نمایش «شوخی میکنید موسیو تانر» به نویسندگی و کارگردانی اصغر نوری، از دوشنبه ۸ دیماه ۱۴۰۴، اجرای خود را در سالن استاد سمندریان مجموعه ایرانشهر آغاز میکند. این اثر که بر اساس رمانی از «ژانپل دوبوآ» دراماتورژی شده، روایتگر داستان مردی است که پس از ارث بردن یک خانه اشرافی، درگیر هزارتوی بیپایان بازسازی و چالشهای ناشی از آن میشود.
مرضیه برومند در گفتوگویی تسلیبخش، خاطرهای شنیدنی از تمرین نمایش «افرا» در سال ۱۳۸۶ بازگو کرد؛ روزی که گروه برای تولد ۶۹ سالگی بهرام بیضایی جشن گرفته بود، اما ناگهان خبر درگذشت اکبر رادی، فضای تالار وحدت را غرق در سوگ کرد.
رسانههای معتبر بینالمللی با اختصاص گزارشهای ویژه، به درگذشت بهرام بیضایی، رهبر موج نو سینمای ایران و عضو آکادمی اسکار واکنش نشان دادند. نشریه «هالیوود ریپورتر» با اشاره به موفقیت اخیر فیلم «باشو، غریبه کوچک» در جشنواره ونیز ۲۰۲۵، از بیضایی به عنوان هنرمندی یاد کرد که اسطورهشناسی را با تکنیکهای مدرن داستانسرایی ترکیب کرد. همزمان، روزنامه «فیگارو» فرانسه با مرور آثار درخشان او چون «رگبار» و «غریبه و مه»، وی را چهرهای کلیدی در تاریخ سینمای جهان خواند.
روزنامه معتبر «الدیاریو» در یک نظرسنجی گسترده از ۵۶ فیلمساز برجسته اسپانیایی از جمله پدرو آلمودوار و الخاندرو آمنابار، فهرست ۲۵ فیلم برتر قرن بیست و یکم را منتشر کرد. در این رتبهبندی، فیلم برنده اسکار «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی در جایگاه درخشان پنجم قرار گرفت.
بریژیت باردو، بازیگر افسانهای سینما که در دهههای ۵۰ و ۶۰ میلادی با فیلمهایی چون «و خدا زن را آفرید» و «تحقیر» به شهرتی جهانی دست یافته بود، در سن ۹۱ سالگی درگذشت.
پس از تأیید رسمی خبر درگذشت بهرام بیضایی در ۸۷ سالگی، جامعه هنری و فرهنگی ایران و جهان در سوگ نشست. مژده شمسایی، همسر و یار دیرین بیضایی، با دلنوشتهای تأثربرانگیز، خالیشدن جهان از حضور او را فریاد زد. اصغر فرهادی، کارگردان برنده اسکار، از بیضایی به عنوان «آموزگار بزرگ» و «ایرانیترین ایرانی» یاد کرد که در غربت چشم از جهان فروبست.
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در پیامی رسمی درگذشت بهرام بیضایی را تسلیت گفت. او در این پیام با اشاره به دههها فعالیت مستمر این هنرمند در عرصههای نمایشی، سینمایی و پژوهشی، آثار بیضایی را بخشی ماندگار از حافظه هنر ایران دانست.
بهرام بیضایی، نویسنده، کارگردان، پژوهشگر و اسطورهشناس برجسته ایرانی، همزمان با سالروز تولد ۸۷ سالگیاش در تاریخ ۵ دیماه ۱۴۰۴ در کالیفرنیا درگذشت. گروه ایرانشناسی دانشگاه استنفورد با تایید این خبر، از بیضایی به عنوان هنرمندی بیبدیل یاد کرد که لحظهای از پاسداشت میراث فرهنگی ایران دست نکشید.
آموس پو، کارگردان، نویسنده و مستندساز جریانساز آمریکایی که از وی به عنوان پدر جنبش سینمایی «No Wave» یاد میشود، در ۷۶ سالگی بر اثر ابتلا به سرطان درگذشت.
شیرین یزدانبخش، بازیگر پیشکسوت و چهره ماندگار فیلمهایی چون «آشغالهای دوستداشتنی» و «بوسیدن روی ماه»، در تاریخ ۶ دیماه ۱۴۰۴ دار فانی را وداع گفت. محسن امیریوسفی، کارگردان «آشغالهای دوستداشتنی»، در پیامی تکاندهنده با تکرار جمله «شیرین جون شرمندهام»، از ایستادگی و امیدواری این بازیگر در سالهای توقیف فیلم سخن گفت.
اوشان محمودی در نمایش «شهر گناه»، خانواده را به مثابه جزیرهای محصور در میان آبهای تیره به تصویر میکشد که اعضای آن در چرخهای باطل از سرکوب، گناه و سوپ ورمیشل گرفتار شدهاند. این اجرا با رویکردی جسورانه به مقوله جنسیت و استفاده از زنان برای ایفای نقشهای مردانه (و بالعکس)، مرزهای قطعیت را در مناسبات خانوادگی فرو میریزد. «شهر گناه» با گریمهای اغراقشده و بازیهای ماشینی، روایتی از زوال اقتدار پدرانه و تلاش بیثمر فرزندان برای رهایی از تروماهای گذشته است؛ تلاشی که در نهایت به بنبستی ساختاری و ایستایی محض ختم میشود.
محمود احدینیا در نمایش «مثل یک ترافل ساده»، با عبور از رئالیسم اجتماعی همیشگیاش، پروژهای بصری و مدرن را در قلب منطقه اقدسیه روی صحنه برده است. این تکگویی نمایشی که با بازی رامتین هوشمند اجرا میشود، در ظاهر کلاسی برای آموزش شیرینیپزی است، اما در باطن، روایتی بازیگوشانه و پژوهشمحور از تاریخ تمدن بشری را ارائه میدهد. نقطه عطف این اجرا، استفاده هوشمندانه از تکنولوژی «پروجکشن مپینگ» توسط «بل استودیو» و چرخش ناگهانی لحن از یک فضای مفرح به ساحتی تراژیک و متاثر از حوادث سال ۱۴۰۱ است که مخاطب عافیتطلب را با حقیقتی عریان روبرو میکند.
بازار سینمای ایران در هفته منتهی به ۵ دیماه، با کاهش فروش بیش از ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومانی نسبت به هفته پیشین روبرو شد. طی این بازه زمانی، حدود ۳۷۴ هزار مخاطب راهی سالنها شدند که مجموع درآمد گیشه را به رقم ۲۸ میلیارد تومان رساند.
فیلم کوتاه «تنها کنار هم» به کارگردانی امید میرزایی و تهیهکنندگی سعید خانی، موفق به کسب جایزه بهترین فیلم بخش بینالملل در نوزدهمین دوره جشنواره بینالمللی فیلم باتومی (BIAFF) شد.
آیین پایانی یازدهمین دوره انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران، همزمان با زادروز بهرام بیضایی و یادمان اکبر رادی، با معرفی برندگان تندیس در بخشهای تالیف، ترجمه، عروسکی و کودک برگزار شد.
سال ۲۰۲۵ با کوچ ابدی مجموعهای از درخشانترین ستارگان و مؤلفان سینما، تئاتر و ادبیات نمایشی به پایان رسید. در این سال، جهان با چهرههای تکرارناپذیری همچون رابرت ردفورد، دایان کیتون، جین هکمن و کارگردان آوانگاردی چون دیوید لینچ خداحافظی کرد.
فیلم سینمایی «مرد خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی و تهیهکنندگی محمد حسینخانی، اکران سراسری خود را از چهارشنبه ۱۰ دیماه در گروه سینمایی «هنر و تجربه» آغاز میکند.
معی از هنرمندان و پیشکسوتان هنرهای نمایشی در نامهای سرگشاده به سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، خواستار پایان دادن به بلاتکلیفی معاونت هنری شدند. در این نامه که به امضای چهرههایی چون قطبالدین صادقی، جلیل فرجاد و سیامک زمردیمطلق رسیده، تأکید شده است که اداره این معاونت با سرپرست موقت، منجر به بحرانهایی نظیر عدم تخصیص بودجههای حمایتی، توقف پروژههای زیرساختی سالنها و تنزل کیفیت تولیدات تئاتر کشور شده است.
نمایش «فینگر فود» به کارگردانی سیما تیرانداز در حالی اجرای خود را در تئاتر شهر آغاز کرد که با واکنشهای گستردهای نسبت به مضامین اجتماعیاش همراه شد. در شب افتتاحیه این اثر، هایده حائری با حضور روی صحنه، ضمن انتقاد از نابرابری امتیازات اجتماعی میان مردان و زنان، از شجاعت زنان ایرانی در مواجهه با چالشهای مهاجرت و فشارهای جامعه گفت.
شیرین یزدانبخش، بازیگر پیشکسوت سینما و برنده سیمرغ بلورین جشنواره فجر، در پی عارضه سکته مغزی در سن ۷۷ سالگی دار فانی را وداع گفت. او که با فیلم «لطفاً مزاحم نشوید» ورود درخشانی به سینما داشت و با آثاری چون «بوسیدن روی ماه»، «ابد و یک روز» و «جدایی نادر از سیمین» به چهرهای محبوب نزد مخاطبان بدل گشته بود، شامگاه ۴ دیماه ۱۴۰۴ چشم از جهان فروبست.
