چارسو پرس: در میان آثار پرهیاهو و سیاسی جشنواره کن، فیلمی آرام و دروننگر به نام «خواهر کوچک» نگاه منتقدان را به خود جلب کرد. اثری که با پرهیز از اغراقهای مرسوم در سینمای مرتبط با هویت جنسی، داستانی واقعی و ملموس از نوجوانی مسلمان در جامعهای غربی را روایت میکند. حفسیه هرزی، کارگردان و بازیگر شناختهشده فرانسوی، در سومین تجربه کارگردانیاش نشان میدهد که گاه صداقت و سکوت، از شعار و اغراق تأثیرگذارتر است.
«خواهر کوچک»؛ روایت صمیمی از کشف هویت در سایه سنتها
فیلمی آرام اما تأثیرگذار از حفسیه هرزی، با بازی درخشان نادیا ملیتی، که زندگی نوجوانی مسلمان را در تقابل با هویت جنسیاش به تصویر میکشد.
فیلم سینمایی «خواهر کوچک» (The Little Sister) به کارگردانی حفسیه هرزی و با بازی درخشان نادیا ملیتی، اثری متفاوت و کمادعا در میان آثار حاضر در جشنواره کن امسال است؛ روایتی از کشمکشهای یک دختر فرانسویالجزایری با هویت جنسیاش، در فضایی آشنا برای بسیاری از نوجوانان مهاجر در اروپا. این فیلم با نگاهی انسانی، از زاویهای جدید به موضوعی حساس میپردازد: همجنسگرایی در دل خانوادهای مسلمان و سنتی.
هویتی چندپاره در جامعهای چندفرهنگی
در آغاز فیلم، فاطیما – دختری دبیرستانی باهوش و پرانرژی – را میبینیم که در کنار دوستان پرهیاهویش بهراحتی میخندد و میدرخشد. اما در خانه، در کنار والدینی سنتگرا و خواهرانی آرامتر، شخصیت واقعیاش زیر نقابی از سکوت پنهان شده. در مدرسه، زمانی که یکی از همکلاسیها بیمقدمه او را "لزبین" خطاب میکند، واکنش عصبی و تند فاطیما نشان از وحشتی دارد که بسیاری از نوجوانان پنهانکار تجربه میکنند.
این ترس تنها از گرایش جنسی او نشأت نمیگیرد؛ فاطیما با آرزوی داشتن زندگی مدرنتر، تصمیم میگیرد فلسفه بخواند و هویت مستقلتری برای خود بسازد، که همین خود نقطه آغاز تغییراتی بنیادین در روابط اوست.
اینجا بخوانید: معرفی، نقد و بررسی فیلمهای خارجی
تجربههای خاموش و کشف تدریجی هویت
در مسیر شکلگیری هویت جدید، فاطیما وارد روابطی پنهانی با زنانی میشود که با گرایش خود راحتتر کنار آمدهاند. در یکی از صحنههای تأثیرگذار، زنی مسنتر و باتجربهتر (با بازی سوفی گاراگنون) با لحنی آرام و بدون قضاوت، به فاطیما آموزش میدهد که "در رابطه جنسی چیزی ناپاک وجود ندارد" — جملهای کلیدی که نقطه عطفی در مسیر خودپذیری اوست.
اما رابطه عمیقتر و انسانیتر او با پرستاری کرهای به نام جینا (با بازی جی-مین پارک) شکل میگیرد؛ زنی که برای نخستینبار، فاطیما را آنگونه که هست میپذیرد، نه در قالب شخصیتی پنهانی با کلاه بیسبالی و هویتی جعلی.
تقابل دین و گرایش شخصی؛ برخوردی متعارض اما انسانی
یکی از مهمترین بخشهای فیلم، گفتوگوی فاطیما با امامی محلی است که در کمال آرامش اما با دوگانگی ذاتی، به او میگوید که "همجنسگرایی در زنان گناهی کمتر است تا در مردان" — جملهای که نه تأیید است و نه تکفیر. در این میان، نقش مادر فاطیما (با بازی آمینا بنمحمد) نیز پررنگ است؛ زنی مهربان که بدون درک کامل شرایط دخترش، حمایت خود را بیقید و شرط نشان میدهد.
خلأهای روایی و پرداختی که میتوانست غنیتر باشد
اگرچه فیلم «خواهر کوچک» با نگاهی لطیف و دلسوزانه به شخصیت اصلی خود نزدیک میشود، اما برخی از بخشها – از جمله روابط خانوادگی فاطیما یا جزئیات روزمره زندگی او – پرداخت کافی ندارند. تمرکز دوربین عمدتاً روی چهره فاطیماست و زندگی بیرونیاش در حاشیه باقی میماند.
بیشتر بخوانید: اخبار و مطالب سینمای جهان
نتیجهگیری: اثری صادقانه از زیست دوگانه در جهان امروز
«خواهر کوچک» شاید فیلمی پرزرقوبرق نباشد، اما با روایتی آرام، صمیمی و بدون اغراق، مخاطب را با چالشهای نوجوانی مسلمان در جامعهای غربی همراه میکند. فیلمی که بهجای تکیه بر درامهای پرتنش، بر سیر تدریجی شناخت و پذیرش خود تکیه دارد؛ روایتی که اگرچه ممکن است در ایران بحثبرانگیز باشد، اما از نظر هنری و انسانی قابل تأمل است.
«خواهر کوچک» اثری جسورانه نیست، اما صادق است. فیلمی که بدون فریاد و جنجال، کشمکشهای درونی یک دختر نوجوان را با زبانی تصویری و ساده به تصویر میکشد. شاید برخی منتقدان از کمبود جزئیات پیرامونی یا روایتهای فرعی گله کنند، اما همین تمرکز بر مسیر شخصی فاطیما است که اثر را از کلیشههای رایج سینمای اقلیتها جدا میسازد. هرزی و ملیتی با خلق این روایت، نهتنها به مخاطب اروپایی بلکه به هر انسانی که با چندپارگی هویت دستوپنجه نرم میکند، صدایی تازه میبخشند.
منبع: variety
نویسنده: فرشته پورمند