مستندهای «باد جن» و «نخل» ساخته ناصر تقوایی توسط موزه سینما نمایش داده می‌شوند.
تعزیه، این هنر عامه یکی از عمیق‌ترین هنرهای ایرانی است که در دوره مدرن توجه بسیاری از هنرمندان تراز را در شیوه‌های مختلف هنری به خود جلب کرده است، از جمله آن هنرمندان در سینما حداقل سه سینماگر با نوشتن و یا ساختن و یا الگوگرفتن از پیشنهادهای تعزیه اثری جدید و بدیع خلق کردند، بهرام بیضائی، ناصر تقوایی و عباس کیارستمی سه هنرمندی هستند که جلوه‌هایی از این هنر را به امروز و آثارشان گره‌زده‌اند.
جواد طوسی نوشت: با مرور اجمالی مجموعه آثار ناصر تقوایی (اعم از مستند، فیلم سینمایی و سریال و چند داستان کوتاهش) در کنار یک‌سری مولفه‌های اصلی همچون توجه به «فرم» و شیوه روایت و هویت دادن به جغرافیا و لوکیشن انتخابی، بیش از همه «خلاقیت بصری» محوریت دارد.
تقوایی برای ما تنها یک سینماگر فرهیخته نبود. انسانی بود و هست که با همه وجودش این سرزمین را دوست دارد. وجب به وجب ایران را گشته و درباره اغلب شهرها و مناطق دانشی بیشتر از اهالی دارد. او می‌تواند درباره خرما و انواع و اقسام و روش‌های کشت و داشت و برداشتش کتابی هزار صفحه‌ای بنویسد. می‌تواند تاریخچه برخی مناطق را از مورخین بهتر روایت کند.
هوشنگ گلمکانی: ناصر تقوایی، سینماگر عزیز و ارجمند و توانای ما که همین معدود آثارش برای اعتبار بخشیدن به کارنامه چند سینماگر کفایت می‌کند، با سکوت و لجاجت رویاگونه‌اش متاسفانه دوستدارانش و گنجینه فرهنگ و سینمای این سرزمین را از چند اثر فاخر و ماندنی محروم کرده است.
ناصر تقوایی در مستند «اربعین» صرفاً به‌دنبال نمایش یک آیین مذهبی نیست، بلکه در پس آن تلاش می‌کند تا روایتی جامعهشناسانه و مردمشناختی از یک باور جمعی و تجلی آن در مناسک و آیینی مذهبی را صورتبندی کند. وقتی فیلم را می‌بینید گویا این فیلم یک قطعه موسیقایی بسیار فهیم است که درباره آن اندیشیده شده و پشت آن فکر است.
صفحه‌ای که به نام استاد ناصر تقوایی فعالیت می‌کند و گفته می‌شود توسط همسر ایشان اداره می‌شود عکس جدیدی از این کارگردان مشهور سینمای ایران را منتشر کرد
حسن لطفی در روزنامه اعتماد نوشت : در اینکه کنار تفکری که سینما را یکدست می‌خواهد، نبوده و نیستم، شکی ندارم . تنوع فیلم‌های روی پرده آرزوی دیرینه‌ای است که با آن می‌توان حق انتخاب را به مخاطب داد . در چنان حالتی اگر تمساح خونی، فسیل، هتل و…. پرفروش باشد کسی نمی‌تواند خرده بگیرد . اما وقتی ناصر تقوایی، سعید روستایی، جعفر پناهی و… به هر دلیلی فیلم نسازند و اکران سینماها در اختیار فیلم‌های کمدی عامه‌پسند و سفارشی دولتی قرار گیرد وضعیت فرق می‌کند .
با نگاه به همه اين سال‌ها مي‌توان فهميد، چه بر سر سينما آمده است.سينماگران برجسته دهه چهل و پنجاه سال‌ها بعد هر يك به‌گونه‌اي دچار مشكل شده و از ادامه راه بازمانده بودند.
انجمن تهیه کنندگان مستقل سینما برای همکاری در جمع آوری و حفظ آثار ناصر تقوایی اعلام آمادگی کرد.
جلسه نقد و بررسی فیلم «ناخدا خورشید »برگزار شد.
نسخه اصلاح و مرمت شده فیلم سینمایی «ناخدا خورشید» ساخته ناصر تقوایی با همکاری فیلمخانه ملی ایران و با حضور علی نصیریان بازیگر، هارون یاشایی تهیه کننده، سعید قطبی زاده نویسنده و منتقد سینما و جمعی از هنرمندان و علاقه‌مندان به سینمای ایران در سالن فردوس موزه سینما به نمایش درآمد.
نسخه اصلاح و مرمت شده فیلم سینمایی «ناخدا خورشید» ناصر تقوایی در موزه سینما به نمایش درمی‌آید؛ فیلمی که تهیه‌کننده‌اش، دلیل ماندگاری آن را شناخت خوب این فیلمساز از جنوب می‌داند.
موزه سینما با همکاری فیلمخانه ملی ایران فیلم « ناخدا خورشید» ساخته ناصر تقوایی که توسط فیلمخانه ملی ایران اصلاح و مرمت شده را نمایش می‌دهد.
ناصر تقوایی خطاب به دبیر جشنواره نوشت: استدعا دارم از پذيرفتن تنديس بلورين سيمرغ اهدايي و همچنين حواله نوبت برای خريد پرايد بنده را معذور بداريد.
روزنامه اعتماد نوشت: در سینمایی که بزرگانی چون بیضایی و تقوایی فرصت کار پیدا نمی‌کنند و کیارستمی از یک دوره‌ای به بعد هر آنچه ساخت در خارج ایران بود، خالص‌سازی در جریان است.
ناصر تقوایی فیلمساز شهیر سینمای ایران درباره تنها فیلم سیاسی سینمای ایران نظر جالبی دارد.
آنچه او را در چشم برخی به مقام خدایگانی رساند علاوه بر آنچه گفته شد تبختر ذاتی‌اش بود که نسبت به اطرافیان و نزدیکانش نیز گاه غیرقابل تحمل می‌شد.
اکبر نبوی درباره فیلم «اربعین» ساخته ناصر تقوایی گفت: این فیلم یک اثر سهلِ ممتنع است و هر کسی نمی‌تواند مانند آن را بسازد. دکوپاژ تقوایی دارای لحنی هماهنگ با مردم جنوب و واقعه‌ای است که بعد از ۱۳۰۰ سال روایت می‌شود.
مستند «اربعین» ساخته ناصر تقوایی در موزه سینمای ایران نمایش داده می‌شود.
ناصر تقوایی که سال‌ها قبل برای ثبت تعزیه در فهرست میراث جهانی یونسکو یک مستند ساخته است، در آن مقطع گفته بود که دوست دارد اگر قرار باشد برای دومین بار سراغ تعزیه برود، حتما یک اثر سینمایی و غیرسنتی از آن بسازد.
ناصر تقوایی ۲۰ سال قبل بزرگ‌ترین مشکل آن روز جامعه را دوچهرگی مردم می‌دانست و با اشاره به فیلم «کاغذ بی‌خط» گفته بود: مردمی که در خیابان می‌بینید هیچ شباهتی به آن مردمی که در خانه‌هایشان هستند ندارند و این دوگانگی خطر بالقوه‌ای برای جامعه ماست.
نوشتن فیلمنامه‌ی پانزده قسمتی کوچک جنگلی بیش از یک سال وقت او را گرفت و پیش تولید آن دو سال زمان برد. اما ناصر تقوایی بعد از سه سال کوشش در سال ۱۳۶۱ از تولید و کارگردانی سریال حذف شد و این متن هرگز به تصویر نرسید.
بعد از ۴۰ سال فیلمنامه مجموعه «کوچک جنگلی» به قلم ناصر تقوایی منتشر شد.
محمدحسین ناصربخت از زنده‌یاد علاءالدین قاسمی به عنوان سفیر تعزیه ایران در خارج از کشور یاد کرد و فقدان او را ضایعه‌ای جبران ناپذیر دانست.
حذف دو فیلم از ناصر تقوایی از پلتفرم‌های نمایش خانگی خبرساز شد.
علی نصیریان همزمان با سالروز تولدش، ناگفته‌هایی را از همکاری‌های خود با زنده‌یاد علی حاتمی و ناصر تقوایی بیان کرده و راز موفقیت یک بازیگر خوب را توضیح داده است.
موزه سینمای ایران به مناسبت زادروز زنده یاد جمشید مشایخی بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون بخش‌هایی از گفتگوی این هنرمند را منتشر کرده است.
شماره چهاردهم دوره جدید مجله «تجربه» به همراه گفتگوی ویژه با ناصر تقوایی منتشر شد.
مرضیه وفامهر از وضعیت ناصر تقوایی خبر داد.
درباره ناصر تقوایی و سال‌هایی که به اجبار و یا تقدیر کار نکرده و خانه نشین‌شده حرفْ بسیار است بخصوص آنکه با وجود آثاری ماندگار، فیلم‌های ناتمامش به حسرتی برای دوستدارانش بدل شده است و ای کاش فرصتی فراهم می‌شد تا هرآنچه از آثار نیمه‌کاره‌اش باقی است در جایی دیده شود.
مستند «اقتباس در سینما» به کارگردانی مجتبی سعادت با بررسی فیلم «ناخدا خورشید» در پلتفرم هاشور اکران می‌شود.
«سینمای ناصر تقوایی» نوشته سعید عقیقی و رضا غیاث منتشر می‌شود.
پادکست «سینما، خاطره» این هفته با بررسی فیلم‌سینمایی «آرامش در حضور دیگران» از رادیو سوینا پخش می‌شود.
تقوایی تلاش می‌کند با در‌نظر‌گرفتن واقعیت زندگی صادق و شرح رویدادی که ممکن است شالوده هنجارمند زندگی هر شهروندی را از هم بپاشد، هستی یک انسان در برابر مفهوم «عدالت» را صورتی غیر‌تاریخی ببخشد. از‌این‌رو تأکید تقوایی به عنصر مکان و فضاسازی اثرش در یک بافت اقلیمی شناخته‌شده نمی‌تواند تأثیر چندانی بر کنش صادق بگذارد و زیباشناسی فیلم او را به نوعی قوم‌نگاری هدفمند نزدیک کند.
بهزاد خورشیدی، هنرمند گرافیست به مناسبت زادروز ناصر تقوایی با انتشار طرحی از چهره او، به ویژگی های این فیلمساز موج نوی سینمای ایران پرداخته است.
عباس بهارلو: تقوایی بارها گفته است كه بدون فضا هیچ هنری معنا نمی‌دهد و هر واقعه‌ای در فضایی اتفاق می‌افتد و هر نسلی در فضایی زندگی می‌كند كه نسل بعد ممكن است در آن زندگی نكند. این عین عبارت خود اوست: «اگر جغرافیایی نباشد تاریخی وجود ندارد؛ تاریخ فقط در پهنه جغرافیا می‌تواند اتفاق بیفتد. جنوب برای من یك منطقه جغرافیایی بسیار گسترده است.» زمینه‌ای كه تقوایی حوادث داستان‌های «تابستان همان سال» را بر بستر آن پیش بُرده همان‌جایی نیست كه او تقریبا دو دهه بعد فیلم‌های «صادق كرده» و «نفرین» را ساخته است.
محمود كلاری: درباره وسواس‌های ظریف وموشكافانه و گاها افراطی تقوایی باید بگویم كه او در طول كار، فقط به آنچه در ذهنش ساخته و پرداخته بود، می‌اندیشید و برایش اصلا مهم نبودكه عوامل فیلم را آرام آرام خسته و بی‌انگیزه كند وبعد از مدتی آن انگیزه و شوق و ذوق آغازین را ازدست بدهند، این نوع فیلمسازی تقوایی برای من حداقل درآن زمان مسبوق به سابقه نبود، فیلمسازی با این حد از كمال‌گرایی كه به شكلی وسواس‌گونه از چیزهای كوچك و ظاهرا كم‌اهمیت نمی‌گذرد و فارغ از تمام تبعات ناشی از این روش، كار را به كندی و فرساینده پیش می‌برد.
ابوالفضل جلیلی، کارگردان سینما معتقد است: تحقیق نه فقط در حوزه سینما بلکه در بسیاری از برنامه‌ریزی‌های یک جامعه می‌تواند تاثیرگذار و راهگشا باشد.
سومین شماره مجله «نوپا» با پرونده ویژه ناصر تقوایی منتشر شد.
«آرامش در حضور دیگران» یکی از سه فیلمی است که سینمای ایران را وارد مرحله تازه‌ای از حیاتش کرد. اواخر دهه 40 جریان موسوم به موج نوی سینمای ایران آغاز شد. یکی از ویژگی‌های مهم این جریان این است که به‌نوعی برای نخستین‌بار ادبیات اجتماعی ایران را با خودش همراه کرد.
در بحث‌هایی مانند بیکاری بیست‌ساله ناصر تقوایی یا در محاق ماندن پروژه‌های رویایی خسرو سینایی و بزرگان دیگر، بسیاری از اوقات این توجیه مطرح شده که چون این افراد فیلم‌هایشان صرفه اقتصادی ندارد، از چرخه تولید بیرون مانده‌اند.
در حالی که به تازگی یکی از منتقدان سینما مطلبی درباره خانه‌نشینی و در دسترس نبودن کارگردان «ناخدا خورشید» منتشر کرده بود، مجید ناظمی - وکیل ناصر تقوایی - از پیگیری قانونی مطالبی که اخیرا درباره وضعیت زندگی این کارگردان منتشر شده است، خبر داد.
آشنايي و حشر و نشر با فيلمسازان بزرگ و تاثيرگذار وظيفه‌اي را بر عهده هر منتقدي مي‌گذارد، من هم چون خودم را بسيار مديون آن نسل از فيلمسازان ايران مي‌دانم، تصميم گرفتم چنين مجموعه كتاب‌هايي را دنبال كنم.
گرچه درست نیست به این صراحت بگویم اما بگذارید، بگویم این روزها ناصر تقوایی حال خوشی ندارد چون حال خوش از خلق کردن و کار کردن ناشی می‌شود. ناصر تقوایی الان هیچ کاری نمی‌کند مگر این که اطرافیانش مدعی باشند او می‌نویسد. بله او سال‌هاست که می‌نویسد اما برای کشوی میز و نوشته‌هایش را انبار می‌کند.
«کلمات برای بیان آن همه تصویری که تقوایی در ذهن داشت، کافی نبودند و او در نهایت جذب جاذبه‌های رنگین سینما شد.»
تقوایی بعد از کاغذ بی‌خط دو فیلم زنگی و رومی و چای تلخ را نیمه‌تمام رها کرد. او در آخرین سال فعالیت فیلمسازی‌اش دوباره سراغ ساخت مستند رفت و تمرین آخر را ساخت. مستندی که خیلی‌ها معتقدند به واسطه آن تعزیه در سازمان میراث جهانی یونسکو ثبت جهانی شد. تقوایی در سال‌های بعد هم چند بار برای ادامه مسیر فیلمسازی‌اش دورخیز کرد اما هر بار به موانعی برخورد و سینمادوستان ایرانی همچنان از فرصت تماشای فیلم جدیدی از او محروم مانده‌اند.
واقعیت این است که سینمای ایران درحال حاضر ناصر تقوایی را ندارد، همان طور که بهرام بیضایی را ندارد، همان طور که امیرنادری را هم ندارد.
امیر نادری که مدت‌هاست در خارج از کشور زندگی می‌کند و قصد دارد فیلم جدیدش را در چین و مغولستان بسازد، در تازه‌ترین اظهارنظر خود از ناصر تقوایی تشکر کرد.
واقعیت این است که ما تا چه حد می‌توانیم دانش‌آموخته‌های کلاس‌های درس را به‌عنوان هنرمند پرورش بدهیم؟ پس گوشه‌نشین‌کردن این تفکرات چه دلیلی دارد؟ مگر اینکه نمی‌خواهیم اتفاقی درست و مناسب برای جامعه ما بیفتد! بااین‌حال تاریخ گواه خوبی است که عملکرد ما بررسی کند. امثال بیضایی و تقوایی قطعا در تاریخ نام‌شان به نیکی یاد می‌شود. فقط دریغ و درد که آن‌چنان قدردان آنها نیستیم... .
