چارسو پرس: فیلم Psycho ساخته‌ی آلفرد هیچکاک در سال ۱۹۶۰ اکران شد و حالا، ۶۵ سال بعد، هنوز هم عنوان یکی از ترسناک‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما را یدک می‌کشد. در یک نشست ویژه از سری نمایش‌های Variety 120 Screening Series، کارگردانان معاصر جوزف کان و جولی پچینو درباره‌ی ماندگاری این فیلم گفت‌وگو کردند.
کان در این نشست گفت:
«این فیلم اولین اسلشر واقعی سینماست. صحنه‌هایی که چاقو به بدن فرو نمی‌رود اما حس بریدن و خشونت را بی‌واسطه به مخاطب منتقل می‌کند.»
چرا سکانس دوش گرفتن هنوز کابوس‌وار است؟
پچینو که خود فیلمساز و دختر آل پاچینو است، کارگردانی هیچکاک را چنین توصیف کرد:
«واقعاً ترسناک و لعنتی است!»
او با خنده اضافه کرد:
«از وقتی این فیلم رو دیدم، دیگه با دیدن پرده حموم احساس امنیت ندارم. انگار هر لحظه ممکنه یه نفر بیاد و منو با چاقو بزنه.»
فیلم با بازی جنت لی در نقش «ماریون کرین» آغاز می‌شود؛ زنی که پس از دزدیدن ۴۰ هزار دلار به متل بایتس می‌رسد. آنجا با نورمن بیتس (با بازی آنتونی پرکینز) آشنا می‌شود. صحنه مشهور دوش گرفتن – که تنها ۴۰ ثانیه طول می‌کشد – هنوز یکی از مؤثرترین سکانس‌های ترسناک تاریخ سینماست.
روان‌شناسی روایت و همذات‌پنداری با قربانی
جوزف کان توضیح داد که قدرت هیچکاک در استفاده از دوربین ذهنی باعث می‌شود مخاطب، خودش را در جای شخصیت قربانی حس کند:
«بخش زیادی از فیلم از نگاه ماریون کرین روایت می‌شه، برای همین وقتی به صحنه دوش می‌رسیم، ما خود ماریون هستیم و این باعث می‌شه خشونت اون سکانس خیلی بیشتر روی ما اثر بذاره.»
پس از قتل، دوربین به نورمن بیتس می‌چرخد که در حال پاک کردن صحنه جنایت است. کان می‌گوید:
«وقتی دوربین با او همراه می‌شود، مخاطب سرعت رو حس می‌کنه. ما دقیقاً همراه او حرکت می‌کنیم، جسد را جمع می‌کنیم، از اتاق خارج می‌شویم. همین ادغام با شخصیت، زمان رو سریع‌تر جلوه می‌ده و فشار روانی ایجاد می‌کنه.»
راز ترس در روایت کند، نه خشونت مستقیم
پچینو که اخیراً چند فیلم کلاسیک هیچکاک مثل «The Birds» و «Vertigo» را بازبینی کرده، به ریتم کند و تأمل‌برانگیز آثار او اشاره کرد:
«کارگردان‌های امروز زیاد به صورت مستقیم و تصویری شوک می‌دن. مثلاً نشون می‌دن که چاقو از دهان فرد رد می‌شه. اما این ترسناک نیست. ترس، توی سکوت و انتظار ایجاد می‌شه؛ جایی که نمی‌تونی کاری کنی، فقط باید ببینی چطور فاجعه اتفاق می‌افته.»
او اضافه می‌کند:
«قدرت ترس در روایت و فیلمنامه‌نویسی هم هست. هیچکاک خوب بلد بود چطور تنش بسازه و به مخاطب زمان بده که در دنیای داستان غرق بشه.»
وقتی لوکیشن به یک شخصیت تبدیل می‌شود
پچینو تاکید کرد که متل بایتس و خانه نورمن، خودشان نقشی فراتر از مکان دارند:
«مکان در ژانر وحشت خیلی مهمه. همین که اون خونه رو می‌بینی، بدنت منقبض می‌شه. هیچکاک می‌دونست چطور با فضاها بازی کنه.»
موسیقی؛ قلب تپنده‌ی ترس در «Psycho»
برنارد هرمن، آهنگساز افسانه‌ای فیلم، نقش کلیدی در ایجاد حس ترس دارد. جوزف کان اشاره کرد که در تیتراژ ابتدایی فیلم، نام هرمن دومین عنوانی است که نمایش داده می‌شود، نشانه‌ای از اهمیتش در موفقیت فیلم.
پچینو هم افزود:
«اون موسیقی زهی معروف، دیگه نماد ژانر ترسناکه. ضرب‌آهنگ سریعش تپش قلبت رو تند می‌کنه، مغزت رو تحریک می‌کنه و از همون اول لحن فیلم رو تعیین می‌کنه.»
جمع‌بندی
۶۵ سال پس از اکران، Psycho هنوز ما را می‌ترساند؛ نه فقط به خاطر صحنه‌های قتل یا موسیقی وحشت‌آور، بلکه به دلیل دقت در روایت، هوشمندی در کارگردانی و حس روانی‌ای که ما را با شخصیت‌ها یکی می‌کند.
پچینو به‌درستی می‌گوید:
«ترس واقعی، اون چیزیه که نمی‌تونی ازش فرار کنی؛ مجبوری بشینی، تماشا کنی و هیچ کاری نتونی بکنی.»
منبع: variety
نویسنده: نسرین پورمند
