بی‌شک سینمای ایران از زمان همه‌گیری کرونا به بعد شرایط عجیب و متفاوتی را تجربه کرده است. سالن‌های سینمای ایران جز معدود فیلم‌هایی، جمعیت زیادی به خود ندیده است و در‌این‌میان فیلم‌هایی در بازه زمانی مشخص به اکران رسیدند که دیده نشدند. «تصور» یکی از همین فیلم‌هاست. یکی از هفت فیلم منتخب برای رقابت در هفته منتقدان بین‌الملل جشنواره فیلم کن ۲۰۲۲ که واکنش‌های مثبت مخاطبان خارجی را نسبت به اولین نمایش رسمی‌اش در خارج از ایران به همراه داشت.

فرزین محدث، علی نصیریان را فصل‌الخطاب خود در بازیگری می‌داند، رقیب خود را بچه های دهه هشتاد می‌نامد، از فحش‌هایی که شنیده، ناخوشنود است و آنها را بُرنده‌تر از تیغ و تیر می‌داند و تاکید دارد که اهل نق زدن نیست و بازیگری عمل‌گراست.

رضا میرکریمی در مدتی که از اکران جدیدترین فیلمش «نگهبان شب» گذشته، مصاحبه‌های متعددی داشته اما یکی از صریح‌ترین گفت‌وگوهایش را مقابل دو فیلمساز از نسل بعدی خود انجام داده که در آن، بخشی از حسرت‌ها و آرزوهای خود را برای مخاطبانش بازگو کرده است.

سروش صحت اولین هنرمندی نیست که از تلویزیون کوچانده شده و احتمالا آخرین‌شان هم نیست و در دوران سلطه رسانه، افرادی مثل او در خارج از تلویزیون بیکار نمی‌مانند اما برای ما همچنان محل سوال است چرا تلویزیون نمی‌تواند از ظرفیت‌هایی که خودش ساخته به بهترین شکل ممکن بهره‌مند شود.

تبریزی: همان‌موقع هم خیلی برخوردهای تند صورت گرفت و جو وحشتناکی علیه فیلم ایجاد کردند. به‌طوری‌که منوچهر محمدی، تهیه‌کننده فیلم چندبار از ترس، نصف‌شب به من زنگ ‌زد و ‌گفت، کمال می‌خواهند ما را اعدام کنند؟

آقای بیضایی من را تشویق به بازگشت کرد. هر شغلی نیاز به یک ابزاری دارد و ابزار ما هم فرهنگ و زبان‌مان است که ریشه آن اینجاست. ایشان می‌گویند من نیم ‌قرن نوشته و یک قرن پشت درهای بسته‌ بوده‌ام اما همین آدم به من گفت بیا اینجا کار کن.

این فیلمساز می‌گوید: در یک منطقه‌ای زندگی می‌کنم که حجاب کاملا متفاوت است، با خودم می‌گویم اگر بخواهم در این منطقه بخشی از داستان را روایت کنم به این خانم‌ها که از کوچه و خیابان رد می‌شوند چه بگویم؟

مدیر کل هنرهای نمایشی با تایید اینکه برخی مداخله‌ها در کار این اداره وجود دارد، تاکید می‌کند که تا به حال اجازه نداده کسی در امور تئاتر دخالت کند.

سهیل دانش اشراقی می‌گوید: شاید در واقعیت به چشم نیاید ولی همه آنچه که در صحنه‌پردازی فیلم «بی‌مادر» مشاهده می‌کنید، فلسفه‌ای دارد.

اکبر نبوی معتقد است یک مسئله‌ای که وجود دارد این است که ما درباره قاچاق صحبت می‌کنیم آن چیزی که من در فضای مجازی خواندم این است که کیفیت فیلم‌های لو رفته بسیار بالا است و از وضعیت خوبی برخوردارند. شاید نتوان اسم این لو رفتن‌ها را قاچاق گذاشت، شاید یک اراده‌ای برای توزیع این محصولات از جایی به جز شبکه رسمی وجود دارد.

حسن معجونی: بهترین دوره تئاتر بی‌شک همان دوره اصلاحات بود. دوره احمدی‌نژاد سخت‌ترین دوره بود از این منظر برایم مهم بود که در آن دوره گفتم گروه تئاتری‌ام را بالا می‌کشم و با خودم گفتم که باید این کار را در بدترین دوره انجام بدهم که دوره احمدی‌نژاد بود و این کار را کردم. در همان دوره «لیف» شکل گرفت از همان زمانی که از دانشکده بیرون آمدم 10 سال با آقای رفیعی بودم و هیچ پیشنهادی را در سینما، تئاتر یا جای دیگری نپذیرفتم. فقط به آقای رفیعی وفادار بودم. 5، 6 کار هم در آن 10 سال نکردیم، اما تمام مدت با هم صحبت می‌کردیم و درواقع آقای رفیعی در خانه‌شان برای‌مان کلاس می‌گذاشتند. از تئاتر، متن، طراحی و... صحبت می‌کردیم

بهروز غریب‌پور: یکی از این روزنامه‌های علیه من نوشته بود مردم شمال شهر برای دیدن نمایش و تئاتر و موسیقی به جنوب شهر می‌آیند و اینها بی‌حجابی و ولنگاری را رواج می‌دهند، من در جواب گفتم این کدام‌شان خوب است مردم جنوب شهر برای رفتن به شهر بازی به شمال شهر می‌روند مردم شمال شهر برای دیدن آثار بتهوون و دیگران به جنوب شهر می‌آیند؟ دقیقا نوشتم شما مایل به کشیدن یک دیوار هستید بین برلین شرقی و غربی.

حیرت‌آور بود. فیلم نمایش داده شد، تماشاچیان هم بسیار شعورمندانه فیلم را دیدند و رفتند، اما ما در تمام این مدت داخل ماشین در پارکینگ سینما ماندیم و اجازه حاضر شدن در سالن نمایش را پیدا نکردیم. ازاین رفتار آقایان واقعا تعجب کردم. وقتی عده‌ای را به شهری دعوت می‌کنند از مسوولان ارشاد کسی می‌رود به این گروه خوش‌آمد می‌گویند و حداقل با هنرمندانی که به شهرشان دعوت شده‌اند، سلام و علیکی می‌کنند . خب اینکه هیچ، چرا مردم نباید ما را ببینند؟

طالبی‌نژاد: به هر حال الان وضعیت این است که اصغر فرهادی در ایران نمی‌تواند فیلم بسازد و حرفه‌اش هم فیلمسازی است و باید کار کند در نتیجه آدم از این جهت خوشحال می‌شود که او فیلم می‌سازد، اما از این جهت که چرا نتواند در مملکت خودش فیلم بسازد، غم‌انگیز است.

بدون شک باید پذیرفت که در شرایط رشد فزاینده تکنولوژی، هر روز باید از موضوعاتی صحبت کرد که در گذشته معنا و مفهوم خاص خود را داشته و این روزها کارکردشان را از دست داده‌اند یا به شکل دیگری پیش می‌روند.

کمال تبریزی که این روزها فیلم «دست‌انداز» را روی پرده سینما دارد و آن را برای مخاطب عادی همذات‌پندارانه می‌داند، معتقد است: این روزها یک نگاه دلسوزانه و توأم با همفکری در سینما وجود ندارد.

زنده‌یاد ایرج تقی‌پور می‌گفت: ««خانه دوست کجاست» شبیه هیچ فیلم دیگری در هیچ‌کجای دنیا نیست! سینمای ایران توانست در سال‌هایی که سینمای دنیا در انحصار جدی سینمای آمریکا و در درجه بعد اروپا بود، بدرخشد. در چنین موقعیتی سینمای ایران شکل دیگری از روایت را در دنیا مطرح می‌کند و این برای خود ما و برای تمام دنیا حیرت‌انگیز است!»

به نظرم بخش زیادی از كسانی كه به هر حال قدرت حاكمیتی در دست دارند بدشان نمی‌آید كه افراد موثر این حوزه یا كلا بروند خانه و حذف بشوند یا اینكه بروند خارج. چون من در جریان این هم بودم تا حدی در طول چند سال گذشته اینكه پالس‌هایی داده می‌شد كه چرا نمی‌روید؟

هایده صفی‌یاری، تدوین همه فیلم‌های فرهادی را از «چهارشنبه سوری» تا به حال (به جز «گذشته») به عهده داشته‌ و همچنین با کارگردان‌هایی مانند داریوش مهرجویی، بهمن قبادی، مانی حقیقی، ابراهیم حاتمی‌کیا و همچنین کارگردانان جوان و مطرحی چون رضا درمیشیان و همایون غنی زاده نیز کار کرده است. هایده صفی‌یاری برنده چهار سیمرغ بلورین و انبوهی از جوایز دیگر ‌است. هنر و جایگاه او توسط آکادمی علوم و هنرهای تصویری آمریکا که مسئول جوایز اسکار است نیز شناخته شده و او اکنون از اعضای آکادمی اسکار است.

علی حضرتی با اشاره به اینکه فیلم «شهرک» با مخاطب خود ارتباطی پویا و دو طرفه دارد، تأکید کرد: «شهرک» امروز بهتر از دو سال پیش درک می‌شود.