چارسو پرس: پس از آنکه کار به جایی کشید که برخی از جشنواره‌های بین‌المللی فیلم، آثار پیشتر پذیرفته شده فیلمسازان روسی را از جدول نمایش یا رقابت‌هایشان کنار گذاشتند یا حتا بعضا به درخواست هنرمندان اوکراینی، فیلمسازان روسی را از جشنواره اخراج کردند، پنجاه و ششمین دوره جشنواره فیلم کارلووی واری مسیر متفاوتی را انتخاب کرد.
در این جشنواره، در کنار چند فیلم اوکراینی یا محصول مشترک اوکراین با برخی از دیگر کشورها، یک فیلم روس نیز حضور داشت که البته از پیش پذیرفته شده بود. با این حال، در آغاز جشنواره، فیلمسازان اوکراینی در نامه سرگشاده‌ای خطاب به مسوولان جشنواره فیلم کارلووی واری، از آنان خواستند که فیلم روسی یادشده را از جشنواره اخراج کنند.
آنان تاکید داشتند که فرصت دادن به این فیلم برای نمایش در جشنواره، حمایت از دولت روسیه است.
با این حال، رییس، دبیر اجرایی و دبیر هنری این جشنواره با انتشار یک بیانیه مشترک، نپذیرفتند که نمایش یک فیلم در جشنواره، به منزله حمایت از دولت کشور مربوط به آن است. در نتیجه، حذف فیلم روسی را هم که خواسته فیلمسازان اوکراینی بود، غیرممکن دانستند.
آنان در بیانیه خود همچنین با اشاره به محتوای منتقدانه فیلم یادشده که در نقد تمامیت خواهی و حاکمیت استالینی است، تعجب خود را از اینکه پرداختن به چنینی فیلمی حمایت از دولت روسیه تلقی شود، ابراز کردند.
فیلم روسی «فرار کاپیتان ولکونوگوف» فضای سنت پترزبورگ (لنینگراد) سال ۱۹۳۸ را روایت می‌کند؛ زمانی که ماشین استالینستی به دنبال مخالفان می‌گردد و آنان را یکی یکی به ماشین مرگ می‌سپارد. یکی از اعضای سیستم، جوان تنومندی به نام ولکونوگوف است که در ساختار اداری - نظامی سیستم، به نوعی شریک این قتل‌ها و پرونده‌سازی هاست. او که رفته رفته نسبت به مرگ و بی‌گناهی سوژه‌های پرونده‌هایش حساس شده، درنهایت تصمیم می‌گیرد از سیستم خارج شده، در اقدامی عصیانگرانه، به خانواده‌های تک تک قربانیان پرونده‌هایش مراجعه کند و از آنان بخشش بطلبد. این‌گونه است که یک تریلر عاطفی شکل می‌گیرد.
فیلم پامفیر
این فیلم هرچند که در زمینه ایجاد فضای بسته لاستالینیستی، در مرحله تعقیب و گریز و ایجاد فضای رعب و هیجان ناشی از آن، چندان موفق عمل نمی‌کند، اما در کلیت، از نظر استانداردهای سینمایی، ازجمله طراحی صحنه و لباس، بازیگردانی و غیره، بی‌شک یک سر و گردن از سایر فیلم‌های حاضر در این دوره از جشنواره کارلووی واری سرتر بود.
البته «فرار کاپیتان ولکونوگوف» با کارگردانی مشترک ناتاشا مرکولووا و آلکسی چاپو، حضور موفق در جشنواره فیلم ونیز ایتالیا را هم برای خود رقم زده است.
اما از فیلم‌های موفق اوکراینی در جشنواره کارلووی واری امسال که همانند عمده فیلم‌های اوکراینی، از ساختار فیلم‌های روسی برخوردار بود، «پامفیر» نام داشت؛ ساخته دیمیترو ساخولویچکی که با مشارکت هایی از کشورهای فرانسه، لهستان، شیلی، آلمان و لوکزامبورگ تولید شده است.
داستان این فیلم که در جشنواره کن هم حضور داشته، در دهکده ای مرزی بین اوکراین و رومانی می‌گذرد؛ آنجا که مردی تنومند و خشن و در عین حال خانواده دوست، به نام لئونید و ملقب به پامفیر (یک نوع سنگ) پس از چند ماه کار در خارج، برای مدتی به خانه برمی‌گردد. مردم روستا در تدارک کارناوالی سنتی با استفاده از ماسک‌های ترسناک و پوشش هیولاگونه هستند. همسر پامفیر از او می‌خواهد که به خاطر بزرگ شدن تنها فرزندشان دیگر آنها را ترک نکند. نازار، پسر نوجوان خانواده، نزد همگان محبوب است اما برای جلوگیری از غیبت مجدد پدرش، اقدام به سوزاندن کلیسا می‌کند. در این میان پامفیر برای مراقبت از فرزندش تصمیم می‌گیرد بار دیگر به قاچاق سیگار که از آن توبه کرده بود بپردازد. ادامه داستان نیز درگیری با مافیای منطقه است که از دل فساد پلیس اوکراین پدید آمده است.
علاوه بر این فیلم که به صورت کلاسیک از فضای فیلم‌های روسی برخوردار بود، دیگر فیلم اوکراینی به نسبت موفق حاضر در جشنواره کارلووی واری، «چشم‌انداز پروانه» نام داشت.
فیلم اول کارگردان جوان اوکراینی، ماکسیم ناکونچنی، که آن را با جذب مشارکت‌هایی از کشورهای جمهوری چک، کرواسی،سوئد ساخته است.
در این فیلم، «لیلیا» سرباز جوانی است که با تخصص هدایت پهباد، در منطقه جنگ با جدایی‌طلبان اوکراینی که به قوای روسیه پیوسته‌اند، فعالیت می‌کند.
فیلم چشم انداز پروانهیک بار حین یک عملیات شناسایی، پرنده ایلیا سرنگون و خودش هم دستگیر می‌شود. او در اوایل فیلم طی یک عملیات تبادل اسرا به خانه برمی‌گردد و ماجرا از آنجا آغاز می‌شود؛ چراکه مشخص می‌شود او در دوران اسارت، باردار شده است.
«چشم‌انداز پروانه» که به صورت خلاقانه، ساختار رئال توام با فضای انتزاعی دارد، شخصیت اصلی قصه را دارای ذهنی متزلزل نشان می‌دهد. او اما درنهایت تصمیم می‌گیرد برخلاف نظر اطرافیان، بچه را به دنیا بیاورد و آن را به زوج میانسالی بسپارد. درنهایت هم دوباره به میدان فعالیتش در لباس نظامی برمی‌گردد.
این فیلم هم در جشنواره کن حضور داشته است.
همان‌طور که برشمرده شد، فیلم‌های اوکراینی حاضر در پنجاه و ششمین دوره جشنواره کارلووی واری، هم طبق معمول، از فضای کلاسیک سینمای روسیه تاثیر تام گرفته‌اند، هم روندی را کلید زده‌اند که در ماه‌ها و سال‌های آتی شاهد ساخت آثاری از آنان با موضوع جنگ با روسیه خواهیم بود.
بر این اساس، بر مبنای منطق زبان و امکان سینما و نیز رویاهایی همچون آزادی و برابری هایی که همیشه سینما مدعی آن بوده است، این پرسش باقی است که درخواست مکرر فیلمسازان اوکراینی مبنی بر اخراج فیلمسازان روسی از جشنواره‌هایی که با هم در آنها حضور دارند، چگونه می‌تواند توجیه‌پذیر باشد؟! اقدامی که مدعای اندیشه ورزانه سینما را کلا به چالش می‌تواند بکشد.
///.
