دوشنبه , ۲۸ مهر, ۱۴۰۴
نقد- تئاتر | صفحه 11
نقد نمایش «زندانی در دانمارک»: برخاستن شبح هملت از تابوت تاریکی در خوانش محمد مساوات

نقد نمایش «زندانی در دانمارک»: برخاستن شبح هملت از تابوت تاریکی در خوانش محمد مساوات

نمایش «زندانی در دانمارک» به کارگردانی محمد مساوات، خوانشی جسورانه و پست‌دراماتیک از «هملت» شکسپیر است که به جای وفاداری به متن اصلی، بر واسازی رویداد اجرایی تمرکز دارد. در این اثر، شبح هملت از تابوت تاریکی برمی‌خیزد تا در جهانی از فساد و تباهی، مخاطب را به رویارویی با «امر واقعی» دعوت کند و با دستکاری لذت تئاتری سنتی، تجربه‌ای متفاوت رقم بزند.

نقدی بر نمایش «دشمن خدا» به کارگردانی مجید عراقی؛ زندگی برای دروغ، دروغ برای زندگی شنبه 4 آذر 1402 10:48

نقدی بر نمایش «دشمن خدا» به کارگردانی مجید عراقی؛ زندگی برای دروغ، دروغ برای زندگی

 بسیاری از کارگردانان امروز، نمی‌دانند که در فضای تئاتر خصوصی ایران که هیچ‌شباهتی به تئاترهای نرمال اروپایی ندارد، ارائه‌ی یک اجرای قصه‌گوی قدرتمند، چقدر مهم است؛ زیرا چنین اجرایی می‌تواند مخاطبان را راضی کند؛ ولی مجید عراقی و عمادالدین رجبلو به‌خوبی از این آزمون بیرون می‌آیند. اجرای دشمن خدا مثل بیشتر اجراهای ایرانی، اجرایی آماتور است؛ زیرا ما نه تئاتر جریان اصلی داریم و نه یک اقتصاد مردمی شفاف؛ اما آن‌ها با درک درست از مخاطب‌شناسی در این روزهای سخت و با انتخاب پارادایم سرگرم‌کننده/نمایشی، و همچنین با ترکیب ژانرهای درام معمایی و کمدی رفتاری و کلامی، توانسته‌اند مخاطب را در سالن نگه دارند.

نگاهی به نمایش عروسکی «مامان»؛ متن و اجرای الهام سلج محمودی در باب مادرانگی و كهنسالی دوشنبه 29 آبان 1402 14:40

نگاهی به نمایش عروسکی «مامان»؛ متن و اجرای الهام سلج محمودی در باب مادرانگی و كهنسالی

می‌توان نمایش عروسكی «مامان» را اتفاقی مبارك از یك گروه همدل و بی‌حاشیه دانست كه با شیوه نمایش عروسكی و اجرایی خلاق و به‌اندازه، بار دیگر رابطه والدین و فرزندان را برای جامعه مطرح كند.

درباره نمایش‌های «ساسیزم» و «یک مرد، یک خوک»؛ در غیاب پاتوق‌های تئاتری شنبه 27 آبان 1402 16:51

درباره نمایش‌های «ساسیزم» و «یک مرد، یک خوک»؛ در غیاب پاتوق‌های تئاتری

گاهی بعضی از مباحث پیرامون کیفیت اجراها به صفحات مجازی کشانده شده و معیار کیفیت آثار شده است. از دل این مکانیسم پوپولیستی اما در ظاهر دموکراتیک، نهاد نقد تئاتر به محاق رفته و دیگر تاثیر خاصی بر کیفیت آثار ندارد. در نتیجه معیارها به شدت شخصی و از جهاتی بدون چارچوب نظری و زیباشناسانه شده است. آسیب این مسئله گریبان تئاتر را خواهد گرفت و به توده‌ای شدن هر چه بیشتر تولیدات تئاتری منجر خواهد شد.

درباره نمایش «سیزده بدر» به کارگردانی حسین میرزامحمدی؛ در آستانه ویرانی و رهایی سه شنبه 23 آبان 1402 15:38

درباره نمایش «سیزده بدر» به کارگردانی حسین میرزامحمدی؛ در آستانه ویرانی و رهایی

 در نهایت می‌توان نمایش «سیزده به‌در» را ادامه یافتن درام اجتماعی ایرانی دانست. شاید به لحاظ فرمال این نمایش پیشنهاد تازه‌ای برای تئاتر ما نداشته باشد اما توانسته فرم‌های گذشته را به خوبی بازتولید کند. از یاد نبریم که این اجرا برای نقد اجتماعی رادیکال‌تر به وضعیت می‌بایست واجد نظریه پیشروتری باشد. برای این منظور تحقیق در باب بازتولید اجتماعی نیروی کار، ساخت فضای اجتماعی و همچنین مطالعه در باب اقتصاد سیاسی زمین شهری، ضرورت می‌یابد و می‌تواند به یاری نویسنده و گروه اجرایی بیاید.

درباره نمایش‌های «انگار»، «میدان پارلمان»، «چنگال» و «اتاق»؛ درخشش‌های کوتاه تئاتری در زمانه عسرت‌های طولانی پنجشنبه 18 آبان 1402 14:24

درباره نمایش‌های «انگار»، «میدان پارلمان»، «چنگال» و «اتاق»؛ درخشش‌های کوتاه تئاتری در زمانه عسرت‌های طولانی

طبقه متوسط شهری نشان داده حاضر است برای علایق و سلایق خویش هزینه کند و سالن‌های چند صد نفری تئاتر را با بلیت‌های گران‌قیمت پر کند. دیگر خبری از شعار «تئاتر برای همه» شنیده نمی‌شود و فی‌الواقع معیار اصلی گروه‌ها و مدیران تئاتری «فروش» است.

درباره نمایش «تنهایی و تن‌هایی وطن‌هایی» به کارگردانی کیومرث مرادی؛ سیاست بازنمایی رنج و ایدئولوژی قربانی‌سازی دوشنبه 15 آبان 1402 11:55

درباره نمایش «تنهایی و تن‌هایی وطن‌هایی» به کارگردانی کیومرث مرادی؛ سیاست بازنمایی رنج و ایدئولوژی قربانی‌سازی

افشاریان ترجیح داده بعضی قسمت‌های استراتژیک نمایشنامه ویسنی‌یک را کنار گذاشته و بیشتر بر گفت‌وگوهای کیت و دورا تمرکز کند. فی‌المثل صحنه بیستم که قبل از این توضیح داده شد به‌ کل حذف شده و در نتیجه بر دو چیز تاثیر مستقیم گذاشته است: اولی مربوط است به تخیل فضاسازانه‌ای که دورا هنگام بازنمایی مردسالاری نژادهای مختلف منطقه بالکان بیان می‌کند آن‌هم با فرو رفتن در نقش هر کدام از مردهای صرب، بوسنایی و کروات، دومین تاثیر مربوط است به فاصله گرفتن متن افشاریان از سیاست نوشتاری ویسنی‌یک در نفی کردن «ایدئولوژی قربانی‌سازی» تمدن غرب در رابطه با زنان هتک حرمت‌شده‌ای چون دورا.

درباره نمایش‌های «کلنل» و «حقایقی درباره سگ‌ها و گربه‌ها»؛ تئاتر بر مدار انبوهی تولید و کمیابی تماشاگر شنبه 13 آبان 1402 15:29

درباره نمایش‌های «کلنل» و «حقایقی درباره سگ‌ها و گربه‌ها»؛ تئاتر بر مدار انبوهی تولید و کمیابی تماشاگر

همچنان تعداد اجراهای تئاتری که در سالن‌های دولتی، نیمه‌دولتی و خصوصی کلانشهر تهران این شب‌ها بر صحنه آمده موجب شگفتی ناظران است. در غیاب تماشاگران پرتعداد، چرایی این حجم از اجراهای هر روزه با توجه به اقتصاد نحیف تئاتر، مقدمه‌ای است چالش‌برانگیز برای پژوهش‌گران در باب میل همگانی برای حضور در صحنه.

نقدی بر نمایش «تنهایی و تن‌هایی وطن‌هایی» به کارگردانی کیومرث مرادی و نویسندگی سجاد افشاریان؛ تعاملات بی‌بنیان چهارشنبه 10 آبان 1402 19:06

نقدی بر نمایش «تنهایی و تن‌هایی وطن‌هایی» به کارگردانی کیومرث مرادی و نویسندگی سجاد افشاریان؛ تعاملات بی‌بنیان

نور تعریف و کارکرد مشخصی در این اجرا ندارد و کارگردان از ظرفیت بصری آن به راحتی گذشته است. پرده‌های سفید حریر ارگانزا که دورتادور سالن را در برگرفته به طراحی صحنه و ظرفیت‌های اجرا کمک شایانی نمی‌کند و می‌توان بود و نبودش را یکسان در نظر گرفت. طراحی لباس و چهره پردازی ساده و بی‌اثر است و در کل امضای کیومرث مرادی به عنوان کارگردانی پرکار و با تجربه پای کار نیست و این باعث تعجب من می‌شود.

درباره نمایش‌های «هملت»، «تله و زیون» و «شبیه خون»؛ بحران فزاینده گیشه و مخاطب در تئاتر این روزها پنجشنبه 4 آبان 1402 12:43

درباره نمایش‌های «هملت»، «تله و زیون» و «شبیه خون»؛ بحران فزاینده گیشه و مخاطب در تئاتر این روزها

اجرای الیکا عبدالرزاقی از نمایشنامه هملت شکسپیر با هنرجویانی جوان، خلاقانه و تماشایی است. دراماتورژی پارودیک این اجرا به فضایی مفرح و جسورانه میدان داده که هملت را از عبوس بودن و جدیت بیش از اندازه بعضی خوانش‌های معاصر وطنی دور کرده است

درباره نمایش «ملاقات بانوی سالخورده» به کارگردانی میترا علوی‌طلب؛ اجرای دشوار عدالت بشری شنبه 29 مهر 1402 18:20

درباره نمایش «ملاقات بانوی سالخورده» به کارگردانی میترا علوی‌طلب؛ اجرای دشوار عدالت بشری

اجرای ملاقات بانوی سالخورده که به نوعی از دل تئاتر دانشگاهی دامغان زاده شده، با تمامی فراز و فرودهایش، با تمامی آماتوریسم و استرس‌های بازیگران جوانش هنگام نقش‌آفرینی، بی‌شک امیدبخش است و تماشایی. حتی اگر در مقایسه با اجرای استاد سمندریان حرف زیادی برای گفتن نداشته باشد. بازیگران جوان و پرانگیزه‌ این نمایش کم‌ادعا که از راه‌های دور و نزدیک ایران به مرکز تئاتر کشور آمده و تمنای به صحنه آوردن نمایشنامه‌ای دشوار اما مفرح را دارند.

نگاهی به سیاست بازخوانی و اقتباس در تئاتر این روزهای ایران با نگاهی به چند اجرا؛ بگذار داستان را از نو روایت کنم چهارشنبه 26 مهر 1402 16:57
نمایشنامه‌های بلاتکلیف و گمراه‌کننده، اجراهایی ضعیف و کم‌رمق را به دنبال داشته است

نگاهی به سیاست بازخوانی و اقتباس در تئاتر این روزهای ایران با نگاهی به چند اجرا؛ بگذار داستان را از نو روایت کنم

اغلب کسانی که مبادرت به نوشتن متونی می‌کنند که قرار است نمایشنامه باشد و نقشه راه گروه اجرایی، در این وادی کم‌تجربه بوده و با زیست‌جهان فقیر و سترون خود، حتی اگر تمنای نوشتن هم داشته باشند در نهایت، حاصل کارشان تولید نمایشنامه‌هایی است بلاتکلیف و گمراه‌کننده. بنابراین پناه بردن به سیاست اقتباس و خوانش تازه از متون کلاسیک، می‌تواند یکی از راه‌های گریز از این فروبستگی و بن‌بست باشد

نقد در انتظار گودو ( اولین اجرا در نیویورک آمریکا ۱۹۵۶) سه شنبه 25 مهر 1402 18:31

نقد در انتظار گودو ( اولین اجرا در نیویورک آمریکا ۱۹۵۶)

در انتظار گودو یک نمایشنامه‌ي مهم است. حالا پرسش این است که آیا این اثر، مهمتر از آن چیزی است که دستاوردهایش نشان می‌دهد؟ این نمایشنامه برای من نه با نیروی مکاشفه و نه با عظمتی مطلق تمام شد. صدای آقای بکت جالب است؛ اما آن را کاملاً فردی نمی‌دانم، زیرا کاملاً هم جدید به نظر نمی‌رسد. مطمئناً اگر کسی از این واقعیت به طرزی ناعادلانه سوءاستفاده کند، می‌گوید که آقای بکت، تحت تأثیر جویس است.

تئاتر در تسخیر جوانان و اجراهای کم‌رمق سه شنبه 25 مهر 1402 14:27
درباره نمایش‌های «آنتیگون»، «مسلخ»، «انباشت»، «نفرین رزالین» و «در انتظار گودو»

تئاتر در تسخیر جوانان و اجراهای کم‌رمق

ترافیک اجراهای مختلف در تئاتر پایتخت کشور کمابیش با حضور خیل جوانان مشتاق و گاهی نابلد در این عرصه، امکان‌پذیر شده است. این شب‌ها و در آغاز پاییز نه چندان سرد و پربارش، سالن‌های تئاتر میزبان نسل جدید تئاتری‌های است که بعضی از آنان تحصیلات مرتبط با هنرهای نمایشی نداشته و از سر حادثه، ماجراجویی و یا شاید کنجکاوی، گذرشان به وادی تئاتر افتاده و یحتمل مثل تمام این سال‌ها، بعد از یکی دو اجرای ناموفق، عطای تئاتر را به‌ لقایش بخشیده و برای همیشه از این اقلیم ناپدید خواهند شد

درباره نمایش «شقامک» به کارگردانی سلمان سامنی؛ برندسازی با طعم گسِ پدرسالاری سه شنبه 18 مهر 1402 14:42

درباره نمایش «شقامک» به کارگردانی سلمان سامنی؛ برندسازی با طعم گسِ پدرسالاری

به لحاظ اجرایی، نمایش «شقامک» فاقد پیچیدگی‌های روایی و فرمالیستی است. سیاست اجرا ترجیح دارد با زبانی روشن و روایتی سرراست، جهان خود را بسازد و از دیرفهمی نالازم بعضی آثار تجربی پرهیز کند. بنابراین بازی‌ها روان و اغلب باورپذیر است و در خدمت منطق درونی روایت.

درباره  «محاکات قبر» به نویسندگی و کارگردانی فرزاد امینی؛ سه قطره خون بر سنگ قبر هدایت شنبه 15 مهر 1402 17:49

درباره «محاکات قبر» به نویسندگی و کارگردانی فرزاد امینی؛ سه قطره خون بر سنگ قبر هدایت

نمایش محاکات قبر به مانند خود فرزاد امینی، عزلت‌نشین است‌. جهانی که بر صحنه آورده کمابیش مرزهای محافظت‌شده‌ای را بر گرد خویش ترسیم کرده تا آسیب چندانی از هجوم نیروهای مهاجم ناشناس نبیند. این اختلاف فاز و نابهنگامی با تئاتر این روزهای ما، گاهی تماشایی است و گاهی پس‌زننده. تماشاگر عجول طبقه‌متوسطی این روزها، چندان حوصله ندارد ذهن خود را درگیر آثار پیچیده‌ای کند که فهم‌ناپذیر می‌نمایند.

نقد نمایش‌ «آنتیگون» به‌ کارگردانی‌ محمدرضا آگاه ؛ درام‌های ثانویه‌ سه شنبه 11 مهر 1402 13:53

نقد نمایش‌ «آنتیگون» به‌ کارگردانی‌ محمدرضا آگاه ؛ درام‌های ثانویه‌

«آنتیگون» به‌ روایت‌ محمدرضا آگاه امر سیاســی‌ را در فرا‌پرده‌ای‌ شبه‌ پســت‌ دراماتیک‌ کشانده است‌ تا اثرش در پایان‌بندی‌ از منظر کارکرد درونی‌ بی‌‌آنکه‌ خواسته‌ باشد به‌ »اهانت‌‌ به‌‌ تماشاگر/پیتر هاندکه‌« اتریشی‌، نمایشنامه‌‌نویس‌ وُنووِلیست‌ آوانگارد معاصر شبیه‌ شده باشد؛ به‌‌واقع‌ پرولوگ (پیش‌‌درآمد) بلند هاندکه‌‌ای‌ در فراینــدی‌ آلترناتیو جایش‌ را به‌ِاپی‌‌لوگی‌(مؤخره) کوتــاه در نمایش‌ پیش‌‌روی‌ داده است‌.

درباره نمایش «کسی برای یک گوریل غمگین کاری نمی‌کند» به نویسندگی و کارگردانی مجید شکری؛ حق گوریل شدن در مواجهه با ملالت‌های تمدن مدرن سه شنبه 11 مهر 1402 13:20
این نمایش به سازمان بروکراتیکی می‌پردازد که وظیفه‌اش متحول کردن انسان‌های به بن‌بست‌رسیده‌ است

درباره نمایش «کسی برای یک گوریل غمگین کاری نمی‌کند» به نویسندگی و کارگردانی مجید شکری؛ حق گوریل شدن در مواجهه با ملالت‌های تمدن مدرن

 فضای انتزاعی نمایش «کسی برای یک گوریل غمگین کاری نمی‌کند»، یادآور انبوه آثاری است که تلاش دارند یک جهان اتمیزه و فاقد چشم‌انداز روشن را بازنمایی کنند. مجید شکری در مقام نویسنده، بازیگر و کارگردان، در نمایشی که این شب‌ها در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر بر صحنه است، به یک سازمان عریض و طویل بروکراتیک می‌پردازد که وظیفه‌اش متحول کردن انسان‌هایی است که به هر دلیل به بن‌بست رسیده‌ و دوست دارند زندگی خود را تغییر دهند و به اصطلاح متحول شوند.

نگاهی به نمایش «سوسمار»؛ حمید جبلی و کابوس هجوم «سوسمار»ها دوشنبه 3 مهر 1402 15:11
به کارگردانی رحمت امینی

نگاهی به نمایش «سوسمار»؛ حمید جبلی و کابوس هجوم «سوسمار»ها

سوسمار جبلی روایت ساده‌ای دارد و چندان پیچیدگی‌ جهان مابعد جنگ جهانی دوم را بازتاب نمی‌دهد؛ بنابراین معناباختگی‌اش کمابیش اینجا و اکنونی و تقلیل‌گرایانه است. به هر حال بحران‌های تمدن غرب، به نسبت جهانی که جبلی ساخته، پیچیدگی بیشتری را نشان می‌دهد و از آن سادگی نمایش سوسمار فرسنگ‌ها فاصله دارد.

نقدی بر نمایش «بدل» به نویسندگی و کارگردانی آهو امیرصمیمی؛ در سایه‌سار زیست بدلی دوشنبه 27 شهریور 1402 23:14

نقدی بر نمایش «بدل» به نویسندگی و کارگردانی آهو امیرصمیمی؛ در سایه‌سار زیست بدلی

«بدل» می‌توانست با کوتاه‌تر کردن روایت‌هایش و حذف برخی زواید که کمکی به پی‌رنگ اصلی نمی‌کند سبک‌تر و رهاتر خودش را به وجه تئاتریکالیته نزدیک‌تر کند و درام اصلی مدنظر نویسنده نیز به سرانجام قابل قبولی برسد. «بدل» در متن به نسبت کارگردانی قدری جلوتر نشان می‌دهد و می‌توان این‌گونه تصور کرد که «آهو امیرصمیمی» در اولین تجربه نویسندگی و کارگردانی صحنه‌اش به تئاتری قصه‌گو و تجربه‌محور دست زده است.

نقد نمایش «فریز مکبث فریز» به کارگردانی آرش دادگر / واحه‌ای میان ترس و خیانت دوشنبه 27 شهریور 1402 22:53

نقد نمایش «فریز مکبث فریز» به کارگردانی آرش دادگر / واحه‌ای میان ترس و خیانت

«فریز مکبث فریز» که سازوکارش را بر پایه «خیانت»، آشکارا به کنش‌مندی‌های بازیگرانش متصل می‌کند با مخاطبش قرار می‌گذارد تا اقتباسی از نمایشنامه «مکبث» شکسپیر را به گونه‌ای پیشرو در روزگار پسا مدرنیته و سیاست زده عرضه کند. به تبع حصول آوانگارد صحنه‌ای آکسسوار‌هایی چون تلفن همراه و ادوات دیجیتال پایشان را به اثر باز کرده و ما را در اتمسفری ملموس قرار می‌دهند. اما آیا چنین ادوات صحنه‌ای در میان مینیمال صحنه‌ای به کارکردی قابل قبول می‌رسند؟