اگر توان شکست ندارید وارد سینما نشوید؛ شاید آشپز می‌شدم

چارسو پرس: کارگاه انتقال تجربه محمدحسین مهدویان کارگردان سینما عصر امروز ۱۷ اردیبهشت در چهاردهمین جشنواره فیلم ۱۰۰ در پردیس سینمایی ملت برگزار شد.

مهدویان در ابتدای نشست عنوان کرد: از دیروز با خودم فکر می‌کردم که در چنین جمعی درباره چه موضوعی می‌توان صحبت کرد، من هم مانند خیلی از شما سال‌ها پیش فیلم کوتاه و مستند می‌ساختم و رویایی داشتم. من به طمع آن رؤیا وارد عرصه فیلمسازی شدم.

وی در ادامه از حاضران خواست که رؤیای خودشان در عرصه فیلمسازی را بگویند. یکی از حاضران در سالن گفت که رویایش سینمای فانتزی است و از کودکی آرزو داشته فیلم‌هایی مانند «هری‌پاتر» و «ارباب حلقه‌ها» بسازد اما در ایران با مشکلات مختلفی برای ساخت چنین آثاری مواجه هستیم.

مهدویان در ادامه بیان کرد: من اکنون درحال ساخت یک فیلم درباره یکی از داستان‌های شاهنامه هستم و به جرأت می‌گویم که در ایران مشکلی از نظر فنی برای ساخت فیلم‌های بزرگ درباره داستان‌های اساطیری نداریم.

پس از آن یکی دیگر از حاضران گفت: رؤیای من این است که یک مؤسسه فیلمسازی داشته باشم تا بچه‌های طبقه محروم جامعه بتوانند دغدغه‌های خودشان را به فیلم تبدیل کنند. نباید به طور مثال آقای مهدویان از نیاوران درباره افراد پایین‌شهر فیلم بسازد.

مهدویان عنوان کرد: من اصلاً بچه تهران نیستم که بالای شهر و چه پایین شهر. خیلی از فیلمسازان مهم ما که فیلم‌های خوبی درباره افراد پایین شهر می‌سازند خودشان بچه پایین شهر هستند. البته الان در سینمای ما فیلم ساختن درباره پایین‌شهر مد شده است.

یکی دیگر از حاضران گفت: رؤیای من این است که دوره دیگر فیلمم در جشنواره فیلم ۱۰۰ رد نشود. همچنین یکی دیگر از حاضران گفت که کارگردانی کردن برای او مانند خلق یک چیز است.

مهدویان تصریح کرد: من سوال دومی هم دارم و اینکه شما فکر می‌کنید در مسیر تحقق این رؤیا و اهداف چه مخاطراتی در انتظار شماست؟ یعنی رسیدن به این هدف چقدر برای شما ارزش دارد تا این سختی‌ها را به جان بخرید؟ من هم سال‌ها پیش مانند شما برای خودم رویاها و اهدافی داشتم. در این سال‌ها مسیری را طی کردم تا به این رؤیا برسم و در آن مقطع نگاه متفاوتی داشتم اما امروز با یک واقعیتی مواجه هستم که کاملاً متفاوت است. گاهی درباره رویاهای خودم در آن زمان تردید می‌کنم و دوست دارم به عقب برگردم و یکسری چیزها را تغییر دهم. گاهی تردید می‌کنم که آیا اصلاً سینما آن چیزی بود که من می‌خواستم و تحقق این اهداف ارزشش را داشت؟

وی خطاب به جوانان عنوان کرد: اگر می‌توانید کار دیگری کنید و مسیر دیگری به جز سینما را انتخاب کنید، من به شما پیشنهاد می‌کنم که آن مسیر را انتخاب کنید زیرا اکنون تصوری از آن چیزی که در سینمای ایران می‌گذرد، ندارید. مخاطرات فیلمسازی بسیار پیچیده‌تر و دردناک‌تر از مسائل فنی و نگرانی برای امر فرهنگی است.

این کارگردان در ادامه پرسشی مطرح کرد: آیا به این موضوع فکر کردید که مسیری به غیر از سینما را انتخاب کنید و زندگی‌تان را صرف چیزی غیر از فیلمسازی کنید؟ فکر می‌کنید چه مخاطراتی سر راه شما قرار می‌گیرد؟

وی عنوان کرد: وقتی شما تصمیم می‌گیرد فیلمساز شوید اساساً وارد یک شیوه جدید زندگی می‌شوید که عادی نیست. اینگونه نیست که فیلمسازی هم مانند فیلم‌های دیگر یکسری فوت و فن داشته باشد و اگر اینگونه بود یک فرمول خاص برایش وجود داشت. من امروز می‌خواهم بدانم آیا شما به فیلمسازی به عنوان یک سبک زندگی نکاه می‌کنید و با مخاطرات این سبک زندگی آشنا هستید یا خیر.

وی ادامه داد: شکست‌های پیاپی زیادی مقابل شما وجود دارد و اگر توان شکست خوردن ندارید، وارد فیلمسازی نشوید. من روزی جای شما نشسته بودم و امروز فکر می‌کنم بیش از هرچیزی فرایند روحی را که طی کردم باید با شما در میان بگذارم. من امروزه به یاد می‌آورم که چه رویاهایی داشتم و در مسیر این رؤیا دچار چه مخاطراتی شدم. در این سال‌ها خیلی آدم قوی بودم، خانواده‌ام را ماه تا ماه نمی‌دیدم و رنج‌های زیادی کشیدم اما خیلی مواقع نتیجه این رنج‌ها شکست‌های مداوم بود. جامعه پدیده بی‌رحمی است و شما خودتان را مقابل جامعه عریان می‌کنید پس باید تحمل انگشت‌نما شدن داشته باشید. فیلمسازی آغاز دوران رنج است زیرا عشق تاوان دارد.

مهدویان عنوان کرد: دوست دارم این نکته برایتان یادگاری بماند؛ اگر تحمل شکست و دوباره بلند شدن را دارید، رویاهایتان را پی بگیرید. در این مسیر خوش‌خیال نباشید، این یک جلسه سخنرانی انگیزشی نیست بلکه می‌خواهم حرف‌های تلخی بگویم. کسی برای شما در سینما فرش قرمز پهن نکرده است. با کسانی که سیمرغ، اسکار و نخل طلا می‌گیرند همذات پنداری نکنید بلکه به کسانی فکر کنید که با حسرت آن پایین نشسته‌اند و هرگز به رویاهایشان نرسیده‌اند.

وی تاکید کرد: فرصت زندگی کردن را از خودتان نگیرید، شما اگر زندگی کردن را بلد نباشید سینما شما را ویران می‌کند. همچنین باید بلد باشید چگونه زندگی را روایت کنید.

وی تصریح کرد: من در سینما جزو کسانی بودم که زود جایزه گرفتم. سالن‌های شلوغ، همهمه مخاطبان و … هم رؤیای من بود اما در پس چیزی که امروز از پول، توجه، موفقیت و... در رسانه‌ها می‌بینیم یک رنج بزرگ از جمله قضاوت‌ها، دیده نشدن‌ها و... وجود دارد. شما باید بلد باشید که در کنار سینما زندگی کنید و همچنین یک زندگی را هم روایت کنید. در این شرایط هم خودتان از زندگی کردن در سینما لذت می‌برید و هم دیگران از تماشای آثارتان لذت می‌برند.

مهدویان گفت: اگر فیلمساز نمی‌شدم یک آشپزخانه می‌زدم و غذاهای شمالی می‌فروختم.

این کارگردان در پایان نشست بیان کرد: «مرد بازنده» فیلمی بود که بیشتر از دیگر فیلم‌هایم به من کیف داد.