پایگاه خبری تئاتر: تئاتر اگرچه هنری آشنا به ذهن است ولی کمتر والدی را می‌شناسیم که وقتی سخن از به تماشای تئاتر رفتن کودکش یا حضور کودکش در کلاس تئاتر می‌شود این کلاس وکارکرد آن برایش روشن باشد و با اطمینان فرزندش را به مربی تاتر بسپارد و به نتیجه چنین دوره‌هایی وثمره ی آن در زندگی فرزندش مطمئن باشد.
والدین از کلاس رفتن فرزندشان بیشتر توقع کسب نتایج ملموس و قابل رویت دارند. آنها به تقویت چند توانایی و افزایش مهارتهایی در فرزندشان حتی اگر به زبان نیاورند علاقه مندند، همه والدین دوست دارند فرزندشان:
- از اعتماد به نفس بالایی برخوردار باشد
- شخصیت اجتماعی او پرورش یابد واز هوش اجتماعی قوی برخوردار شود.
- مهارت تفکر انتقادی وقدرت تحلیل وبیان خوبی داشته باشد.
- منزوی وگوشه گیر نباشد وتوان بر قراری ارتباط با دیگران داشته باشد.
- مهارتهای زندگی را فرا گیرد وبرای ورود به زندگی آمادگی کافی داشته باشد.
اما این مهارتها وتوانایی‌ها چگونه به دست می‌آید؟! آیا صرفآ از طریق کتابهای درسی وبیان نظری بدست می‌آید؟
خیر، امروزه همه دست اندرکاران تعلیم و تربیت، به نقش وسایل کمک آموزشی وشیوهای آموزشی بازی محور وخیال انگیز معتقدند. به ویژه براین باورند آنچه با بازی به کودک منتقل گردد، در ذهن او ماندگارتر است. به همین دلیل تئاتر کودک که برآمده از بازی وبازی‌های نمایشی است، در تعلیم و تربیت نقش موثری دارد چرا که بازی فعالیتی سودمند و تئاتر کودک نیزفعالیتی هدفمند وسودمند است.
چگونه تئاتر می‌تواند برای کودکان سودمند و برای پدر ومادر ها ابزاری ثمر بخش در تعلیم و تربیت باشد؟
هنر با کودکان سه راه ارتباطی می‌تواند داشته باشد:
- آموزش همگانی هنر
- آموزش هنر به منظور کشف استعدادهای هنری ونخبگان هنر
- بهره گیری از هنر در امر آموزش وتعلیم وتربیت
تئاتر کودک به عنوان یکی از شناخته شده ترین هنرهای مرتبط با کودک در ابتدا دو تصور را در ذهن شکل می‌دهد تئاتر برای کودکان و تئاتر با کودکانتئاتر با کودکان زیر مجموعه تئاتر کاربردی قرار می‌گیرد و یکی از مهمترین شاخه‌هایش تئاتر تعلیمی- تربیتی است.
در این شکل از تئاتر کودکان در فرایند تولید نمایش حضور دارند و مشارکت می‌جویند و هدف اصلی آن اجرای حرفه ای و عمومی نمایش نیست بلکه اهداف تعلیمی وتربیتی از سوی مربی برای کودکان پیشبینی شده است. این نوع از نمایش اگرچه بستر اصلی‌اش مدارس ومرکز آموزشی است اما بعد از مدرسه و در فضاهای غیر آموزشی نیز کاربرد دارد. از جمله یکی از مهمترین فضاهای قابل به کارگیری خانه، آن هم توسط پدر و مادر است. اما چگونه؟
یادگیری شاد و به دور از سختی و تلخی از جمله آرزوهای کودکان است که معمولآ به دست نمی‌آید مگر اینکه پدر و مادر بداند (تریبت) با مستقیم‌گویی هیچ ارتباطی ندارد و تربیت باید در عمل و غیرمستقیم باشد و یکی از بهترین راه‌ها که امکان این کار را می‌دهد، نمایش و بازی‌های نمایشی است. به عنوان مثال برای آشنا کردن کودکتان با فصل زمستان می‌توانید از او بخواهید راه رفتن در برف در حالیکه باد شدیدی می‌آید را نشان (نمایش) دهد و یا درست کردن گلوله برفی و پرتاب کردن آن را.
این روشی نمایشی است که بازی را در خود دارد و تعلیم را هم. این روش در تحول ذهنی کودک و پرورش خلاقیت و مهارت او بسیار موثر است. باید بدانیم تئاتر اگر چه هنری فرهنگی و روشنفکرانه است ولی دارای گونه‌های کابردی و تربتی نیز هست و تئاتر فقط منحصر به سالن‌های تئاتر و یا مراکز آموزشی نیست و در فضاها وفرصت‌های مختلف امکان اجرا و به کار گیری آن هست در فرهنگ ایران نمایش‌های سنتی و آیینی دارای رویکردی این چنین بودند: نمایش‌های ویژه مجالس عروسی، آیینهای نمایشی ایام کاشت داشت و برداشت و...
اما نمایش برای کودکان و تاثیرهای تربیتی آن بر کودکان؛ اگرچه روش تولید تناتر برای کودکان مانند تولید برای بزرگسالان و بدون مشارکت کودکان است وهدف اصلی اش جذابیت وسرگرم کنندگی است ولی بدون تاثیرگذاری تعلیم وتربیتی نیست و نباید کودکان خود را از تجربه مفید و زیبای تماشای نمایش محروم کنیم.
برخی از ثمرات تماشای نمایش برای کودکان:
- لذت بخشی وسرگرم کنندگی
- پرورش قدرت تخیل وخلاقیت ،روابط شخصیتهای انسانی یا غیر انسانی نمایش وجان بخشی به اشیا در نمایش به تخیل وخلاقیت کودکان کمک می‌کند
- بالا بردن سطح دانش وتجربه کودک؛در دنیای نمایش کودک اشخاصی را می‌بیند وزندگی آنها را تجربه می‌کند که در جهان واقع امکانش برایش نیست وهمین موجب بالا رفتن اطلاعاتش می‌شود واگر پدر ومادر ومربیان بعد از نمایش درباره آن با فرزندشان گفتگو کنند مو جب افزایش قدرت تفکر انتقادی آنها می‌شود
- تئاتر موجب تعادل روانی رفتاری در کودکان می‌شود. چرا که آنها با پیگیری ماجراهای نمایش و درگیر شدن ذهنشان وایجاد حس همذات پنداری وطرح پرسش در نمایش و رسیدن به پاسخ آن کودک را به سمت تعادل روانی و رفتاری در زندگی واقعی سوق می‌دهد (نک تاتر پداگوژیک/ مبانی ومعیارها/ دکتر رحمت امینی)
سخن آخر اینکه متاسفانه هنوز نزد مسولان آموزش و پرورش ما و پدران و مادران مزایای تئاتر و به ویژه تئاتر تعلیم و تربیتی شناخته نشده ولی باید با اطمینان بیشتری کودکانمان را با تئاتر آشنا کنیم و اطمینان داشته باشیم خواسته‌های روانشناختی و تربیتی و آموزشی که در ابتدای این نوشته به آنها اشاره شد با تئاتر بدست می‌آید و از تئاتر برای فرزند پروری بیشتر استفاده کنیم.
نویسنده: محمدرضا رهبری
