نمایش‌نامه‌ی باغ آلبالو به نویسندگی آنتون چخوف در تاریخ تئاتر بسیار مهم است. جورجو استره‌لر، پیتر اشتاین و پیتر بروک، سه اجرای مشهور از این نمایش‌نامه را به‌صحنه برده‌اند. ماریا شِتسُوا و کریستوفر اینِس در کتاب «مقدمه‌ی کیمبریج بر کارگردانی تئاتر» به این موضوع پرداخته‌اند. ترجمه‌ی این مطلب را در ادامه می‌خوانید.
«شپش می‌تواند بنا بر دلیلی کاملا متفاوت و فرامتنی، اتفاق تازه‌ای در روال کاری کورش نریمانی محسوب شود و بنا بر همین دلیل متفاوت، بیش و پیش از آنکه برای تماشاگران عام و خاص دیدنی باشد، برای مدیران تئاتر، اهالی تئاتر، استادان و فعالان و برگزارکنندگان کارگاه‌های آموزش تئاتر و بازیگری، دیدنی و درس‌آموز است.
مجید گیاه‌چی: دوستان ما در خانه تئاتر ۱۸ سال است به حرکت‌های حلزونی خو گرفته‌اند و نمی‌توانند ترک عادت کنند. تکرار مکررات بی‌حاصل و غیر روشمند به‌شدت رایج است.
صنف تهیه‌کنندگان سینمای ایران تصمیم گرفته است با دستمزدهای نامتعارف بازیگران سینما مقابله کند؛ اما آیا گروهی برای مقابله با دستمزد نامتعارف بازیگران تئاتر هم اقدام می‌کند؟
اجراي تئاتر در زندان اتفاق تازه‌اي نيست. براي نمونه سابقه اين شكل از ارايه و اجراي نمايش در ايتاليا به دهه‌هاي ٧٠ و ٨٠ بازمي‌گردد و نتايج اين شيوه تا امروز موفق به جلب نظر نهادهاي دولتي و غيردولتي شده است. تئاتر در زندان در حال حاضر به عنوان يكي از ابزارهاي مرسوم «بازگرداندن فرد به اجتماع» شناخته مي‌شود. براي نمونه مي‌توان به فعاليت‌هاي گروه «فورتتزا» كه آرماندو پونتزو٭، در سال ١٩٨٨ و در زندان «ولترا» بنيان گذاشت، اشاره كرد. اما مساله اين يادداشت پرداختن به تئاتر زندان و ضرورت توجه مسوولان حوزه‌هاي شهري، سازمان زندان‌ها و نهادهاي دولتي و غير دولتي به موضوع نيست.
شش سال گذشت از روزهای نبودن «حمید سمندریان» هنرمندی که صحنه تئاتر را در ایران جلا بخشید، امروز این هنر با باقی مانده دانشجویانش سرپامانده است.
ای‌کاش شهرام کرمی تلاشی برای تصویب و انتشار این آیین‌نامه نمی‌کرد؛ ای‌کاش جشنواره همچنان هیچ دستور‌العملی نداشت. انتشار این آیین‌نامه صرفاً تلاش برای قانونی‌کردن همه رفتارهای فاقد قانون و گاه حتی فاقد منطق برگزارکنندگان جشنواره به‌نظر می‌رسد.
آرش عباسی در نمایش تازه خود عقب‌گرد می‌کند. او لذت دیدن دیالوگ‌های جذاب را به یک مونولوگ کم‌تحرک و یک احمد مهرانفر سقوط کرده را از مخاطبش می‌گیرد. «همه چیز درباره آقای ف» یک عقب‌گرد برای نویسنده جوانی چون عباسی است.
مراسم توديع و معارفه مديران سابق و جديد مجموعه تئاتر شهر پشت درهاي بسته، دور از چشم خبرنگاران به‌صورت خصوصي برگزار شد اما روابط عمومي اداره كل هنرهاي نمايشي با ارسال گزارش كامل اين جلسه امكاني به دست داد تا يك بار ديگر با مساله‌اي مهم در تئاتر شهر مواجه شويم. به اين دليل كه معمولا سابقه نداشته پيمان شريعتي گلايه‌هاي خود را در طول دوران مسووليت رسانه‌اي كند اما در آخرين روز حضور به عنوان مدير تئاترشهر سرانجام قفل سكوت شكست.
«پرتی» از آن دست اجراهایی است که انگار غایتی برای خود متصور نیستند. تکه‌ای از زندگی روزمره را رَج زده‌اند و مدام از فرط ملال یا رهایی از آن، تکرارش می‌کنند. حال اگر روایتی باشد از زیست و زمانه دخترانی که در یک خوابگاه دانشجویی، به اجبار روزگار می‌گذرانند و عادی‌ترین لحظات را به پرشورترین مباحثات تبدیل می‌کنند.
رضا بهرامی با انتقاد از وضعیت کنونی خصوصی‌سازی در تئاتر می‌گوید: امروز تئاتر خصوصی دکانی است که دلال‌بازی‌های پشت صحنه تئاتر در آنجا اتفاق می‌افتد. با آوردن چهره‌های سینمایی مردم را فریب داده به تئاتر می‌کشانند و در نتیجه فکر کردن به نمایش اولویت آخر گروه‌های نمایشی شده است.
تو مشغول مردنت بودی یکی از اخلاقی‌ترین مواجهه‌ها با روایت رنج زنانه است. صحنه‌آرایی انتزاعی همراه با استفاده از نور موضعی، با مداخلات گاه‌و‌بی‌گاه کارگردان، فضاسازی هراسناکی را تدارک دیده که تماشاگران را دچار بهت و وجدان معذب می‌کند. انگار به تماشا نشستن این دادخواهی با آشنازدایی از تمام مناسبات مرسوم، هر نوع نظربازی و چشم‌چرانی را به حسی دلهره‌آور تبدیل می‌کند.
بهرام بیضایی در مملکتم نیست. او دورتر، بسیار دورتر از اینجا، در آمریکا و در دانشگاه استنفورد در ایالت کالیفرنیای آمریکا روزگار می‌گذراند تا ما تنها نظاره کنیم سپیدی موهایش را پسِ پشتِ صفحه‌ای نیمه‌روشن، وقتی همه تمنایمان دیدار اوست در صحنه‌ای که از حال، خالی است.
علی ثابتی پور، عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه کاشان در اعتراض به حذف بخش مدرسان، بیست و یکمین جشنواره ی بین المللی تئاتر دانشگاهی، طی یادداشتی به این موضوع پرداخت.
برگزاری جشنواره تئاتر دانشگاهی حالا به بیست و یکمین سال برگزاری گام گذاشته است. رویدادی که بحق در کنار جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از معتبرترین جشنواره‌های تئاتری ایران به حساب می‌آید و در تمام سال‌های برگزاری استعدادهای متعددی را به جریان تئاتر ایران معرفی کرده است. اما روند سال‌های اخیر نشان می‌دهد این جشنواره دیگر رونق سابق را ندارد و از جنبه‌هایی سیر نزولی در پیش گرفته است.
داوران جشن بازیگر ۱۶۵ نمایش را دیده و داوری کرده اند که به نظر می رسد مبنای این تعداد آثار، سلیقه بوده و نه عدالت!
برگزاری پانزدهمین جشن بازیگر توسط انجمن بازیگران خانه تئاتر از هر نظر _ نحوه داوری تا برگزاری مراسم در تالار وحدت- پیام‌هایی به همراه داشت که اشاره به آنها ضروری به نظر می‌رسد؛ گو اینکه این نهیب هم مثل تمام سال‌ها و ادوار پشت سر مورد توجه قرار نگیرد یا اصلا شاید کار به جایی رسیده باشد که چنین اشاره‌هایی دردی از دردهای امروز تشکیلات تئاتری دوا نکند.
اخیرا یکی از اعضای محترم این هیئت‌مدیره، با اشاره به پرسش‌ها، اعتراضات و توقعات در حال گسترش مطرح‌شده از سوی جامعه تئاتر، از جمله اعتراض‌نامه‌ای با چندصد امضا از سوی هنرمندان تئاتر، در جایی گفته‌اند: «گر تو بهتر می‌زنی، بستان بزن!» غرض از نگارش این متن، بررسی این موضوع است که آیا در شرایط فعلی، متأثر از عملکرد 18 ساله این خانه و حتی قانونا، امکان و فرصتی برابر، برای مبارزه انتخاباتی در خانه تئاتر، به‌عنوان نخستین و بدیهی‌ترین شرط برگزاری هر انتخاباتی، وجود دارد یا نه؟
بخش مدرسانِ جشنواره تئاتر دانشگاهیان حذف شد تا برای دومین بار پس از بیست سال هویت تنها جشنواره فرامرزی تئاتر دانشگاهی ایران را در هاله‌ای از ابهام فرو ببرد.
درباره شوراي مشورتي مدنظر شهرام كرمي نيز اين مساله قابل پيش‌بيني و البته نگران‌كننده است كه اعضاي شورا در صورت تكرار نام‌ها به همان عارضه شوراهاي ديگر دچار خواهند شد. شوراهايي كه مسووليت تصميمات خود را نمي‌پذيرند و درنهايت گام تازه‌اي به سوي قهقرا برمي‌دارند. شايد لازم باشد شكل جديدي از شورا تجربه و اين فرصت به چهره‌هاي جوان‌تر با ايده‌هاي ناب‌تر داده شد.
تاثیرات مشخصی که بعد از تماشای یک نمایش بد بهمان دست می‌دهد متفاوت است. بعضی با خود فکر می‌کنند که کاش به جای این نمایش، فلان نمایش دیگر را می‌رفتم. کاش می‌رفتم سینما، یا کنسرت. کاش با دوست‌هایم وقتم را جور دیگری می‌گذراندم. کاش در خانه می‌ماندم، و کاش‌های دیگر. تازه اگر با پیشنهاد شما همراه جمع دوستان برای تماشای آن نمایش بد رفته باشید که بدتر.
