کوروش سلیمانی، کارگردان نمایش «شک»، با تاکید بر لزوم احترام به تماشاگران تئاتر، از اهمیت تمرین کافی، دغدغه‌های فرهنگی در انتخاب آثار نمایشی و حفظ امید در شرایط سخت هنری سخن گفت. او تئاتر را عرصه‌ای جدی دانست که نباید قربانی ساده‌انگاری و شتاب‌زدگی شود.
چارسو پرس: کوروش سلیمانی، بازیگر و کارگردان تئاتر، که این روزها نمایش «شک» را در تالار استاد سمندریان
تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه دارد، بر اهمیت ارتباط تئاتر با مسائل روز جامعه تأکید کرد. او در گفت‌وگویی با ایسنا اظهار داشت: «نمی‌توان بدون توجه به دغدغه‌های مردم، اثری نمایشی را انتخاب کرد که ارتباطی با زندگی واقعی جامعه نداشته باشد. به عنوان یک کارگردان، دغدغه من گفت‌وگو با مردم کشورم است.»
سلیمانی با اشاره به جذابیت ذاتی قصه برای انسان‌ها افزود: «متأسفانه در دنیای پرسرعت امروز، حوصله‌ها کم شده است و این شتاب زندگی، ارتباط ما با داستان‌گویی را هم تحت تأثیر قرار داده.»
او درباره انتخاب نمایشنامه «شک» و ارتباط آن با جامعه امروز توضیح داد: «ما هنرمندان بخشی از جامعه هستیم و نمی‌توانیم نسبت به تحولات روحی و روانی مردم بی‌تفاوت باشیم. تئاتر برای من ابزاری است برای ایجاد دیالوگ و کمک به رشد و آگاهی جمعی. اجرای یک اثر نمایشی را مسئولیتی اجتماعی می‌دانم.»
انتخاب متن براساس نیاز جامعه، نه شهرت نویسنده
این هنرمند که سابقه انتخاب نمایشنامه‌هایی از نویسندگان کمتر شناخته‌شده در ایران را دارد، ادامه داد: «شهرت نویسنده یا ملیتش برایم ملاک نیست؛ مهم این است که اثری انتخاب کنم که بتوانم با مردم کشورم ارتباط برقرار کنم. بسیاری از این نویسندگان اگرچه در ایران ناشناخته‌اند، اما در کشورهای خود اعتبار زیادی دارند.»
اهمیت روایت و قصه در تئاتر
سلیمانی یکی از ویژگی‌های برجسته نمایشنامه «شک» را روایت قوی و شخصیت‌پردازی دقیق آن دانست و افزود: «قصه‌گویی در ذات بشر نهادینه شده و نمایشنامه‌ای که روایت نداشته باشد، نمی‌تواند تاثیرگذار باشد.»
تعصب و شک؛ دو محور مهم نمایش «شک»
او درباره مضامین این نمایشنامه گفت: «تعصب از مسائلی است که در زندگی امروز بشر به شکل‌های مختلف وجود دارد؛ چه در دین، چه در سیاست، چه در آموزش یا ورزش. اغلب بدون آنکه واقعیت را بررسی کنیم، با پیش‌داوری‌های تعصب‌آمیز به زندگی نگاه می‌کنیم. این موضوع یکی از محورهای اصلی نمایش «شک» است.»
کوروش سلیمانی همچنین به نقش شک در مسیر تکامل فردی اشاره کرد و گفت: «یکی از شخصیت‌های این نمایش، پس از پشت سر گذاشتن بحران‌های مختلف، به مرحله‌ای می‌رسد که دچار شکی سازنده می‌شود. شکی که به خودآگاهی و تولدی دوباره منجر می‌شود؛ موضوعی که در بسیاری از متون مقدس نیز بر اهمیت آن تأکید شده است.»
مفاهیم انسانی فراتر از زمان و مکان‌اند
کوروش سلیمانی در ادامه صحبت‌هایش درباره نمایش «شک» به دیگر مضامین این اثر اشاره کرد و گفت: «علاوه بر موضوع شک، مباحثی چون تهمت زدن، قضاوت‌های بی‌رحمانه، تبعیض نژادی و افتادن به جان یکدیگر، از دیگر مسائل مطرح شده در این نمایش هستند. هرچند در نمایشنامه به‌طور خاص به تبعیض نژادی پرداخته شده، اما این موضوع در اشکال مختلف، در جامعه خود ما هم قابل مشاهده است.»
او با تأکید بر جهانی بودن مفاهیم نمایش افزود: «مسائل انسانی زمان و مکان نمی‌شناسند؛ به همین دلیل است که آثاری چون آنتیگونه یا هملت همچنان تازگی دارند و در دوره‌های مختلف به اجرا در می‌آیند.»
جایگاه قصه در جهان پرشتاب امروز
این کارگردان تئاتر درباره اهمیت قصه‌گویی در روزگار مدرن اظهار داشت: «با وجود پیشرفت‌های فناورانه، صبر و حوصله مردم به‌شدت کم شده و سرعت زندگی افزایش یافته است. اگرچه به دستاوردهای علمی و تکنولوژیکی بزرگی رسیده‌ایم، اما در این مسیر، ویژگی ارزشمندی مثل صبوری را از دست داده‌ایم.»
سلیمانی ادامه داد: «امروز که فضای مجازی باعث رواج متون کوتاه شده، خواندن رمان‌های بلند برای بسیاری سخت شده است. با این حال هنرمندان باید به اصول ماندگار هنر پایبند بمانند؛ اصولی مانند قصه‌گویی که مفاهیم پیچیده را ساده و قابل درک می‌کند.»
قصه؛ پلی برای ارتباط با مخاطب
بازیگر و کارگردان نمایش «شک» در ادامه گفت: «گاهی با آثاری مواجه می‌شویم که آن‌قدر پیچیده‌اند که حتی خود خالق اثر هم ممکن است متوجه منظورش نباشد. در مقابل، قصه به ما کمک می‌کند تا مفاهیم سنگین را به شکلی روان و قابل فهم منتقل کنیم، و این یکی از دلایلی است که من از طرفداران قصه هستم.»
بیشتر بخوانید: مطالب مربوط به تئاتر ایران
شخصیت‌هایی برای همذات‌پنداری
کوروش سلیمانی با تحسین ساختار نمایشنامه «شک» تصریح کرد: «یکی از ویژگی‌های مهم این متن، شخصیت‌پردازی دقیق آن است. هر یک از شخصیت‌های این نمایش به نوعی نماینده بخشی از تماشاگران هستند و همین موضوع باعث شده ارتباطی عمیق میان صحنه و مخاطب برقرار شود.»
قدردانی از گروه اجرایی و بازیگران
او در پایان از همراهی بازیگران و گروه اجرایی نمایش تقدیر کرد و گفت: «خانم رویا افشار نقش کاملاً متفاوتی نسبت به آثار قبلی خود ایفا کرده‌اند و با تلاش بسیار توانستند این چالش را پشت سر بگذارند. همچنین بهنام تشکر، که همواره پذیرای تجربیات تازه است، در این پروژه همکاری فوق‌العاده‌ای داشت. از خانم‌ها ویدا جوان و ساناز نجفی هم بسیار سپاسگزارم که علاوه بر ایفای نقش‌هایشان، در تعامل و حمایت از گروه بسیار مؤثر بودند.»
احترام به تماشاگر، اولویت اصلی در تئاتر
کوروش سلیمانی با تاکید بر اهمیت احترام به تماشاگران تئاتر گفت: «هنگامی که نمایشی روی صحنه می‌بریم، در واقع تماشاگران را به یک میزبانی دعوت کرده‌ایم. همانطور که در مهمانی‌های خانگی به مهمانان خوشامد می‌گوییم، بهترین جای خانه را برایشان در نظر می‌گیریم و با غذای مناسب از آن‌ها پذیرایی می‌کنیم، در تئاتر نیز باید همین نگاه را داشته باشیم.»
او ادامه داد: «تماشاگری که در این شرایط اقتصادی دشوار بلیت تهیه می‌کند و با عبور از ترافیک سنگین خود را به سالن می‌رساند، شایسته بهترین برخورد است. ما با تمام توان تلاش کرده‌ایم که اجرای درخور و قابل احترامی داشته باشیم. قطعاً کار ما بی‌نقص نیست، اما ذره‌ای در مسیر رسیدن به بهترین نتیجه کوتاهی نکرده‌ایم.»
تمرین، نشانه احترام به تماشاگر
این کارگردان تئاتر، تمرین کافی را نشانه دیگری از احترام به تماشاگر دانست و بیان کرد: «تئاتر جای سهل‌انگاری نیست. یکی از دلایل شکست برخی آثار، کم‌توجهی به مرحله تمرین و آماده‌سازی است. گاهی حتی در پروژه‌هایی با حضور بازیگران شناخته‌شده نیز به دلیل شتاب در تولید، کیفیت نهایی قربانی می‌شود.»
سلیمانی افزود: «متأسفانه گاهی تئاتر را به چشم ابزاری برای درآمدزایی یا خودنمایی می‌بینند، در حالی که این نگرش، به هنر تئاتر لطمه می‌زند. البته منظورم این نیست که تمرینات وسواس‌گونه باشد، اما هر نمایشی به میزان مناسبی از تمرین و آماده‌سازی نیاز دارد.»
تئاتر؛ عرصه‌ای فرهنگی و جدی
کارگردان نمایش «شک» تاکید کرد: «تئاتر یک مقوله جدی فرهنگی است؛ نه به این معنا که همه آثار باید دراماتیک یا تلخ باشند، بلکه به این معنا که نباید ساده‌انگارانه به آن نگاه کرد. برخورد سطحی با تئاتر، هم به کیفیت آثار آسیب می‌زند و هم باعث افت سلیقه تماشاگر می‌شود.»
او خاطرنشان کرد: «احترام به تماشاگر یعنی ارائه کاری با کیفیت؛ نه اینکه اجازه دهیم تماشاگر نقش کارگردان را برعهده بگیرد.»
تئاتر؛ خانه‌ای با امیدهای روشن
در پایان، کوروش سلیمانی به مشکلات جامعه تئاتری اشاره کرد و گفت: «ما خانواده‌ای هستیم که با حداقل‌ها کنار می‌آییم. خوشبختانه هنوز امیدمان را از دست نداده‌ایم و می‌دانیم باید محکم این امید را حفظ کنیم. از تماشاگران عزیز که نظرات و نکات‌شان را با ما در میان می‌گذارند، سپاسگزارم، چون همین تعامل است که فضای گفتگو را شکل می‌دهد.»
نمایش «شک» به نویسندگی جان پاتریک شنلی و کارگردانی کوروش سلیمانی، هر شب ساعت ۲۱ در تالار استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه می‌رود.
.gif)
