با ورود کرونا بسیاری از بازیگران شناخته شده تئاتر هم مانند چهره های سینمایی به شبکه نمایش خانگی کوچ کردند تا تکلیف این مهمان ناخوانده روشن شود اما حالا هرچند کرونا همچنان در زندگی ما جا خوش کرده، بعضی از بازیگران شناخته شده تئاتر، روی صحنه می روند.

من معمولا از واژه بی‌نظیر برای توصیف چیزی استفاده نمی كنم ولی در یك نمونه می توانم این واژه را به ‌كار بگیرم و آن آرشیوی است كه بخشی از حالا زیرآب رفته. مطلقا امیدی به شهرداری منطقه ندارم. به مدیریت فرهنگی نیز همین طور، به همین دلیل هم هست كه به شما می گویم سی ساعت است فقط در خانه راه می روم و می‌گویم به جهنم!

ماجرای طرح توسعه تماشاخانه سنگلج بعد از انقلاب به سال های پایانی دهه هشتاد شمسی بازمی گردد. عده‌‌ای معتقدند ماجرا حتی پیش از انقلاب توسط هنرمندان تئاتر مطرح شده است. در صورت انتقال ساختمان مجاور تماشاخانه «۲۵ شهریور» سابق توسط شهرداری تهران، امكان احداث یك بلك باكس 50 نفره، یك بلك باكس 120 نفره و موزه تئاتر با هدف بهره برداری هنرمندان و پژوهشگران این عرصه فراهم می شود؛ حیاط مجموعه نیز به محل مناسبی برای اجرای نمایش های آیینی چون تعزیه بدل خواهد شد.

«در این شرایط نمی توان به صورت قطعی برنامه ریزی کرد.» این جمله ترجیع بند سخنان بسیاری از مدیران و مسئولان است و دبیران جشنواره های تئاتری هم از این وضعیت مستثنی نیستند.

جامعه تئاتری سال ۱۴۰۰ را برخلاف سال گذشته با شوک ناشی از ورود کرونا آغاز نکرد. حضور این ویروس نفرت‌انگیز برای آنان هم همچون دیگر اقشار جامعه، اتفاقی تازه نبود ولی آنچه بیش از همه برای این خانواده نگران کننده بود و هست، شک و تردید درباره آینده شغلی است که انتخاب کرده‌اند. تئاتری‌ها سال ۱۴۰۰ را با همین ابهام‌ها و نگرانی‌ها آغاز کردند.

فراهم کردن شرایط مناسب برای تولید تله‌تئاتر و تئاترآنلاین از جمله امکاناتی بود که دولت در زمان کرونا می‌توانست روی آن تمرکز کند اما تنها شاهد فعالیت‌های جسته و گریخته در این زمینه بودیم.

تعدادی از هنرمندان با ارزیابی خدمات صندوق اعتباری هنر، وجود این صندوق را مغتنم دانستند ولی انتقاداتی جدی را نسبت به وضعیت بیمه خود مطرح کردند.

معضلات قرارداد گروه‌های نمایشی مساله تازه‌ای نیست. سال‌هاست جامعه تئاتری با مشکلات گوناگونی در زمینه قراردادهای خود رو به رو هستند ولی آنچه این مساله تکراری را همچنان نو نگه می‌دارد، تغییراتی است که در هر دوره اتفاق می‌افتد و عموما هم، خانواده تئاتر بوی بهبود از این تغییرات حس نمی‌کند.

رضا كرم‌رضایی در سن شانزده سالگی و در دوران شكوه تئاترهای خیابان لاله‌زار با ورود به جامعه باربد و نمایش «جان فدای وطن» به نویسندگی و كارگردانی حاج رفیع حالتی، آموختن تئاتر را آغاز كرد.اما خیلی زود كودتای بیست و هشت مرداد سال هزار و سیصد و سی و دو اتفاق افتاد؛ كودتایی كه از نگاه كرم‌رضایی در تمام ابعاد فرهنگی كشور تاثیر گذاشت. در نگاه او این تاثیر از تاریك‌ترین منطقه تهران كه همان «شهر نو» است آغاز شد. خاطرات كودكی كرم‌رضایی به دلیل محل زندگی‌اش و دوران مدرسه به آزارها و اتفاقات ساكنان «قلعه» گره خورده است.

«کمدیا دلارته»، نمایش کمیک اروپایی از دیرباز در ایتالیا اجرا می‌شده و کشورهای دیگر قاره نیز به آن توجه بسیار نشان داده‌اند. بسیاری این نمایش را به دلایل گوناگون هم‌خانواده «تخت حوضی» ایرانی دانسته‌اند. استفاده از صورتک‌‌‌های گوناگون (از جمله صورتک سیاه!) توسط اجراگر و بازی مبتنی بر «بداهه»‌سازی از ویژگی‌های این شیوه نمایشی کهن اروپایی است.

تعدادی از هنرمندان و گروه‌های تئاتری در سال کرونازده جسارت حضور در صحنه تئاتر و قبول مسئولیت در این حوزه را داشتند به صورتی که می‌توان آن‌ها را به‌عنوان چهره‌های شاخص سال گذشته معرفی کرد.

حکایت آنچه بر تئاتر ایران در سال کرونازده ۱۳۹۹ گذشت، حکایت مکرر مشتاقی علاقمندان به این هنر و همزمان مهجوری آن در نگاه سیاست‌گذاران و تصمیم‌سازان این روزگار بحرانی بود.

تعدادی از فعالان حوزه تئاتر خیابانی درباره عملکرد بخش خیابانی این دوره از جشنواره تئاتر فجر و نحوه انتخاب هیات داوران و هیات انتخاب جشنواره گلایه‌هایی را مطرح کردند.

بررسی چهاردهه برگزاری جشنواره تئاتر فجر و آنچه در پی‌ آن به وجود آمده نشان می‌دهد این بدن با نقصان‌ها و كاستی‌های متعدد دست به گریبان است. مشكلاتی كه هرگز برطرف نشده و ظاهرا عزمی هم برای بهبودی آن وجود ندارد؛ از جمله می‌توان به تغییر مداوم و هر ساله دبیر جشنواره، شیوه برگزاری، بخش‌ها، رویكردها و مواردی از این دست اشاره كرد.

حدود یک هفته تا شروع جشنواره تئاتر فجر باقی مانده و بیش از ۱۵۰ اثر برای شرکت در این رویداد معرفی شده‌اند، اما یکی از مهمترین سوال‌های تئاتری در این روزها این است که آیا این جشنواره می‌تواند محفلی برای آشتی مخاطب با سالن‌ها و کمک به تئاتر کرونا زده‌ی امسال باشد؟

آنچه که در تجمع اعتراضی هنرمندان در مقابل مجلس صورت گرفت، خواسته به حق اهالی تئاتر بود اما می‌توان رد انحراف از این خواسته به حق هنرمندان را نیز مشاهده کرد.

حسين كياني: خوب است، همين طوري خيلي خوب است، هم ما آنها را فراموش مي‌كنيم و هم آنها ما را... تماشاگران را مي‌گويم كه همزمان ديدن، خوانندگان نمايشنامه‌هاي ما نيز بودند. قرار نبود كسي كار بكند، قراري هم نيست كه كاري انجام شود، همه ‌چيز در يك رخوت لش‌واره بي‌سرانجام رو به سوي جمود نعش و انجماد بي‌بازگشت پيش مي‌رود، يك‌جور خواب زمستاني دايمي كه از آن زمستانِ هشت تا اين زمستانِ نُه، كاري كرد كه هشتِ ما در گروي نهِ‌مان ماند و از اين گرويي درنيامد كه نيامد، خوب جوري است.

جز اصغر فرهادی، داریوش مهرجویی و وحید جلیلوند که از غایبان مهم جشنواره هستند، سینماگران مطرح و ستاره‌های مختلفی در متفاوت‌ترین دوره جشنواره فجر حضور خواهند داشت.

همه نوع اتفاقات و بلاهایی که باید برسر یک بنای تاریخی بیاید تا از هم بپاشد، به سر بنای ثبت ملی شده «تئاتر شهر» آمده است.

اگر کاری برای سالن‌های لاله‌زار نشود، یک دهه دیگر نه از تئاتر نصر چیزی باقی می‌ماند و نه از تئاتر پارس.