سی و یکمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران از چهارشنبه 12 اردیبهشت ماه همزمان با نیمه شعبان آغاز به کار کرد و اکنون در حالی که تنها دو روز به پایان آن باقیست به گفته ناشران، استقبال خوبی از نمایشنامهها در این نمایشگاه شده است
حضور چهره هایی چون نوید محمدزاده، امیر آقایی، صابر ابر، مهدی پاکدل و افشین هاشمی روی صحنه تئاتر تضمین کننده فروش نمایشها است.
در حالي كه انتظار ميرفت انتخاب دبير سيوهفتمين جشنواره بينالمللي تئاتر فجر در ادامه رويكرد سه سال گذشته و انتصاب حداقل دو ساله دبيران پيگيري شود، به نظر ميرسد شهرام كرمي پيشبيني ديگري در سر دارد و نبايد چشمانتظار ادامه فعاليت فرهاد مهندسپور براي دومين سال پياپي بود. اين تصميم زماني جديتر به نظر ميرسد كه حواشي ايجاد شده براي دوره گذشته جشنواره را از نظر بگذرانيم و از سوي ديگر آخرين اظهارات مديركل هنرهاي نمايشي را پيرامون انتخاب دبير مرور كنيم.
«مدير سالن نمايش خطاب به شاعر/ نويسنده: شكوه و غناي دكورهاي ما را به نمايش درآريد، چنانكه منظرههاي گوناگون از پي هم بيايند و شما جهاني را به تماشاگران شگفتزده عرضه داريد... مردم براي چه ميآيند؟ براي ديدن. ميخواهند به هر قيمت كه باشد ببينند. پس بكوشيد تا با شگردهايتان تحسينشان را به دست آوريد، و آنوقت در چشمشان شاعري والا خواهيد بود.»
وضعيت امروز تئاتر تفاوت چنداني با پرده نخست نمايشنامه «فاوست» ندارد. نويسنده و كارگردان تئاتر از يكسو با خواست مدير سالن مواجه است «اجارهبهاي روزانه»، از سوي ديگر با پيشنهادهاي گاه و بيگاه تهيهكننده و تازه در اين بين سليقه نازل تماشاگر نيز بر گردهاش سنگيني ميكند و همزمان بايد پاسخگوي نظارتهاي مرئي و نامرئي نيز باشد. اما آيا وجود موانع متعدد ياد شده، مجوز سادهانگاري هنگام خلق نمايش را در اختيار ما قرار ميدهد؟
حتي ٤ سال بعد از حضور سرسنگي، اين رحمت اميني، دبير سيامين جشنواره بينالمللي تئاتر فجر بود كه در گفتوگوي سال ٩١ خود با همان خبرگزاري گفت: «حتي در دوره گذشته كه ما دو ميليارد تومان بودجه در اختيار داشتيم، كافي نبود و بايد حداقل ٤ برابر ميشد، چه برسد به اين دوره كه با افزايش تورم باز هم ميزان بودجه جشنواره تغيير نكرده است.
به نظر میرسد در طی این سالها دولت به طور سیستماتیک به نام «خوداتکایی تئاتر»، از وظایف ذاتی حمایتی-مالیاش در قبال تئاتر کاسته است بیآنکه از نظارت و ارزشیابی محتوی و شکل اجراها کوتاهی داشته باشد. بخش قابل توجهی از سهم تحققیافته بودجه اندک تخصیصی تئاتر هم به دلیل رشد کمی تئاترها عموما مصروف کنترل و ارزیابی نمایشها میشود.
شاید اگر چند سال قبل حدود ساعت یازده شب شبکه چهار تلویزیون را تماشا میکردید، گاهی میتوانستید تلهتئاترهایی را ببینید که بازیگرانش در فضایی غریبه، جغرافیایی ناآشنا و با اسمهای اروپایی داستانش را جلو میبردند. گروهی که امروز دهه سوم زندگی را پشت سر میگذارند اغلبشان شاید با همان تلهتئاترهای شبکه چهار با مفهوم کلی هنر نمایش آشنا شده باشند. این تصویر اما نمای آن روزهای تئاتر در ایران نبود. هرچند تلویزیون تمایل زیادی به ضبط و پخش تلهتئاترهای ایرانی نداشت و تئاتر برایش با خارجی بودن معنا میشد اما فعالان عرصه تئاتر میدانستند تصویر ارائه شده از هنر نمایش در رسانه ملی همه آنچه واقعیت و امکانات انسانی ایران آن روز است، نیست. امروز اما اوضاع با آن روزها تفاوت کرده است. اغلب نمایشهای روی صحنه یا چندمین اجرا از نمایشنامهای خارجی است یا با عناوینی همچون بازخوانی، بازنویسی یا بازآفرینی آثار غربی به اجرا میرسند. فعالان عرصه تئاتر هم با این گزاره که جریان غالب این روزها در تئاتر چنین راهی را در پیش گرفته موافقت دارند اما دلایل شکلگیری این نگاه از نظر آنان با هم تفاوت دارد.
بیمه تکمیلی هنرمندان در سال جاری انتقادهایی را در پی داشته و تعدادی از اعضای صنوف هنری معتقدند این بیمه نتوانسته انتظاراتشان را برآورده کند و در مواقع ضروری به کمک شان نیامده است.
تئاتر در دهه ۸۰ بودجه قابل توجهي نداشت اما با تلاش مسوولان و هنرمندان در سالهاي ابتدايي دهه ٩٠ بهويژه بعد از آغاز بهكار دولت يازدهم رقم بودجه به ٧٨ ميليارد و ٤٠٠ ميليون تومان براي سال ٩٧ افزايش يافته است. گرچه هزينه توليد آثار نمايشي در همين بازه زماني به شكلي سرسامآور افزايش يافت ولي با در نظر گرفتن رقم برآورد فعلي، پرسش اين است كه ادارهكل هنرهاي نمايشي چه سازوكاري براي توزيع متناسب اعتبار و توسعه پايدار تئاتر در استانهاي سراسر كشور در اختيار دارد. آيا روزآمدسازي سازوكار موجود در حال حاضر يك ضرورت نيست؟ چه عامل يا عواملي منجر به انحلال «انجمن نمايش» در دهه ٨٠ و شكلگيري «انجمن هنرهاي نمايشي ايران» شد و از چه زمان «موسسه توسعه هنرهاي معاصر» بين «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي» و «انجمن هنرهاي نمايشي» قرار گرفت.
هشتمین نشست تئاتر کاغذی با حضور محمدرضا کوهستانی، مصطفی محمودی و بهزاد صدیقی توسط باشگاه تئاتر فرهنگسرای ارسباران و با همکاری مؤسسه ی افرامانا عصر روز شنبه 28 بهمن ماه 96 در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
شهرام زرگر میگوید با توجه به شرایط اقتصادی، برایش طبیعی و پذیرفتنی است که یک گروه بخواهد یک ماه، یک ماه و نیم تمرین کند و مطمئن باشد که 30 یا 40 شب هم میتواند روی صحنه برود و کارش که تمام شد بابت سه، چهار ماهی که در مجموع تمرین و اجرا کرده منتفع باشد و این ماجرا به شکل تقریبی با آثار نیل سایمون برآورده میشود.
22 فیلم جدید سینمایی در جشنواره فیلم فجر امسال در حالی به عنوان تولیدات تازه سینمای ایران رونمایی شدند که سهم بازیگران کهنه کار تئاتر در این فیلمها چشمگیر بود.
سیوششمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر در حالی به روز پایانی خود رسید که حضور پررنگ مردان عرصه سیاست از ویژگیهای قابل توجه آن بوده است.
بعد از گذشت حدود 15 سال، اعلام شد قرار است بنای تاریخی 100 سالهی «تئاتر نصر» هم بالاخره روی خوش ببیند، اتفاقی که میتواند دیگر بناهای قدیمی و تاریخی خیابان لالهزار را که بخش زیادی از آنها به نوعی به تاریخ و فرهنگِ کشور متصل هستند برای نجات امیدوار کند.
نه تنها اين روزها كه اگر يك دهه قبل هم نظر اهالي تئاتر درباره حركت جشنواره بينالمللي تئاتر فجر به سوي نقطه آرماني را جويا ميشويد، «تشكيل گروهي از كارشناسان جهت شناسايي نقاط قوت و ضعف و آسيبشناسي كارشناسانه و در نهايت رسيدن به اساسنامه اجرايي متناسب» را بهترين راهكار براي برون رفت از وضعيت كيفي اين رويداد ميدانستند. ضرورت اين تغيير در گفتوگو با مسعود دلخواه، منيژه محامدي، افسانه ماهيان، منوچهر شجاع و حميدرضا نعيمي با «اعتماد» مطرح شده است.
در حالی که جشنواره فیلم فجر هر سال پرهیجان تر از قبل برگزار میشود سال به سال از رونق جشنواره تئاتر فجر کاسته میشود و هنرمندان کمتری برای شرکت در آن اقبال نشان میدهند.
انتقاد از نحوه برگزاری دومین همایش برگزیدگان جشنوارههای استانی برای معرفی آثار منتخب به سیوششمین جشنواره تئاتر فجر، موارد مختلفی را دربرمیگرفت که مهمترین آنها حذف رویداد تماشای آثار از سوی گروهها بود. منتقدان میگویند حذف جشنواره منطقهای پروسهای را کلید زد که باعث شد بخش استانها هر سال گامی رو به عقب باشد.
حمید پورآذری، مدیر «بخش خارج از صحنه (Offstage)» جشنواره سی و ششم ضمن تشریح جزئیات اختلاف کانون نمایشگران خیابانی با جشنواره از نامه بیجواب فرهاد مهندسپور به اصغر همت گفت.
«تهيهكننده ميتواند در تئاتر مؤثر باشد درصورتي كه تنها تمركزش روي بازگشت سرمايه نباشد. اما هماكنون تهيهكنندگان مختلفي در تئاتر حضور دارند كه نگاهشان به تئاتر و حتي هنر، كالايي است يعني يك مسير انحرافي، گويا ارادهاي هم براي جلوگيري از ورود اين افراد وجود ندارد».
تبلیغات حمایتیِ واحد تبلیغات فرهنگی و مشارکتهای مردمی سازمان زیباسازی شهرداری تهران در دو قالب انجام میشود؛ یکی اطلاعرسانی در مورد اتفاقات فرهنگی مانند تئاترها و دیگری کمپینهای فرهنگی مثل «نگارخانهای به وسعت یک شهر»، «سبک زندگی» و غیره اما نسبتها چگونه تعیین میشود؟