونه مطرح کرد: آیا پول نفت را باید با امکانات دولتی در اختیار تهیه‌کننده خصوصی قرار دهیم؟ این کار غیرقانونی نیست؟ یا باید این بودجه و امکانات در اختیار هنر ملی قرار گیرد؟ او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: ما یک نمایشنامه درباره کارگران ذغال‌سنگ، استادان دانشگاهی، مشکلات اجتماعی و … نداریم، چرا؟ این دردناک است. در این صورت من چه انتظاری از مدیرکل داشته باشم؟ توقع من از مدیران و سیاست‌گذاران این است که به این سوال پاسخ دهند، چرا هنر تئاتر را داریم؟ آیا می‌توانیم بودجه دولتی را صرف سرگرمی و تبلیغ کنیم؟ مگر هزار رسانه دیگر برای تبلیغ وجود ندارد؟ این کارگردان با اشاره به اینکه "استدلال دیگری هم برای تولید تئاتر وجود دارد، مبنی بر اینکه تئاتر کار کنیم برای صندلی‌های خالی، که من با آن مخالفم، " افزود: صندلی‌های تئاتر باید پُر باشد، مردم باید راضی باشند که به تماشای تئاتر بیایند، هرچند که امروز برای اینکه صندلی‌های نمایش پر شوند، مجبور می‌شویم هزینه زیادی برای تبلیغات کنیم. تئاتر برای مردم است نه برای خودمان و اقوام. من معتقدم که تئاتر خوب تئاتری است که مردم از آن استقبال کنند؛ هر چند که گاهی اوقات به دلیل هزینه بالای تبلیغات تئاترهای خوب مهجور باقی می‌مانند و دیده نمی‌شوند. امیر دژاکام در پایان تاکید کرد: تئاتر هنری برای تبلیغ و سرگرمی نیست، تئاتر هنری برای رسیدن به فهم مشترک و ایجاد صلح است. در صورتی‌که به این نتیجه برسیم باید پول نفت را صرف تولید تئاتر کنیم اما اینکه هزینه کنیم تا تهیه‌کننده خصوصی در سالن عمومی تئاتر، تئاتر تجاری کار کند، دردناک است.