چقدر احتمال دارد یک سناریوی یک فیلم یا سریال نوشته شود و حتی به تصویر کشیده شود؛ اما حاصلش تمام‌وکمال به مخاطب نرسد؟
چارسو پرس: پاسخ به این سؤال نیاز به تأمل بیشتری دارد. تأملی که باعث می‌شود در میانه اخبار بچرخیم و به دنبال آثار متوقف شده‌ای برویم که خبرگزاری‌ها و عوامل تولید نوید حضورشان را دادند؛ اما هیچگاه مخاطب نتوانست حاصل چندین هزار کلمه، چند صد میلیون تا چند ده میلیارد تومان پول را در تلویزیون، سینما و یا نمایش خانگی ببیند. 

رؤیای رهایی از بن‌بست اقتباس
در میان آثار نمایش خانگی در سال 1403 تنها یک اثر اقتباسی بود که آن هم اقباس از رمانی خارجی است. همین جمله یعنی خط و ربط نمایش خانگی با ادبیات - به خصوص ادبیات ایران - زیادی قطع شده. بااین‌حال سریال‌هایی چون سووشون، بامداد خمار و البته رویای نیمه شب قرار بود اوضاع را در 1403 تعییر دهند. سووشون که قرار بود در زمستان 1403 پخش شود به بهار 1404 موکول شد و بعد از آن هم دیگری خبری از آن نشد. رویای نیمه شب هم به آذرماه سال گذشته فیلمبرداری‌اش به پایان رسیده بود و فیلمنت می‌خواست آن را در ماه رمضان پخش کند بدل به دیگر اثر بلاتکلیف نمایش خانگی شد. اوضاع برای بامداد خمار هم به همین منوال است و سزیال اقتباسی پلفرم شیدا پس از گذشته سه ماه از پخش تیزرش، در بی‌خبری مانده است.



ممیزی به‌ سلامت باد!
قبله عالم در میان سریال‌های ممیزی خورده و توقیف شده چندان سال اخیر یک مورد نادر است، سریالی که توقفش چندان حساسیت‌ برانگیز نشد و مخاطب نبودن این سریال را به بودنش ترجیح داد. بااین‌حال 10 قسمتی بودن این اثر که تنها 7 قسمت از آن پخش شد، در نوع خود جالب‌توجه است. ساخته حامد محمدی باوجوداینکه از بازیگران مطرحی هم برخوردار بود؛ اما به دلیل کیفیت ضعیف اثر و انبوه ممیزی‌های اعمال شده بر آن، در نهایت بدل به یک شکست محض برای فیلیمو شد. شکستی که 10 مرداد آغاز و در 18 مهرماه 1401 پایان پذیرفت.



جزیره‌ای که غرق شد!
در میان سریال‌های نیمه‌کاره نمایش خانگی مورد جزیره، سریال نمایش خانگی سیروس مقدم، یکی از عجیب‌ترین آن‌هاست. این سریال از همان ابتدا نتوانست کیفیت خوبی از خود نشان دهد و نا بازیگرهای آن لطمه‌ای عجیب به اثر وارد کردند. بااین‌حال عوامل تولید جزیره پس از پایان اولین و آخرین فصل این سریال اظهار کردند، روند سریال صعودی بوده و توانسته قسمت به قسمت مخاطب بیشتری را به خود جذب کند. بااین‌حال فیلیمو از اساس خبر فصل دوم این سریال را منتفی اعلام و دلیل آن را انصراف بازیگران اصلی سریال یعنی محمدرضا فروتن و امیر مقاره عنوان کرد. به‌این‌ترتیب فصل دوم جزیره، به دلیل عدم حضور دوباره بازیگران در سریال به‌کلی منتفی شد و جزیره سیروس مقدم در همان سال 1400 سقوط کرد.


گیسو بر باد بود!
چندان بیراه نیست اگر سریال گیسو را یکی از پرحاشیه‌ترین سریال‌های چند سال اخیر بدانیم. اثری که کارگردانش منوچهر هادی بود و بر خلاف باقی سریال‌های که به آن‌ها اشاره کردیم تک فصلی نبوده و فصل دوم آن هم ساخته شد. بااین‌حال وقتی پی از پایان قسمت بیست و دوم صحبت از ساخت سومین فصل و قسمت‌های بیشتر شد، منوچهر هادی مخالفت کرد تا سریال گیسو هم مانند سریال‌های سیروس مقدم در نمایش خانگی هیچ‌وقت به پایان نرسد.

در حقیقت مهم‌ترین عامل ماندن مخاطب پای گیسو را می‌توان حضور بازیگرانی چون هومن سیدی، حسین یاری، ساره بیات و محمدرضا گلزار دانست، زیرا از نظر سناریو این اثر ساختاری نحیف داشت و چندان نمی‌شد آن را به‌قدری موفق دانست که چند فصل هم ادامه پیدا کند.

بیشتر بخوانید: مطالب و اخبار سینمای ایران

آمستردامِ شهر قدر نادیده! 
 آمستردام سریالی ۳۰ قسمتی بود که پس از ۱۱ قسمت، ناگهان متوقف شد، مهدی سلطانی بازیگر این فیلم در صفحه شخصی خود اعلام کرد: «تا آنجا که من آگاهم این بار دعوا بین تولیدکننده و پخش‌کننده است. معمولاً در این مواقع دعواها ریشه‌های مالی دارند؛ اما هر چه که باشد به نظر می‌رسد در این دعوا حرمت و احترام مخاطب نادیده گرفته شده است.» بااین‌حال سریال 30 قسمتی نمایش خانگی در نهایت با 12 قسمت و پس از کش و قوس‌های فراوان و به دلیل جنگ میان سازنده اثر و پلتفرم پخش‌کننده، پایان یافت. سریالی که از نگاه منتقدان اثر قابل تأمل و تحملی بود؛ اما فرایند پخش آن به قدری طول کشید که به یکی از قدر نادیده‌ترین آثار چند سال اخیر پلتفرم‌های نمایش خانگی بدل شد.

شهرک بن‌بستِ کلیله‌ودمنه
در میان آثار مرضیه برومند و بخش کودک نمایش خانگی، تنها یک اثر ناقص وجود دارد و آن هم شهرک کلیله‌ودمنه است. سریالی عروسکی که تهیه‌کننده‌اش، آن را پایان‌یافته اعلام کرد؛ اما کارگردانش یعنی مرضیه برومند آن را ناقص دانست و «دلایل مختلفی» را عوامل متوقف‌شدن پروژه اعلام کرد و هیچگاه به شرح این موضوع نپرداخت. بااین‌حال شهرکت کلیله‌ودمنه، به‌اندازه باقی آثار برومند محبوب نشد و آن‌قدرها هم همراهی مخاطب را به همراه نداشت. از طرفی برخی انتقادها به این اثر درباره بدآموزی داشتن برخی از توصیه‌ها باعث شد که پلتفرم هم یازده‌قسمتی ماندن این سریال عروسکی راضی بماند.


شیشلیک برای همیشه در توقیف؟!
لیست فیلم‌هایی که به جشنواره فیلم فجر رسیدند و اکران هم داشتند؛ اما هیچگاه پخش نشدند، چندان هم کوتاه نیست، لیستی که حضور برخی آثار از برخی کارگردان‌ها، نظر را به خود جلب می‌کند. شیشلیک یکی از همان آثار است. تنها کمدی کارنامه محمدحسین مهدویان که هم در جشنواره چندان توفیقی کسب نکرد و هم پس از جشنواره نتوانست راه به جایی ببرد و در توقیف ماند. شیشلیک از نظر شکل و شیوه پایان‌بندی بی‌شباهت به لاتاری، دیگر سینمایی مهدویان نیست با این تفاوت که بستر رخداد در این اثر کمدی است که در نهایت به یک انتقام طبقاتی ختم می‌شود. شیشلیک مهدویان را حتی اگر مهم‌ترین فیلم توقیفی فجر ندانیم، باید در میان مهم‌ترین توقیف‌شده‌های چند سال اخیر فجر، جای خاص و مخصوصی برایش باز کنیم.


خداحافظ قاتل و وحشی!
قطعاً عجیب‌ترین پرونده برای آثار ناقص مانده در چند سال اخیر مربوط به قاتل و وحشیِ حمید نعمت‌الله است. اثری که به دلایل شرعی ابتدا به بخش اصلی فجر و پس از آن به بخش ویژه جشنواره فجر نرسید و پس از چهار سال توقیف برای همیشه در آرشیو وزارت ارشاد باقی ماند. بااین‌حال پروانه نمایش خارجی قاتل و وحشی حدود یک سالی متوقف شده ولی بر اساس شنیده‌ها خود نعمت‌الله راضی به اکران خارجی اثرش و به‌تبع آن قاچاق شدن سریالش نیست. به نظر می‌رسد تأکید نعمت‌الله بر اکران داخلی و قانونی قاتل و وحشی دیگر جواب ندهد و این اثر هم در جمع آثار دور شده از چشم مخاطبان قرار بگیرد.


پوریای ولی در جدال با مدیران
پوریای ولی برای جوزانی در سال 71 شروع شد و با نوشتن 90 صفحه درباره این سوژه کار خود را آغاز کرد. پوریای ولی جوزانی در ابتدا قرار بود یک اثر سینمایی باشد؛ اما در سال 86 خبر آمد که ضرغامی پس از موفقیت در چشم باد می‌خواهد این پروژه را با جوزانی در قالب یک سریال کلید بزند. با رفتن ضرغامی از تلویزیون دوباره پوریای ولی متوقف شد؛ اما باز هم در سال 1403، ریاست صداوسیما خبر از ساخت این اثر داد، اثری که بنا بر گفته جوزانی هم قرارداد تولید آن بسته شده و از الف ویژه‌های تلویزیون است و هم مقدار زیادی پول برای ساخت آن خرج و با هنرپیشه‌ها برای بازی حرف زده شده. بااین‌حال پوریای ولی در جدال میان مدیران افتاده و هنوز خبری از به نتیجه رسیدن پروژه وجود ندارد.


هم سرنوشت مثل یعقوب لیث و کوروش کبیر
مسعود جعفری جوزانی رکورددار نوشتن ابرپروژه‌های ناتمام است؟ ازآنجایی‌که خبر از نوشته‌های در خلوت همه کارگردان‌ها و نویسندگان نداریم، «با شک» می‌گوییم بله. جعفری جوزانی قبل و بعد از ساختن در چشم باید سنگ‌های بزرگی را با قلم برداشت. سنگ‌هایی حتی سنگین‌تر از در چشم باد. یک موردش سریال پوریای ولی است اما ماجرا تنها به این اثر ختم نمی‌شود. جوزانی برای دو فیلم دیگر خود چندین سال است که معطل‌مانده.

یکی از این پروژه‌ها یعقوب لیث است که بنا بر گفته جوزانی رابین‌هود فارسی خواهد بود و دیگری کوروش کبیر است که به‌عنوان دیگر ابرپروژه جعفری جوزانی چندین سال است که فیلمنامه آمده، انتظار صدا... دوربین... حرکت را می‌شکند و اگر هر سال یک یا دو خبر از آن‌ها بر سر زبان‌ها نیفتد، کم‌کم دچار بلای فراموشی می‌شوند.

بیشتر بخوانید: تلویزیون و شبکه نمایش خانگی  

حضرت معصومه (س) به جام‌جم می‌رسد؟
جواد افشار سال 1400 پیش تولید سریال حضرت معصومه را آغاز کرد. پروژه به گرانی خورد و سیما فیلم ترجیح داد با یک دست چند هندوانه بلند نکند و اول موسی و سلمان فارسی را به نقطه‌ای مطلوب برساند و پس از آن به سراغ ساختن باقی الف ویژه‌های خود برود. به همین دلیل پروژه سلمان متوقف شد و افشار هم خسته از ساختن گاندو، صیاد را با کمک چندین بنیاد سینمایی برای جشنواره چهل و سوم ساخت.

پروژه‌ای که از نظر هزینه‌های تولید دست کمی از یک اثر تاریخی چون حضرت معصومه ندارد. بااین‌حال مسئولان صداو سیما در آخرین اظهاراتشان ساخته شدن حضرت معصومه را موکول به 1405 کردند؛ یعنی به آخرین سال مدیریت دوره فعلی تلویزیون.


سریال پلیسی جواد افشار که گاندو نیست
حضرت معصومه تنها قرارداد صداوسیما با جواد افشار نیست. صداوسیما پس از بستن قرارداد یک سریال تاریخی، با افشار قرارداد یک اثر پلیسی را هم‌ بسته، آن هم یک اثر پنجاه ‌قسمتی. ناریا در ابتدا جزو برنامه تلویزیون برای 1403 بود؛ اما پرلوکیشن بود این اثر و طولانی‌بودن تعداد قسمت‌های آن ناریا را موکول به 1404 کرد و بر اساس آخرین اطلاعات این سریال اواخر فروردین‌ماه از آنتن یکی از شبکه‌های تلویزیون - احتمالاً شبکه 3- پخش خواهد شد. سریالی که بخش‌هایی از آن در ترکیه فیلمبرداری شده و داستانش را در زندگی یک دختر نخبه کُرد روایت می‌کند.


دربندون؛ سریالی ناخواسته
 پس از کش و قوس‌ها در پخش سریال بدل در خردادماه سال 1403، دربندون جای بدل را در آنتن شبکه 3 گرفت. سریالی که در پایان قسمت 18 آن روی تصویر نوشته شد پایان فصل اول و دیگر فصل دومی نداشت.

محسن برمهانی، معاون سیما، دلیل ادامه پیدا نکردن این سریال را کیفیت ضعیف آن و برونسپاری بودن این اثر دانست و گفت: «سریال «دربندون» تولید سازمان صداوسیما نبود. ما پخش‌کننده بودیم. از طرفی هم تشخیصمان این بود که سریال، کار قابل قبولی نیست؛ یعنی کیفیت لازم را ندارد؛ بنابراین قطعی نیست ممکن است اصلاحاتی انجام شود و دوباره ادامه پیدا کند و فعلا متوقف است.»

بااین‌حال هنوز خربی از فصل دوم سریال حسن لفافیان نیست، سریالی که حوالی روزهای ملتهب نزدیک به انتخابات پخش شد و به نظر می‌رسد این اثر هم‌رده با سریال بدل، دیگر فصل دومی نخواهد داشت.


رویان به 1404 می‌رسد؟!
مهر 1402 خبر آغاز پیش تولید سریالی با محوریت پژوهشگاه رویان داده شد. پس از گذشت چند ماه پروژه زمین خورد و کار به شکیل مظفری رسید. مظفری هم تا مرداد ماه نیمی از پروژه را فیلمبرداری کرد و بازیگرانی همچون مریم مومن، حمیرا ریاضی، ندا قاسمی و کاوه خداشناس در آن نقش آفرینی می‌کنند. رویان قرار بود از برنامه‌های تولیزیون در سال 1403 باشد؛ اما تغییر تیم تولید باعث شد به نتیجه رسدن این اثر به سال 1404 موکول شود. حالا رویان در ترافیک ساختن سریال درباره دانشمندان مانده - مانند سریال ماه رمضان شبکه یک یعنی ذهن زیبا-  و هنوز هیچ خبری درباره رسیدنتش به سال جاری در دسترس نیست، هر چند، پخش این اثر در امسال هم چندان دور از ذهن نخواهد بود.


منبع: فرهیختگان