مهین صدری، نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر و سینما، در گفتگویی مشروح به مسیر هنری خود، از کانون پرورش فکری رشت تا همکاری طولانی‌مدت با امیررضا کوهستانی پرداخت. او با تاکید بر اینکه «هیچ لذتی بالاتر از کشف آدم‌های معمولی نیست»، از فرایند شکل‌گیری آثارش، اهمیت صداقت در هنر و همچنین تجربیاتش در نوشتن نمایشنامه، کارگردانی و بازیگری سخن گفت.
خانه هنر «مد» به تازگي اقدام به برگزاري سلسله نشست‌هايي براي بررسي و شناخت جدي‌تر جريان‌هاي تئاتري كرده است. نشست اول به بررسي گروه‌هايي اختصاص يافت كه نام‌شان با تئاتر از نوع ديگر پيوند خورده و در همين رابطه ميزبان علي‌اصغر دشتي سرپرست و نسيم احمدپور نويسنده و از اعضاي گروه تئاتر «دن كيشوت» بود. اين د و در گفتوگو با كيوان سررشته از اعضاي گروه تئاتر «ليو» به بيان سير فعاليت هنري گروه پرداختند.
خلیلی با استفاده از تئاتر کمدی سیاسی «داریو فو»، کمدی رفتاری «کمدیا دل‌آرته» و کمدی کلامی نمایش ایرنی «روحوضی» و شیوه‌های دیگر کمدی تلاش می‌کند به موضوعات سیاسی بپردازد که دستمایه اصلی او هم دوران دیکتاتوری آدولف هیتلر است. به همین مناسبت پای صحبت‌های اصغر خلیلی نویسنده و کارگردان این نمایش نشسته‌ایم که در چند سال اخیر تئاتر سیاسی را دنبال کرده است.
این روزها اگر به سالن تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در پارک لاله سر بزنید، شاهد اجرای تازه‌ترین نمایش افسانه زمانی با عنوان «ترنج» خواهید بود؛ نمایشی باز هم مثل آثار پیشین او در حال و هوای نمایش‌های ایرانی، آیینی و البته این‌بار با چاشنی موسیقایی بیشتر. زمانی که پس از کارگردانی نمایش‌هایی مانند «دختران باغ‌های قالی»،«سه بچه‌خوک» و «حکایت مرد کوهستان» چند سالی بود سراغ اجرای نمایش برای کودکان و نوجوانان نرفته بود، اکنون با نمایشنامه‌ای با نویسندگی مشترک خود و نسرین خنجری به همان حال و هوا برگشته و باز هم نمایشی دیدنی و جذاب را رقم زده است.
«بودن» با طراحي و اجراي امير اميري در عمارت روبرو به صحنه رفت. اين عنوان به محض آغاز اجرا به ضد خودش بدل شد، اتفاقي كه احتمالا اميري هم انتظار داشت؛ به بيان ديگر يعني «بودن» آنتي‌تز خود را در صحنه توليد كرد و مخاطب با شخصيتي كاملا تحت انقياد مواجه شد. فردي كه در مرحله اول با كدهاي يك شخص حاضر در جايگاه تماشاگران و سپس از طريق صدا تحت كنترل بود. جايي كه «بودن» دقيقا به «نبودن» تغيير ماهيت داد. بلايي كه در زمانه تكنولوژي زده و تحت سيطره انواع رسانه‌ها هر لحظه بر سر شهروندان آوار مي‌شود اما چشم‌ها و گوش‌ها بسته است. بگذريم كه آنچه در «بودن» - بخوانيد نبودن - اتفاق افتاد تنها ناظر به استيلاي تكنولوژي بر زندگي و زمانه ما نبود و هر قدرتي كه دستورالعملي صادر مي‌كند را در بر مي‌گرفت. اين گفتوگو بعد از پايان اجراهاي «بودن» انجام شد، درست به اين دليل كه ظاهرا با هنري مواجه هستيم كه تمايل چنداني به بودنش نيست. دانشگاه‌ها و برنامه‌ريزان تئاتر برايش برنامه‌اي ندارند و گويي همه در نبودن امر معاصر اتفاق نظر دارند.
کارگردان نمایش «راز بقا»" با انتقاد از اینکه تماشاخانه‌های دولتی دچار لابی‌گری شده‌اند و به راحتی نوبت اجرا نمی‌دهند، گفت: ما خودمان راز بقای خودمان هستیم و اینکه زندگی خوب پیش می‌رود یا نه هم در دست خودمان است چون همه می‌دانیم در حال استفاده از یکدیگر هستیم و به راحتی به ابزار شدنمان ادامه می‌دهیم.
نمايش ريچارد به نويسندگي و کارگرداني حميدرضا نعيمي اين شب‌ها با بازي حامد کميلي، بهناز نازي، شقايق فراهاني، کتانه افشاري‌نژاد، يعقوب صباحي، منوچهر عليپور، کامبيز اميني، فريد قبادي، رضا جهاني، محسن سالاري، ايمان سلگي، اشکان دلاوري، علي گلشني، عيسي حسيني، اميرارسلان خالويي، مجتبي بابايي‌فرد، سپاس رضايي، محمد نيازي، عطا مقيمي، افشين حسنلو، آرش عليقليان، پرهام ابراري، فرهاد قديم‌خاني، حسين عارف، اشکان شريعت، صالح لواساني و اميد شوندي در تالار وحدت روي صحنه مي‌رود. تئاتري که در ۱۲۵ دقيقه اقتباسي از «ريچارد سوم» شکسپير را به نمايش مي‌گذارد.
امیر دژاکام با بیان اینکه «متاسفانه بسیاری از آثاری که امروز روی صحنه می‌روند از تفکر خالی‌اند» گفت: نوعی از فرمالیست اتفاق می‌افتد که در آن درد کارگرها، بچه‌های بی‌سرپرست و طبقه محروم تبدیل به یک «شو» می‌شود که با آن آواز می‌خوانیم، شادی می‌کنیم و ۶ میلیارد تومان هم می‌فروشیم اما کوچک‌ترین دانشی درباره اینکه این بچه‌ها چه دردی را متحمل می‌شوند به دست نمی‌آوریم.
تئاتر امروز در مقايسه با سال‌هاي ابتدايي دهه ٧٠ كه رضا بهبودي و هم‌نسلانش تحصيل و تمرين حرفه‌اي نمايش را پيشه كردند شكل و شمايل متفاوتي گرفته است. عده‌اي عنوان «دوران گذار» را برايش برگزيده‌اند، گرچه مشخص هم نيست اين گذار به همين زودي‌ها گذر كند. فعلا همه‌چيز با شيب تند و ميلي افسارگسيخته به سوي سراب افزايش فروش و ثبت ركورد تعداد تماشاگران در حركت است. چنين اوضاعي تشخيص سره از ناسره را براي مخاطب غالبا جوان و نوجوان تئاتر دشوار مي‌كند. در چنين شرايطي چطور مي‌توان به هنرمند و اصولا تئاتر اعتماد كرد؟ چطور شخصي به صفت هنرمندي متصف مي‌شود؟ با رضا بهبودي به بهانه ايفاي نقش در نمايش «يك روز تابستاني» به كارگرداني پارسا پيروزفر به گفتوگو نشسته‌ايم. تركيبي كه راه خود را از سال ٧٥ و در نمايش «بينوايان» به كارگرداني بهروز غريب‌پور آغاز كرد اما سال ٩٠ با نمايش «گلن‌‌گري گلن راس» به كارگرداني پيروزفر وارد فاز تازه‌اي شد. حالا ٧ سال از اولين همكاري جدي اين دو در كنار يكديگر مي‌گذرد و با دقت در ويژگي‌هاي موجود در آثار پيروزفر و بازي‌هاي همواره با صلابت بهبودي ديگر مي‌توان در يك مورد اطمينان خاطر داشت؛ حداقل اينجا دوران گذار گذشته و مي‌توان گفت با دو چهره‌اي مواجه هستيم كه به درياي متلاطم گيشه و فروش تن نمي‌دهند و برخلاف بسياري، ميان حيات شخصي و هنري‌شان گسستي وجود ندارد.
خالق «خرمگس» این‌بار نیز با اثری متفاوت پا به عرصه تئاتر گذاشته است. علی عابدی با نوشته‌های خاص و اجراهای خاص‌تر توانسته است نظر بسیاری از منتقدان و علاقه‌مندان تئاتر را به خود جلب کند. اثر جدید وی «تیولا» نام دارد و قرار است در مردادماه روی صحنه تماشاخانه مهرگان برود، به‌این‌جهت مصاحبه‌ای را با او ترتیب دادیم تا بیشتر با این اثر آشنا شویم.
صدرالدین زاهد یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های تئاتر دهه 50 شمسی است. اما در سال‌های اخیر هم او بی‌کار نبوده و نمایش‌هایی را در معتبرترین جشنواره‌های فرانسه و ایتالیا روی صحنه برده است. او زمانی که در ایران بود، با دعوت پیتر بروک به گروه بازیگران نمایش «اورگاست» پیوست؛ همچنین در تبدیل یکی از انبارهای تئاترشهر به سالن نمایش و تأسیس سالن چهارسوی مجموعه تئاترشهر نقش داشت. زاهد به‌اتفاق بیژن مفید، آربی اوانسیان، سوسن تسلیمی، فردوس کاویانی، حسین محب‌اهری، فرحناز منافی‌ظاهر، آتیلا پسیانی، فاطمه نقوی و... شماری از تأثیرگذارترین نمایش‌های آن دوره همچون «جان‌نثار» و «اژدها» را روی صحنه برد. او پس از 30 سال به ایران آمد و نمایش «افسانه ببر» را که اقتباسی از اثر داریو فو، نمایش‌نامه‌نویس ایتالیایی است، در تهران به‌صورت محدود روی صحنه برد، اما این‌روزها او در تدارک کاری دیگر است. قرار است «افسانه ببر» در شهرهای مختلف استان کرمان روی صحنه برود و در کنار این اتفاق، ورک‌شاپ‌هایی هم در این استان برگزار شود. این تور 29 تیر در سیرجان آغاز می‌شود و 16 مرداد در شهر کرمان خاتمه می‌یابد. به بهانه این برنامه، با صدرالدین زاهد، مترجم، کارگردان، طراح و بازیگر «افسانه ببر» و حاشیه‌هایی که چندی پیش در جریان اجرای نمایش از سوی دیگر کارگردان‌ها به‌وقوع پیوست، گفتوگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
مهدي نصيري، منتقد، نمايشنامهنويس، کارگردان و مدرس تئاتر است. او دکتراي ادبيات نمايشي دارد و درحال‌حاضر علاوه‌بر اينکه رئيس کانون ملي منتقدان تئاتر ايران است، نمايش‌نامه مي‌نويسد و کارگرداني مي‌کند. «اين قصه را با من بخوان» تازه‌ترين نمايش اوست که اين روزها در تالار مهر حوزه هنري روي صحنه است. نمايش‌نامه‌اي که از يک داستان کوتاه در مجموعه «کتاب ويران» ابوتراب خسروي اقتباس شده است.
كوروش نريماني در زمينه تئاتر كمدي هنرمند شناخته شده‌اي است. نمايشنامهنويس و كارگردان خوش‌ذوق و خلاقي كه با اجراي نمايش‌هايي مثل «شب‌هاي آوينيون» ١٣٨٧، «والس مرده‌شوران» ١٣٧٩ و «جنگير» ١٣٨٨ با خود پيشنهادهايي قابل تامل از جمله در زمينه ايده‌پردازي، كارگرداني و معرفي بازيگر به همراه آورد اما مجموعه عواملي موجب شد اين هنرمند چند سالي عطاي نوشتن و كارگرداني را به لقايش ببخشد. نريماني براي ٣ سال كنار نشست و حالا بعد از ماه‌ها تمرين با هنرجويان جوان در «كارگاه كمدي خلاق» به صحنه بازگشت؛ هنرجوياني كه بعضي از آنها شايد پيش از اين نه فقط رنگ صحنه كه اصلا نمايش نديده بودند. نام نمايش؟ «شپش»! شك ندارم لبخند زديد.
کارگردان نمایش سیندرلا گفت: این نمایش روایتی مدرن از داستان سیندرلا است که با موقعیت‌های غیرواقع‌گرایانه، قصه رئالیستی را مطرح می‌کند.
دبیر هفدهمین جشنواره تئاترعروسکی با اعلام اینکه مراسم «شادپیمایی» این دوره در بوستان «آب و آتش» برگزار می‌شود، از تاثیر گرانی ارز و تحریم‌ها و تخصیص کم اعتبارات بر عرصه هنر گفت.
محمد رحمانیان می‌گوید کتمان نمی‌کنم در «لیلا و چند مسافر» برخلاف سایر آثار مذهبی‌اش به روایت مرسوم از دین نزدیک شده چراکه این نمایش مذهبی برخی از نشانه‌هایش را از اتفاقاتی بیرون از چهارچوب ذهنی روشنفکران می‌گیرد
حسین پارسایی با اشاره به انتقادهای مطرح شده درباره عملکرد شورا گفت: من اخلاقی و حرفه‌ای کار کردم و با کسی زد و بند نکردم اما اگر خروجی اشکال داشته می‌پذیرم. معتقدم تئاتر مدیریت قاطع و کوبنده را برنمی‌تابد. باید ملاحظه روابط و آدم‌ها را کرد او همچنین وعده داد سه مساله را از خروجی این نشست با خبرنگاران به شورای سیاست‌گذاری ایرانشهر منتقل کند که شامل دریافت تضمین اجرا از گروه‌های اجرایی، بررسی تعداد پیشنهاداتی که ربط پیدا می‌کند به یک تهیه‌کننده خاص و برخورد با انصراف‌دهندگان می‌شود.
شهرام عبدلی که این روزها در تماشاخانه شهرزاد نمایش «دلاک‌ها» را روی صحنه برده است معتقد است تیم تازه شهرداری تهران شرایط را برای تبلیغات شهری تئاتر سخت کرده است.
«ما نسبت به خیلی از کشورهای دیگر که ادعای سابقه در تئاتر کودک و نوجوان دارند، وضعیت بهتری داریم. اما وقتی در جشنواره‌های بین المللی شرکت می‌کنیم از ما سوال می‌کنند که مگر شما تئاتر کودک و نوجوان هم دارید؟»
سالن استاد انتظامی خانه هنرمندان میزبان نمایشی با نام «هملت» است که هر روز ساعت۱۹ و به‌مدت ۷۰دقیقه روی صحنه می‌رود.
سهیل ساعی گفت: با بیان اینکه «فکر می‌کنم علیرغم شرایط سخت اجتماعی‌مان، اینجور متن‌ها می‌تواند در زندگی ما و جامعه تئاتری‌مان تاثیر بگذارد» ادامه داد: این روزها که تئاتر ما به سمت کارهای گیشه و کارهای کمدی می‌رود با تکیه بر آثاری مانند «افرا»ی آقای بیضایی می‌توانیم به سوی اصالت تئاتری که می‌شناختیم و پرداختن به هنر به خاطر هنر نه چیزهای دیگر، برگردیم.
