نمایش بیپدر به نویسندگی و کارگردانی سیدمحمد مساوات در سالن لبخند در حال اجراست. این نمایش برگرفته از داستان آشنای شنگول، منگول و حبهانگور است ولی با پیکربندی متفاوت. این پیکربندی داستانی به موضوع از خودبیگانگی میپردازد، موضوعی که در چندین وضعیت قابل تعمیم است.
«پنجاه پنجاه» دور شدن از اين روايت كردنهاي كليشهاي از طبقه متوسط و رفتن به ساحتي مهلك اما لذتبخش است؛ جايي كه مردگان بازگشتهاند تا اميدهاي فراموش شده را بار ديگر زنده كنند، حتي در اتاقهاي گاز و در انتظار مرگ، در مقابل ايبرينهاي اسلحه به دست، در همان فرا رفتن از دوگانههاي كاذب و بدل شدن به يك كليت صددرصدي سياسي.
اقتباس سارا احمدی که منتسب است به «رومئو و ژانت» ژان آنوی، به شکلی کاملا تولیدی دراماتورژی شده است. این نگاه تولیدی بنا به شرایط نابسامان اقتصاد تئاتر ما دور از انتظار نیست. البته این نگاه تولیدی خودش را در کارگردانی پویان احمدی نیز نشان داده و نه به یک نقطه ضعف بلکه به یک عنصر مثبت در اجرا بدل گشته است.
ماهی سیا اما قصهای است که مادری در روزگارانی دور برای کودکانش تعریف میکرده و آنان را در این تکرار قصه به این باور رسانیده است که انتظار دیدن ماهي سيا متوسط روزی بهسر خواهد آمد. در این هیاهوی زندگی اما همه گویی مجنون شدهاند؛ جنونی فراگیر که همه آن را باور دارند.
شیهیدن فیگور، ژست و طراحی حرکت و فرم نیست . بلکه تاثیر حرکت و پویایی بر بدنهای بیحرکت و رخوتزدهایست که اگرچه از خفقان و فقدانها آماسیدهاند، اما از کار نیفتادهاند. اجازهی مونتاژهای قدرت را در سلسله مراتب استاد_شاگری، نمیدهد. جا خالی نمیکند. تحت تاثیرِ ژستِ فرهیختگیِ جبری استاد قرار نمیگیرد. تجربه میکند، میسازد، ویران میکند تا به آگاهی دست یابد. در میدانها، در تجمعات، در عبور از ایستاییِ اِعمال شده با وجودِ عواقبِ ستارهدارشدن، اخراج، حذف و طرد، مقاومت میکند. برخلاف نسل محافظهکاری که در حاشیهی سکوت و بی کنشی، پناه گرفتهاست.
همانطور که میبینید تبریزی وضعیت و بستر مناسبی را برای خلق و بروز یک بحران تدارک دیده است. این یکسوم ابتدایی نمایش به بهترین شکل ممکن وضعیت را شرح داده و زمینه ورود مخاطب به جهان اثر را فراهم میکند. ورود مخاطب به اثر فرصت برای انتقال تجربه حسی به وی را شکل میدهد. درگیری بین سالومه و شوهرش و افشای سقط جنین او پیش از ازدواج با یوسف، خانواده را در وضعیتی بحرانی قرار داده و شیرازه آن را از هم میپاشد. در کلیشهایترین حالت ممکن، میشد تصور کرد که این نقطه بحران باید در انتهای نمایش شکل میگرفت اما نه در اواسط نمایش.
در نمایش «امشب اینجا» ما با یک جریان سیالی مواجه هستیم که نه تنها از دیدگاه روایتی و گفتمانی دارای اهمیت است بلکه از دیدگاه نشانه ای و معنایی و حتی روانشناختی بسیار حائز اهمیت می باشد و علی رغم همه ی پیچیدگی هایی که دارد؛ ما آن را به عنوان یک جریان یا یک تئاتر مدرن، به سبک خاص و ویژه یعنی سبکی که راوی را جایگزین بازیگر بر روی صحنه می کند می شناسیم.
چرا باید هنوز در یک نمایش مدرن به مفاهیمی حاکم بر «مشق شب» رجوع کرد؟ به نظر میرسد تئاتر ایران با جهان علم میانه خوبی ندارد و کماکان اسطوره، مذهب و فلسفه منابع خلق و آفرینش اثر است.
نمایش «بهارشکنی» اثری مهندسیشده است که در آن میتوان رابطه تئاتر و ریاضی را درک کرد، جایی که اصول ساده ریاضی، اثر را به یک نمایش تمیز بدل میکند.
عنوان «اصل ۴۴ قانون اساسی» عنوان دهانپرکنی است. حداقل این عنوان برای من به سبب مسائلی که در طی سالهای گذشته در آن بوده و هست کمی دردناک است. این قانون به طور مشخص به بحث مالکیت دولتی، تعاونی و خصوصی میپردازد که در تفسیر جدید آن، میزان سهم بخش خصوصی از مالکیت منابع و صنایع مادر به حداکثر خود میرسد. یعنی اگر در گذشته بخش خصوصی به عنوان بخش مکمل دولتی و تعاونی مطرح میشد، اینک به بخش اصلی در بحث مالکیت درآمده است. این بحث موافقان و مخالفان بسیاری دارد و هماینک نیز از جمله بحثهای داغ روز به شمار آمده و همچنان یکی از معضلات امروز اقتصاد افلیج ماست.
وحید منتظری نویسنده شوخطبعی است و این شوخطبعی را بازی ژانری رقم میزند. او یک تاریخ سیاه را بدل به یک تئاتر تودرتو میکند که در آن سارتر هم به سخره گرفته میشود.
در نشست کانون ملی منتقدان محمد آقازاده، نصراله قادری، حمید کاکاسلطانی و رضا آشفته در کنار اسماعیل خلج و مجید گیاهچی به نقد و بررسی نمایش جمعه کشی در تالار سنگلج پرداختند.
امشب اینجاداستانی ایرانی و رئالست که قصد دارد با شکست زمان و تعلیقها، گرههای داستانی را به مرور باز کند. و نسبت به کار قبلی مژگان خالقی _ تو مشغول مردنت بودی_ که سبکی سورئال و کانتوری داشت کاملا فضای متفاوتی دارد که به جهان امروز نزدیکتر وملموسترست.
«افرای ژاپنی» میتوانست بدل به یک موجود آزاردهنده برای مخاطب باشد که خوشبختانه این گونه نشد. فکر میکنم متانت کارگردان و تلاش حداکثری گروه در پدید آمدن این شور و حال مثبت بیتاثیر نبوده باشد. هر چند که میتوانست بهتر و پویاتر از این حرفها باشد.
«رگ» نمونه خوبی از هنر سفارشی است، هنری که در آن دقت از بین میرود و ساختار فدای نظر سفارشدهنده میشود. نتیجه چنین نمایشی ،اثری است که چون کیسه بوکس گاردی برای مقابله با مشتها ندارد.
آواز قو، اگرچه نمایشی با عناصری درخشان در اجرا، به نظر نمیآید، و جریان پرکششی را نیز ایجاد نمیکند و در حقیقت واگویههای بازیگری قدیمیست که اذعان میکند دورهی اوجش گذشته و باید صحنه را ترک گوید، اما به دلیل وجود یکی از معتبرترین بازیگران پیشکسوت بر صحنهی تئاتر که مدتهای مدیدی، علاقمندان به نمایش از هنر او بی نصیب بودند، فرصتیست که بتوان بار دیگر درخشش ، تبحر و قدرت بازیگری او را بر صحنه ببینند.
نشست نقد و بررسی نمایش «وقتی کبوترها ناپدید شدند» با حضور رفیق نصرتی مدرس دانشگاه، محمدحسن خدایی منتقد و بهار ناجی دانشجوی دوره دکترای جامعه شناسی در «کافه بام» تئاتر مستقل تهران برگزار شد.
هنرمندان چپ و ماركسيست در شوروي و اروپاي شرقي در ابتداي قرن بيستم به تئاتر مستند پرداختند و اروين پيسكاتور آلماني هم با استفاده از اسناد و مدارك واقعي و فيلمهاي مستند در جستوجوي «تماشاگران تودهاي» بود؛ يعني تئاتري داراي حرفها و مسائل توده مردم براي توده مردم. جالب است كه ژيگا ورتوف مفاهيمي مانند «سينما چشم» و «سينما حقيقت» را به وجود آورد كه كمك شايان توجهي هم به شناخت «تئاتر مستند» ميكند.
قاعدهگریزی یعنی از تحمیلات کلیشهای مصون ماندن، یعنی پایبند به سبک و سلیقه مدیران سالنها و کاسبها و اساتید دانشگاهی نبودن، یعنی خاکریز خود را ساختن و به آن متعهد بودن. یعنی هوایی تازه در فشار همه جانبهی آلودگی هوا. یعنی نوعی نگاه تازه در عالم نابینایان و تاربینان. به واقع که چنین پدیدهای حلوا حلوا هم دارد. اما چرا «بهارشکنی» در قد و قوارهی این توصیفاتی که عرض شد قرار نمیگیرد؟!
اصغر نوری با «ستارهشناس» تنها ما را سرگرم میکند و در این میان به طبقه متوسط هم نیشی میزند؛ اما ارزان بودن نمایش در تولید به اثر ضربه میزند.
رضا آشفته و رضا کیانی از کانون ملی منتقدان تئاتر ایران نمایش "امروز روز خوبیست برای مُردن" به نویسندگی کمال هاشمی، جمال هاشمی و سارا سجادی و کار کمال هاشمی را اثری متفاوت و شهودی در نظر گرفتند که به اقتضای زمانهاش به دنبال برقراری ارتباط با مخاطبانش بوده است.