جیمی وانگ یو؛ سه بار انقلاب در فیلم‌های هنرهای رزمی

چارسو پرس: یکی از تأثیرگذارترین چهره‌ها در ژانر فیلم‌های هنرهای رزمی، ستاره‌ای است که اغلب کمتر مورد توجه قرار گرفته است. شاید بروس لی، جکی چان و جت لی مشهورترین بازیگران این ژانر باشند، اما ستارگان دیگری هم نقش مهمی در شکل‌دهی به فیلم‌های رزمی داشته‌اند.

یکی از این بازیگران جیمی وانگ یو بود؛ بازیگری که بیشتر به خاطر فعالیت‌هایش در اواخر دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ شناخته می‌شود. در طول دوران حرفه‌ای طولانی خود، وانگ یو در فیلم‌هایی نقش‌آفرینی کرد که امروزه جزو بهترین آثار ژانر هنرهای رزمی محسوب می‌شوند، از جمله «شمشیرزن تک‌دست»، «بوکسور چینی»، «بوکسور تک‌دست» و «استاد گیوتین پرنده».

اما تأثیر وانگ یو فراتر از ساختن فیلم‌های خوب بود؛ او ژانر هنرهای رزمی را به‌طور بنیادی متحول کرد. به نوعی می‌توان گفت بروس لی هم همین مسیر را رفت و با فیلم «راه اژدها» شور و هیجان کونگ‌فو در دهه ۱۹۷۰ را به سطحی جدید رساند.

با این حال، یک تفاوت مهم بین جیمی وانگ یو و دیگر اسامی بزرگ این ژانر وجود دارد: او تنها با یک فیلم ژانر را تغییر نداد، بلکه این کار را سه بار در طول یک دهه انجام داد.

جیمی وانگ یو الگوی قهرمان مرد فیلم‌های هنرهای رزمی را ساخت

ژانر هنرهای رزمی ریشه در فیلم‌های استودیو شاو برادرز دارد، بزرگ‌ترین استودیو مرتبط با فیلم‌های کونگ‌فوی قدیمی در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰. در دهه ۱۹۶۰، این استودیو تعداد زیادی فیلم ووشیا درباره شمشیرزن‌های شجاع و مبارزان زن تولید می‌کرد، مانند «با من بیا و بنوش»، «سه‌گانه باشکوه» و «شوالیه شوالیه‌ها»، که ترکیبی از اکشن و عاشقانه بودند.

تحول جدی زمانی آغاز شد که شاو برادرز «شمشیرزن تک‌دست» را منتشر کرد، با بازی وانگ یو در نقش جنگجویی که دستش را در جریان رد کردن یک زن از دست می‌دهد. پس از یادگیری زندگی و مبارزه با یک دست، شخصیت وانگ یو دوباره وارد نبرد شد و دشمنانش را با خونریزی شکست داد.

این فیلم پایه و اساس چند عنصر کلیدی ژانر فیلم‌های رزمی را شکل داد، از جمله آموزش سختی که یک مبارز باید قبل از رویارویی با چالش نهایی خود ببیند. همچنین نقش وانگ یو در شخصیت‌پردازی قهرمانان مرد با خصایص تاریک و بی‌رحم، علاقه به فیلم‌های رزمی مردانه را در هنگ‌کنگ افزایش داد، روندی که تا امروز ادامه دارد.

جیمی وانگ یو و ساخت اولین فیلم هنرهای رزمی

با اینکه «شمشیرزن تک‌دست» اهمیت زیادی داشت، بزرگ‌ترین سهم وانگ یو در ژانر هنرهای رزمی سه سال بعد اتفاق افتاد، زمانی که او کارگردان، نویسنده و بازیگر «بوکسور چینی» شد. در فیلم ۱۹۷۰، او نقش مبارزی را بازی می‌کند که مدرسه هنرهای رزمی‌اش نابود می‌شود و به دنبال انتقام می‌رود.

اگرچه داستان ممکن است در سال ۲۰۲۵ نوآورانه به نظر نرسد، اما در سال ۱۹۷۰، «بوکسور چینی» یک نقطه عطف بود، زیرا اولین فیلم بزرگ هنگ‌کنگ بود که کونگ‌فو را بر نبرد با سلاح‌ها اولویت داد. هدف وانگ یو نمایش هنرهای رزمی چینی بود و پس از آن، بسیاری از فیلم‌ها به جای شمشیر و سلاح، بر اکشن رزمی کامل تمرکز کردند.

استاد گیوتین پرنده و تأثیر بر فیلم‌های رزمی

پس از «بوکسور چینی»، جیمی وانگ یو به همکاری با استودیو Golden Harvest رفت و فیلم‌های بیشتری ساخت. یکی از آن‌ها «بوکسور تک‌دست» در سال ۱۹۷۲ بود که مفاهیم «شمشیرزن تک‌دست» و «بوکسور چینی» را ترکیب کرده و المان‌های فانتزی مانند راهبان تبتی که بدن خود را باد می‌کردند، به آن اضافه کرد.

چهار سال بعد، وانگ یو دنباله‌ای با نام «استاد گیوتین پرنده» نوشت، کارگردانی و در آن بازی کرد. این فیلم بیش‌تر بر ایده‌ها و حرکات عجیب و غریب تمرکز داشت، از جمله مبارزی هندی با بازوهای کشسان و حرکات پایانی خارق‌العاده قهرمان، رقبا و شرور فیلم.

تأثیر این فیلم بر سینما به‌ویژه برای کارگردانانی مانند کوئنتین تارانتینو که از آن در ساخت Kill Bill الهام گرفت، شناخته شده است. همچنین بسیاری از بازی‌های ویدیویی رزمی مانند Street Fighter و Mortal Kombat از این فیلم الهام گرفته‌اند.

تأثیر جیمی وانگ یو بر بزرگ‌ترین اسطوره‌های ژانر

تأثیر وانگ یو به دو چهره بزرگ ژانر هنرهای رزمی نیز گسترش یافت و به نوعی با میراث آن‌ها پیوند خورد. بروس لی علاقه چندانی به وانگ یو نداشت، اما برخی منابع نشان می‌دهند که بسیاری از تصمیمات خلاقانه او با هدف پیشی گرفتن از وانگ یو بوده است.

همچنین وانگ یو به جکی چان در دوران ابتدایی حرفه‌اش کمک کرد تا از قراردادی محدودکننده خارج شود. این حمایت به جکی چان اجازه داد برخی از بهترین فیلم‌های هنرهای رزمی را بسازد و تأثیر گسترده وانگ یو بر ژانر را بیش‌تر نشان دهد.