بهترین کارگردان‌های فیلم‌های علمی-تخیلی؛ از استنلی کوبریک تا جیمز کامرون

چارسو پرس: ژانر علمی-تخیلی یکی از خلاقانه‌ترین و تجربی‌ترین ژانرهای سینما است که با تلاش کارگردان‌های خلاق و رویاپرداز، غالبا مرزهای آنچه را که در حقیقت و خیال امکان‌پذیر است جابجا می‌کند. این ژانر از زمانی که تصاویر متحرک به شکل محبوب سرگرمی تبدیل شدند وجود داشته است. فیلم‌های علمی-تخیلی معمولا حول فناوری‌های آینده‌نگر، جهان‌های خیالی جدید، سفر به فضا، سفر در زمان و بسیاری از اتفاقات دیگر می‌چرخند که اغلب دنیای واقعی را به سمت پیشرفت بیشتر سوق می‌دهند. در تاریخ سینما، کارگردان‌های علمی-تخیلی خیال‌اندیش زیادی وجود داشته‌اند که از روش‌های جدید برای خلق فیلم‌ها الهام گرفته‌اند که فراتر از ژانر است و بر کل سینما تاثیر می‌گذارد؛ از تکنیک‌های ابداعی خلق تصاویری که در حالت عادی امکان‌پذیر نیست تا روش‌های هوشمندانه ساخت جهان‌های خیالی پیرامون بازیگران واقعی و گرد هم آوردن تمام این‌ها برای به ثمر رساندن فیلم‌های روان و منسجم. بسیاری از بهترین کارگردان‌های تمام دوران هنر خود را در به تصویر کشیدن فیلم‌های علمی-تخیلی تقویت کردند و تاثیر ماندگاری بر چشم‌انداز فیلم برای نسل‌های بعد بر جا گذاشتند.

۱۰. ژرژ ملی‌یس

ژرژ ملی‌یس به وضوح کارگردانی رویاپرداز بود که راه را برای افراد خلاق بیشتری به منظور گسترش و افزایش محبوبیت ژانر علمی-تخیلی هموار کرد. با این حال کار او بیش از آن که ماهرانه باشد، مهم و بنیادی است. استعداد و تخیل او فوق‌العاده بود و به شکل‌گیری ژانر علمی-تخیلی آن هم در دورانی که رنگ و صدا بخشی از سینما نبود کمک کرد. اما به خاطر محدودیت ابزار در اختیارش و خلاقیت استثنایی کارگردانان مدرن، او به عنوان دهمین نام در فهرست بهترین کارگردان‌های فیلم‌های علمی-تخیلی قرار می‌گیرد.

ملی‌یس کارگردانی درخشان بود که از تکنیک‌های پیشرفته برای روایت داستان‌هایی استفاده می‌کرد که به روش دیگری ممکن نبود و در این راه از تجربه‌اش به‌عنوان یک شعبده‌باز و تردست بهره می‌برد. ملی‌یس با استفاده از ترفندهای حرفه‌ای خود برای ضبط فیلم‌ها، توانست تصاویر قانع‌کننده‌ای را خلق کند که بسیار جلوتر از زمان خود بود. فیلم‌های ملی‌یس از استفاده از نقاشی‌های دستی، نوردهی‌های متعدد، تایم‌لپس، شبیه تماشای یک نمایش جادویی بود و راه را برای بسیاری از فیلم‌سازان دیگر هموار کرد تا داستان‌های منحصربه‌فردی را روایت کنند که خلق آن‌ها در آن زمان غیرممکن بود.

۹. فریتس لانگ

فریتس لانگ توانست بر پایه‌هایی که توسط کارگردانان رویاپردازی مانند ملی‌یس بنا شده بود بایستد و منابع باورنکردنی را جمع‌آوری کند و آن‌ها را به سطوح جدید برساند. فیلم «متروپولیس» ساخته فریتس لانگ یکی از ماندگارترین فیلم‌های بلند علمی-تخیلی با تصاویری است که همچنان بر سینمای امروز تاثیر می‌گذارد. علاوه بر این، فیلم‌های لانگ مانند «زن در ماه» به پیشروی روش‌های علمی جدید که تبدیل به یک روش استاندارد شده‌اند، مانند سکوهای پرتاب موشک برای کمک به پرتاب راکت‌ها به فضا کمک کردند. در واقع لانگ همان سبک علمی-تخیلی سوررئال ملی‌یس را به رئالیسم آغشته کرد.

۸. واچوفسکی‌ها

واچوفسکی‌ها شگفتی‌های امروزی در ژانر علمی-تخیلی هستند که از موضوعات فلسفی و اجتماعی برای خلق داستان‌های درخشان الهام می‌گیرند. فیلم‌های پیشگامانه‌ای مانند «ماتریکس» پس از اکران تاثیر قابل‌توجهی بر فرهنگ داشتند و همچنان در صدر فیلم‌هایی هستند که به هوش مصنوعی و فناوری رو به رشد می‌پردازند. توانایی آن‌ها در خلق جهان‌های گسترده‌تر و دادن معنا و هدف عمیق‌تر به آن‌ها چشمگیر است، در حالی که پروژه‌های متوسطی را منتشر کرده‌اند، از ریسک کردن هراسی ندارند که همین مساله موفقیت‌هایشان را چشمگیرتر می‌کند.

۷. دنی ویلنوو

سبک فیلمسازی دنی ویلنوو به دوران فیلم صامت برمی‌گردد که با تاکید بیشتر بر تبدیل یک فیلم به یک تجربه بصری و احساسی، کم‌تر بر دیالوگ‌ها و بیشتر بر تصویرسازی تکیه می‌کند. با هر اکران، ویلنوو به پیشرفت هنر خود ادامه داده و فیلم‌های بلندتر و بهتری خلق می‌کند که در میان فیلم‌های غیرتخیلی برجسته می‌شوند. ویلنوو هم مثل جیمز کامرون در فیلم‌هایش دنیاهای کاملی را خلق می‌کند، زیرا از رمان‌ها و آثار دیگر الهام می‌گیرد و سپس آن‌ها را گسترش داده و تقویت می‌کند تا به سطح جدیدی برسند.

۶. جورج لوکاس

در حالی که جورج لوکاس کمپانی لوکاس فیلم را تاسیس کرده و به عنوان نویسنده در نزدیک به ۲۰۰ پروژه مختلف شرکت داشته، به عنوان کارگردان تنها ۲۰ فیلم ساخته است. با این حال، با همین تعداد اندک فیلم‌های ساخته‌شده تاثیری شگرف در دنیای علمی-تخیلی به جا گذاشت. لوکاس به عنوان مغز متفکر دنیای «جنگ ستارگان» و اولین کسی که ژانر اپرای فضایی را کشف کرد، یکی از بهترین کارگردان‌های علمی-تخیلی تمام دوران است. با این حال، او حتی در بخش‌های دیگر فرآیند خلاقیت از نقاط قوت بیشتری برخوردار است و در نتیجه برای ادامه داستان‌های تعیین‌کننده ژانر خود، جنبه‌های دیگر فیلم‌سازی را دنبال کرد.

۵. استنلی کوبریک

آثار درخشان استنلی کوبریک محدود به یک ژانر نمی‌شود، زیرا سبک منحصربه‌فرد و استعداد او در هر جنبه‌ای از خلق فیلم باعث شد تا بر تمام ژانرها تاثیر بگذارد. با این حال، کار او بر روی فیلم‌های علمی-تخیلی به ویژه ماندگار است. او با «۲۰۰۱: ادیسه فضایی» داستان پیشگامانه‌ای درباره تهاجم هوش مصنوعی روایت کرد. کوبریک دوباره با فیلم «پرتغال کوکی»، شاهکاری خلق کرد که دنیای آینده دیستوپیایی را با فناوری تخیلی که بسیار جلوتر از زمان خود بود نشان می‌داد. در نتیجه، کوبریک به عنوان یکی از بهترین کارگردان‌های فیلم‌های علمی-تخیلی تمام دوران شایسته تقدیر است.

۴. ریدلی اسکات

ریدلی اسکات یکی دیگر از کارگردان‌های شاخص است که سهم زیادی در سینما و فیلم‌سازی دارد. به لطف فیلم‌های جاودانه‌ای مانند «بیگانه» و «بلید رانر»، اسکات به خاطر توانایی‌اش در خلق داستان‌های علمی-تخیلی سیاه که آینده‌ای متناوب و ترسناک را به تصویر می‌کشید، به سرعت به یک نام آشنا تبدیل شد. فیلم‌های او با کاوش در موضوعاتی مانند اعماق فضا، اولین تماس با بیگانگان متخاصم و ربات‌های انسان‌نمای بسیار پیشرفته، الهام‌بخش فرنچایزهای گسترده شدند و به کارگردان‌های دیگر اجازه داد تا این داستان‌ها را به روش‌های جدید ادامه دهند.

۳. کریستوفر نولان

کریستوفر نولان علاقه‌ای به محدود کردن خود به یک ژانر ندارد، اما تاثیری که او بر دنیای علمی-تخیلی گذاشته است غیر قابل انکار است. با فیلم‌های برجسته‌ای که رویکردی بدیع به زمان و روایت خطی دارند، فیلم‌های مفهومی نولان بسیار عمیق هستند، زیرا مفاهیم جذابی را بررسی می‌کنند که درک مخاطبان را به چالش می‌کشد و اغلب این کار را با چرخش و پیچیده ساختن واقعیت انجام می‌دهد. در عین حال، بسیاری از بهترین فیلم‌های نولان در ژانر علمی-تخیلی هستند و سهم او در این ژانر به اندازه برخی از آن کارگردان‌های موفقی که دهه‌ها قبل از او آمده‌اند قابل توجه است.

۲. استیون اسپیلبرگ

تعداد کمی از کارگردان‌ها توانسته‌اند تاثیر عمده‌ای در ژانر علمی-تخیلی داشته باشند، آغازگر فرانچایزهای بزرگ شوند یا فیلم‌هایی بسازند که دهه‌ها جذابیت و کیفیت خود را حفظ کنند، چه رسد به اینکه این کار را در پنج دهه متوالی انجام دهند. صرف نظر از این، استیون اسپیلبرگ یکی از آن فیلمسازان نادری است که به طور مداوم فیلم‌های علمی-تخیلی برجسته‌ای خلق کرده است که الهام‌بخش نسل‌ها شده است، در حالی که همچنان به عنوان یک کارگردان فیلم‌های کاملا جدیدی می‌سازد که تاثیر باورنکردنی بر سینما می‌گذارد. علاوه بر فیلم‌های ذکر شده در بالا، اسپیلبرگ از آن دسته کارگردان‌های پرکاری است که آثار متعدد دیگری نیز ساخته است که در بین بهترین فیلم‌های علمی-تخیلی تمام دوران قرار گرفته‌اند.

۱. جیمز کامرون

رتبه برتر باید به رویاپرداز بی‌رقیب یعنی جیمز کامرون برسد. جیمز کامرون یکی از بهترین و منحصربه‌فردترین کارگردان‌های تمام دوران است و بسیاری از فیلم‌های او در ژانر علمی-تخیلی قرار می‌گیرند. نه تنها این، بلکه با هر پروژه جدید، کامرون از خلاقیت خارق‌العاده خود استفاده می‌کند و افراد با استعداد را گرد هم می‌آورد تا به معنای واقعی کلمه نحوه ساخت فیلم‌ها را تغییر دهد. فیلم «ورطه» (The Abyss) به کارگردانی او در سال ۱۹۸۹ اولین شخصیت کاملا واقعی کامپیوتری در یک فیلم را به نمایش گذاشت و این فناوری دوباره در «ترمیناتور ۲: روز داوری» (Terminator 2: Judgment Day) برای ساخت ربات باورنکردنی تای- ۱۰۰۰ مورد استفاده قرار گرفت.

کامرون همچنین پس از ساخت «آواتار» و فیلمبرداری از مجموعه‌های عظیم که دنیایی وسیع را با جلوه‌های کامپیوتری یکپارچه به وجود می‌آورد، باعث پیشرفت‌های عمده‌ای در فناوری ضبط حرکت در فیلمسازی شد. کامرون مانند ملی‌یس به جای ساختن یک فیلم، چشم‌انداز می‌سازد و در نتیجه روی پرده نقره‌ای جادو خلق می‌کند. جیمز کامرون به خاطر توانایی فوق‌العاده‌اش در خلق دنیاها و روایت داستان‌های گسترده، در حال حاضر قابل اعتمادترین کارگردان هالیوود است و سه فیلم از چهار فیلم برتر باکس آفیس تمام دوران را کارگردانی کرده است.